احمد کاظم زاده کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه در رابطه با نشست اخیر کشورهای عربی در شهر مکه به خبرنگار ایمنا گفت: هرچند به ظاهر سه نشست برگزار شد، اما همه این نشست ها در داخل نشست عادی سازمان همکاری اسلامی قابل جمع بود ولی عربستان به منظوراستفاده تبلیغاتی آن را به سه نشست تقسیم کرد و در عین حال به نشست های شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب برچسب اضطراری زد تا جلب توجه کند.
با وجود اینکه عربستان با انحصار طلبی خود در واقع هر سه تشکیلات شورای همکاری، اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی را از حیزانتفاع ساقط کرده و آن ها، بخصوص اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی را از مسیر واقعی خود که همانا حمایت از فلسطین و مقابله با رژیم صهیونیستی بود، منحرف کرده است. اکنون عربستان در باتلاق تجاوز به یمن و یا دیگر سیاست های نسنجیده و غیرمتعارف محمد بن سلمان گیر کرده است، که نه راه پیش دارد و نه راه پس، و از طرف دیگر علیرغم انتظاری که از سرمایه گذاری ویژه‌ای که روی دولت ترامپ می کرد داشت ولی اکنون منافع خود را از دست رفته می بیند، لذا در چنین وضعیتی در پی ایجاد پناهگاه هرچند لرزان برای خود است و در واقع از میزبانی همزمان سه نشست که در قالب یک نشست عادی سازمان همکاری اسلامی هم قابل جمع بود می خواست برای خود چند پناهگاه بسازد و به نوعی این نشست ها را به سپری برای خود تبدیل کند.
البته باید توجه داشت که اگر نشست سازمان همکاری اسلامی بر اساس روال عادی برگزار می شد، قاعدتا باید میزبانی آن بر عهده کشورهای آفریقایی می بود، اما عربستان با پرداخت دلار آنها را از میزبانی این نشت منصرف کرد همچنانکه برخی رسانه های غربی از جمله بی‌بی‌سی فارسی را برای پوشش گسترده این نشست‌ها اجیر کرد، حال آنکه در وضعیت عادی این رسانه ها بندرت وقت و زمان کافی برای پوشش این نشست ها بخصوص سازمان همکاری اسلامی اختصاص می دادند.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا در پاسخ به اینکه عربستان تا چه اندازه در برگزاری این نشست ها و تامین اهداف آن موفق بود گفت: عربستان از نشست به اصطلاح فوق العاده شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب در پی این بود که وانمود کند ایران برای این کشورها تهدید است، اما همگان می دانند که ایران دست کم با نیمی از اعضای شش عضوی این شورا یعنی قطر، عمان و کویت بهترین روابط را دارد و بعد از انفجارهای فجیره رویکرد امارات هم تا حدودی تعدیل شده است. به نظر می رسد علت سفر اخیر بولتون به عنوان رهبر گروه آشوب ساز "بی" به امارات این بود که این کشور دیگر تمایلی برای همکاری با این گروه نداشته باشد.
بنابراین، این شورا از قبل دچار انشقاق و اختلاف داخلی بود و در نشست مکه هم تحولی در این خصوص روی نداد و صرف حضور نماینده قطر نمی تواند دلیل کافی باشد، چرا که عربستان و قطر در قبال جنبش های اخوان المسلمین در دو جبهه کاملا متضاد قرار دارند. در خصوص اتحادیه عرب هم چیزی جز نام از آن باقی نمانده است ضمن اینکه ماموریت و هدف اصلی این اتحادیه همانند سازمان همکاری اسلامی، حمایت از حقوق فلسطینی ها و مقابله با رژیم صهیونیستی است و لذا بر همگان از جمله شرکت کنندگان در نشست های مکه آشکار بود که عربستان برخلاف اهداف و اساسنامه اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی گام برمی دارد و می خواهد جای ایران را با اسرائیل در دشمنی اعراب عوض کند و این در حالی است که فلسطین امروز با بی سابقه ترین تهدید از سوی اسرائیل مواجه است چراکه در طرح موسوم به معامله قرن که عربستان برای آن دلالی می کند، فلسطین برای همیشه از نقشه سنتی خاورمیانه حذف می شود و حداکثر امکان تشکیل دولت فلسطینی از کرانه باختری به غزه با انضمام بخش هایی از خاک مصر در سینا منتقل می شود، ضمن اینکه حق بازگشت آوارگان فلسطینی برای همیشه منتفی می شود و زمینه برای ایجاد موج جدید آوارگان فراهم می شود. به طور خلاصه عربستان با برگزاری نشست های مکه قصد فریب شرکت کنندگان را داشت اما بعید به نظر می رسد این کشورها در دام عربستان و شخص بن سلمان بیفتند.
کاظم زاده همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا امکان فریب امریکا و دولت ترامپ از سوی عربستان وجود دارد؟ گفت: در داخل آمریکا بولتون کمافی السابق دنبال کار خودش است و سفر اخیرش به امارات هم نشان داد که در پی پرونده سازی علیه ایران است و طبعا تلاش های وی با استقبال و حمایت عربستان همراه است اما در مجموع این ها با چند مانع مواجه هستند، نخست اینکه مشت گروه "بی" بخصوص بعد از افشاگری های آقای ظریف برای همگان از جمله افکار عمومی آمریکا باز شده است و الان مشخص شده است که چه کسانی در پی کشاندن پای آمریکا به جنگ هستند.
دوم اینکه عربستان در وضعیت جنگی با یمن به سر می برد و تا کنون با حملات هوایی گسترده خود بدترین جنایات را در این کشور مرتکب شده است و یمنی ها نیز پیش از این گفته بودند که تلافی می کنند و مسئولیت حمله به خط لوله ینبع را برعهده گرفتند
سوم اینکه در حال حاضر خیلی از کشورها در دنیا زخم خورده سیاست های غیرمتعارف ترامپ هستند و در پی لحظه شماری برای یک اشتباه تاریخی ترامپ هستند و لذا به نظر می رسد آمریکا و شخص ترامپ هم مراقب اوضاع است و نمی خواهد یک چنین فرصت تاریخی را در اختیار رقبای مخالفش قرار دهد.
گفت‌وگو از: آناهید بیدکانی بختیاروند- خبرنگار ایمنا
نظر شما