ماحصل تقابل گاوها و خرس‌های بازار سرمایه

شاخص کل بورس بازار شنبه و سه شنبه را  پر قدرت با رشد یک‌هزار و ۷۳۰  و سه هزار و۲۲۰  واحدی پشت سر گذاشت، دوشنبه شاخص کل منفی، یکشنبه و چهارشنبه نیز رشدی کم رمق را شاهد بودیم.

برآیند قیمت‌های جهانی بازارهای کالایی در این هفته منفی بوده و سطوح قیمتی محصولات شرکت‌های فلزی و معدنی نیز نسبت به هفته قبل کاهش داشت به نحوی که در روز چهارشنبه قیمت هر تن "مس" به ۵۹۶۷ دلار، "روی" دو هزار و۵۶۳ دلار و "آلومینیوم" یک‌هزار و ۷۸۴ دلار رسید.

قیمت نفت پس از عبور از نرخ ۷۳ دلار به ازای هر بشکه مجددا به محدوده ۷۱.۵ دلاری بازگشته و شاخص دلار نسبت به هفته گذشته افزایش اندکی داشته است. قیمت سنگ آهن در این میانه تا حدودی استثنا بود و برخی خبرها از عبور قیمت سنگ آهن عیار ۶۲ درصد از مرز ۱۰۰ دلار حکایت داشت.

بازارهای موازی ارز و دلار در این هفته با کاهش التهابات مواجه بود و روند کاهشی را طی نمود؛ به نحوی که قیمت دلار که در هفته گذشته و در اوج تنش‌های امنیتی در منطقه به نزدیک ۱۵ هزار تومان رسیده بود در این هفته به کمتر از ۱۳.۵هزار تومان کاهش یافت. همچنین قیمت خودروهای تولید داخل نیز با کاهشی محسوس همراه شد. مصوبه مجلس در خصوص قیمت گذاری خودروها توسط شورای رقابت عامل مهمی در این راستا تلقی می‌شود به گونه‌ای که بنا بر برخی گزارش‌ها قیمت پراید تا ۹ میلیون تومان کاهش داشته و به کمتر از ۵۰ میلیون تومان بازگشت.

تنش‌های سیاسی و امنیتی در هفته جاری در محدوده‌ای قابل درک باقی ماند و تلاش‌ها برای آرام کردن فضا ادامه داشت. سفرهای دیپلیماتیک دکتر ظریف، تلاش‌های کشورهایی نظیر عراق، عمان، قطر و سوئیس جهت میانجیگری میان ایران، آمریکا و همچنین استمرار پیغام‌های آمریکا و عربستان در جهت دوری از جنگ در خلیج فارس از جمله نشانه‌های آرامش بخش برای سرمایه گذاران بود.  

با تحریم شرکت چینی فناوری هوآوی تنش‌ها در جنگ تجاری وارد مرحله تازه‌ای شد و تبعات این تحریم دامن شرکت‌های آمریکایی صادرکننده تراشه‌ها و ریزپردازنده‌ها را نیز گرفته، موجب کاهش ارزش سهام آنها گردید. تحریم این شرکت از آن رو اهمیت دارد که هوآوی در نظر دارد با در دست گرفتن رهبری توسعه نسل پنج تلفن همراه، حاکمیت بلامنازع آمریکا در اینترنت جهانی را به چالش کشیده و این مسئله اختلافات چین-آمریکا را از حد جنگ بر سر تعرفه‌ها بسیار بالاتر برده رسیدن به راه حل را دشوارتر می‌کند.

