ناصر یارمحمدیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: فرسودگی بازارها و در خطر قرار گرفتن آنها توسط حوادث انسانی همچون آتش سوزی و هر حادثه‌ای که تحت تاثیر خطای انسانی بوجود بیاید و حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان و ... که می تواند خسارتی ایجاد کند را می توان با معیارها و اصول اقتصادی نیز مورد بررسی قرار داد و برای آن چاره‌ای اندیشید.
وی افزود: میدان نقش جهان اصفهان و بازارهای آن نیز با سبقه‌ای تاریخی، قرار گفتن جزو میراث فرهنگی به همراه ارزش نمادین‌اش برای این شهر نه تنها از این قاعده مستثنی نیست بلکه همه این جنبه‌هایش باعث می شود که این میدان برای ما ارزش اقتصادی پیدا کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان تصریح کرد: همه انباشت تاریخی که در بافت این میدان متمرکز شده و شامل بازار، مسجد، عالی قاپو، پارک و نمای زیبا و ... می‌شود؛ خود یک ارزش اقتصادی را رقم زده است.
یارمحمدیان گفت: مشکل چنین ساخت‌هایی در شهرهای مختلف از جمله اصفهان این است که با گذر زمان ممکن است دچار فرسودگی، فروپاشی و تباهیدگی شود اما اینکه چطور می توانیم از این فرسودگی جلوگیری کنیم را باید اینطور پاسخ داد؛ از طریق سرمایه گذاری، تجمیع سرمایه‌ها و سرمایه گذاری در جهت بهسازی، نوسازی یا بازسازی.
وی افزود: البته هر یک از این مفاهیم تعاریف متفاوتی دارد؛ "بهسازی" به معنای این است همان ساختمانی که وجود دارد را بهبود بخشیده و مرمت کنیم. "نوسازی" یعنی تخریب کنیم و مجدد بسازیم، اما طی "بازسازی"؛ ساختمانی را که در کنار بقیه ساختمان‌ها قرار گرفته است، تجمیع و تخریب کرده و از نو بسازیم اما با طراحی جدید. دو مورد اخیر برای بافت های فرسوده کاربرد بیشتری دارد.
مدیر گروه اقتصاد و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان اضافه کرد: اما میدان نقش جهان و بازارهای آن بیشتر نیازمند بهسازی است که البته به نسبت دو مورد دیگر هزینه و نیاز به سرمایه بیشتری دارد زیرا باید با متریال و طراحی خود مکان عملیات بهسازی انجام شود تا در طراحی قبلی و ارزش تاریخی آن خدشه ای وارد نشود.
بودجه دولتی کفاف سرمایه‌گذاری برای بهسازی را نمی‌دهد
یارمحمدیان خاطرنشان کرد: مشکل این است که سرمایه‌های لازم برای انجام این‌کار موجود نیست، شهرداری و دولت نیز به دلیل مشکلات مالی و کمبود بودجه قادر به انجام آن نیستند.
وی افزود: دولت با مشکل کمبود بودجه مواجه است، بدهی و عائله‌مندی دولت و پرداخت حقوق کارمندان دولت؛ همه اینها مانع از آن می شود تا بودجه لازم برای مرمت و بهسازی بافت‌های فرسوده از جمله میدان نقش جهان، وجود داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان اظهار کرد: اگر اکنون از مسئولان میراث فرهنگی سوال شود؛ چرا مسجد امام هفته به هفته تخریب می شود و به آن توجهی نمی شود با وجود اینکه هر از چندگاهی نیز در رسانه‌ها این موضوعات منعکس می شود، می‌گویند که بودجه کافی برای این کار موجود نیست و همین بودجه موجود نیز باید صرف ضروریات از جمله حقوق و دستمزد کارمندان شود.
یارمحمدیان گفت: بی شک راهکاری که می توان برای این کار پیشنهاد داد؛ فراهم کردن امکان تامین مالی خودگردان برای این مجموعه‌ها است. منظور این است که خود آن مجموعه تاریخی قادر باشد هزینه‌های سرمایه‌گذاری‌اش را تامین کند.