در این هفته بازار، میزبان یک عضو تازه وارد از گروه زراعت و خدمات وابسته بود. سهام شرکت کشت و صنعت شریف آباد وابسته به شرکت سرمایه گذاری کوثر (از زیر مجموعه‌های بنیاد شهید) در روز سه‌شنبه به روش ثبت سفارش (بخوانید سهمیه‌بندی) در بازار دوم فرابورس عرضه شد. نتیجه این عرضه، فروش ۵۲ میلیون سهم شرکت به ۳۷۶هزار و ۲۲۲ نفر از خریداران در نرخ ۴،۲۰۰ ریال بود که سهم هر خریدار ۱۳۹ سهم به ارزش ۵۸۳هزار و۸۰۰ریال گردید!!!! گویی اجرای ناقص روش "Book building" حاشیه امنی برای مدیران سازمان و شرکت‌های بورس و فرابورس فراهم نموده که باعث شده است توجهی به تأثیر این نحو سهمیه بندی در کاهش کارآیی بازار، کشف قیمت‌های نامناسب و تضییع حقوق سهامداران و فعالان دائمی بازار نداشته باشند.

در همین حال هفته آینده نیز سهام شرکت کپسول ژلاتین ایران در نماد "دکپسول" در بازار مشابه عرضه می‌گردد که بنابر اطلاعیه شرکت فرابورس مجموع سهام قابل عرضه در روز یکشنبه ۴۰ میلیون سهم و سهمیه تعیین شده برای هر خریدار حقیقی و حقوقی ۲۰۰ سهم به ارزش حداکثر ۵،۷۰۰ ریال به ازای هر سهم است. با توجه به تعداد مشارکت‌کنندگان در عرضه "زشریف" احتمالا تعداد سهام تخصیصی در نهایت در حدود ۱۰۶ سهم و ارزش آن نزدیک به ۶۰۰هزار ریال خواهد بود.

این هفته، ناظر بازار اطلاعیه دیگری نیز در خصوص انجام یک عرضه یکجای مدیریتی در بازار سوم فرابورس در روز  ۱۲ خردادماه سال‌جاری منتشر نمود که در جای خود قابل تأمل است. در این عرضه ۹۴.۶۲ درصد از سهام کنترلی شرکت بهسازان صنایع خاورمیانه به ارزش اسمی هر سهم ۱۰هزار ریال و ارزش پایه هر سهم ۱۰هزار و ۱۱۷ ریال در بازار سوم فرابورس عرضه می‌گردد که در نتیجه ارزش پایه این عرضه چیزی نزدیک به ۲۶ میلیارد ریال است.

این در حالی است که نگاهی به آخرین صورت مالی منتشره توسط شرکت که مربوط به پایان شهریور سال ۹۷ است، نشان می‌دهد سود خالص شرکت در دوره شش ماهه نزدیک به ۱۸ میلیارد ریال، فروش بالغ بر ۳۴۴ میلیارد ریال، مجموع دارایی ها ۳۹۱ میلیارد ریال، موجودی نقد ۲۵ میلیارد ریال و حقوق صاحبان سهام ۵۰ میلیارد ریال (۱۸هزار و ۸۰۱ ریال به ازای هر سهم) است. البته مشخص نیست شرکت سرمایه‌گذاری "توسعه توکا" از زیرمجموعه‌های "توکا فولاد" (شرکت وابسته به فولاد مبارکه) با چه استدلالی اقدام به چنین نحو قیمت گذاری نموده است؟ بنابراین شایسته است سازمان بورس و شرکت فرابورس نقش نظارتی خود در این میان را تبیین نمایند.

در این هفته انتشار صورت‌های مالی ۱۲ ماهه حسابرسی نشده شرکت‌های پالایشگاهی، عملکرد خوبی از این گروه را به نمایش گذاشت به نحوی که نسبت P/E ( نسبت قیمت به سود هر سهم) گذشته نگر این گروه به کمتر از ۵.۵ (قبل از تقسیم سود) کاهش یافت و به نظر گروهی از تحلیلگران در سال جاری عملکرد بهتری از این گروه را می‌توان انتظار داشت.

این افراد مسائلی همچون تغییر رویه وزارت نفت در تعیین حاشیه سود پالایشگاه‌ها و محاسبه "کرک اسپرد" بر مبنای نشریات Platts و همچنین تعیین سود محاسباتی این شرکت‌ها بر مبنای نرخ ارز نیما را به عنوان دلایل تحلیل خود ذکر می‌کنند. در این راستا توجه به روند تغییرات نرخ ارز در سال گذشته که حداقل نیمی از سال از نرخ ارز ۴۲ هزار ریالی جهت محاسبات شرکت‌ها استفاده شده است، در خور تأمل می‌باشد.