بخش‌های به حال خود رها شده میدان، درآمدزا است
وی افزود: به عنوان مثال خیلی از بخش‌های میدان به حال خودشان رها شده و اصلا توجهی نمی شود که این بخش‌های به حال خود رها شده چقدر می‌توانند بازدهی اقتصادی داشته باشند و چقدر می توانند جذب سرمایه کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان گفت: سال‌های سال است که طبقات دوم میدان به حال خود رها شده در حالی‌که یک مکان بسیار ایده‌آل برای ایجاد رستوران، کافی شاپ، درست کردن فضا برای عکاسی و آتلیه و ... است در واقع تعداد مقرنس و حجره هایی که در این میدان موجود است فضای بسیار مناسبی را برای چنین طرحی فراهم کرده است.
وی تاکید کرد: از محل سود و بازدهی که چنین مشاغلی ایجاد می کند می‌توان برای بهبود و بهسازی آن مجموعه های فرسوده استفاده کرد.
یارمحمدیان یادآور شد: منظور از خودگردانی نیز دقیقا همین نکته است که خود مجموعه تاریخی یا بافت فرسوده آنقدر بازدهی اقتصادی داشته باشد که بتواند منابع لازم برای برطرف شدن مشکلات خودش را تامین کند.
مدیر گروه اقتصاد و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان افزود: قسمت‌های مختلف میدان از جمله بازار آن نیز همینطور، البته در شهر و استان اصفهان فضاهای زیادی وجود دارد که به حال خودشان رها شده و اجازه داده نمی شود که از آنها بهره برداری اقتصادی شود.
سرمایه‌گذاری در هر متر از میدان نقش جهان صرفه اقتصادی دارد
یارمحمدیان گفت: به دلیل وجود ویژگی ها و مشخصات خاص در میدان نقش جهان، بی شک هر یک متر فضای این میدان در مقایسه با یک متر فضا خارج از آن، صرفه و توجیه اقتصادی زیادی برای انجام چنین فعالیت‌های اقتصادی دارد. بنابراین بخش خصوصی حاضر است که بخشی از هزینه مرمت و اصلاح و ایمن سازی میدان و بازارهای آن را تقبل کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان اضافه کرد: این بخش با هدف انجام فعالیت‌های اقتصادی و کسب سود، بازسازی، بهسازی و ایمن سازی این مجموعه را برعهده می گیرد زیرا وجوه و مشخصه‌های اقتصادی خود این میدان و بازارهایش باعث می شود که بخش خصوصی تمایل بیشتری داشته باشد تا برای سرمایه گذاری آن اقدام کند.
یارمحمدیان ادامه داد: راه دیگری نیز هست اینکه چون بحث ایمن سازی در این منطقه مطرح است بنابراین قطعا حجره داران، کسبه و مالکان نگران هرگونه حادثه و اتفاقی هستند و انگیزه لازم را برای سرمایه‌گذاری در این مجموعه دارند.
"سواری مجانی" مانع اصلی سرمایه گذاری است
وی با بیان اینکه مشکل اینجا است که در چنین وضعیت و موقعیتی شاهد نوعی "سواری مجانی" هستیم، افزود: سواری مجانی در اقتصاد به این معنا است که افرادی اقدام به سرمایه گذاری می کنند و دیگران از این سرمایه گذاری بهره مند می شوند.
یارمحمدیان اضافه کرد: به این ترتیب خود پدیده "سواری مجانی" مانع از این می شود که افراد به دنبال تمایلاتشان حرکت کنند یعنی همه افراد منتظر می شوند تا طرف دیگر یا همسایه مجاورشان اقدام به این کار کرده تا آنها از قِبل آن بهره‌مند شوند.
وی خاطر نشان کرد: اگر شرایطی وجود داشت و تمهیداتی دیده می‌شد که همه کسبه به صورت یکجا و همزمان بخشی از هزینه‌ها را تقبل کنند یا اجباری توسط یک نهاد دارای اقتدار اعمال می‌شد که همه باید به اندازه سهم خود و بهره‌ای که از مجموعه میدان می‌برند، در سرمایه گذاری ایمن سازی مشارکت داشته باشند، مشکل و مانع سواری مجانی برطرف می‌شد.
مدیر گروه اقتصاد و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان یادآور شد: این میدان در کارنامه خود سابقه آتش سوزی در سال‌های نه چندان دور را داشته و این خطر بالای سر مالکان و کسبه آنجا وجود دارد اما سواری مجانی مانع از آن شده که افراد تا کنون اقدامی کرده باشند.
نظر شما