در طرف مقابل گزارش‌های شرکت‌های خودروساز از تداوم زیان دهی هنگفت انها خبر داشت که باعث شد به‌رغم مثبت بودن جو عمومی بازار، سهام بعضی خودروسازان نظیر سایپا، زامیاد و پارس خودرو  شش تا ۹ درصد کاهش یابد.

سهام ایران خودرو به دلیل انتظارات برای افزایش سرمایه سنگین از محل تجدید ارزیابی از این کاهش مصون ماند، اگر چه رشدی نیز نداشت. گزارشات خودرویی حاشیه‌هایی نیز به همراه داشت که از آن جمله می‌توان به نرخ فروش ۱۸۰ میلیون ریالی پراید در صورت‌های مالی سایپا اشاره نمود که تعجب سهامداران را به همراه داشت.

سهام شرکت‌های گروه بیمه نیز به دلیل مسائلی نظیر افزایش ارزش پورتفوی سرمایه گذاری‌ها، با اقبال بازار مواجه شد. در میان این شرکت‌ها، سهام بیمه‌های ملت، کوثر، میهن و ما، تا پایان هفته نیز به روند مثبت خود ادامه دادند که در برخی موارد همراه با صف خرید نیز بود. بعضی اخبار در خصوص افزایش فروش بیمه‌های مرتبط با بلایای طبیعی در نتیجه سیل‌های اخیر از جمله اخبار مثبت این گروه بود. استمرار پذیره نویسی دومین شرکت بیمه زندگی کشور به نام "بیمه زندگی باران" نیز از نظر ساختاری خبر خوشی برای تحول و توسعه در صنعت بیمه به شمار می‌رود.

در گروه بانکی بهترین عملکرد این هفته را پست بانک و بانک دی به نمایش گذاشتند که عمده دلیل آن ارزش بازار پائین نسبت به سایر بانک‌ها و امکان افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی جهت خروج از شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت و یا فروش سرمایه گذاری‌ها در این راستا است. سایر بانک‌ها با توجه به رشد ارزش بازار در سال گذشته در دوران استراحت به سر می‌برند با این‌حال با توجه به معامله سهام بانک‌های تجدید ارزیابی شده تجارت و صادرات در نرخ‌های کمتر از ارزش دفتری انتظار می‌رود در ماه‌های آتی یک دوره رشد مجدد را پیش رو داشته باشند. همچنین امیدها به شناسایی سود سنگین تسعیر ارز در بانک ملت ادامه دارد.

یک خبر ساختاری تأثیر گذار بر بازار سرمایه نیز در این هفته منتشر شد. رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بدهی اعلام نمود دستورالعمل انتشار «اوراق وکالت» در دستور کار این اداره قرار دارد. متنوع سازی ابزارهای تأمین مالی به روش بدهی در بازار سرمایه می‌تواند منجر به تسهیل دسترسی شرکت‌ها به منابع مالی سرمایه گذاران با کاهش نقش واسطه‌ای بانک‌ها شود و در این راستا انتشار اوراق وکالت که بسیاری از محدودیت‌های اوراق پیشین در خصوص نحوه استفاده از منابع را نخواهد داشت گامی رو به جلو است. با این‌حال از آنجا که جزئیات کافی در خصوص این اوراق منتشر نشده است نمی‌توان در مورد کم و کیف آن اظهار نظر نمود و شایسته است سازمان بورس پیش از اجرایی شدن چنین دستورالعمل هایی با انتشار پیش نویس آن نسبت به اخذ نظرات فعالان بازار اقدام نماید.

در مجموع به نظر می رسد فضای بازار هنوز برای سرمایه گذارانی که به ابزار تحلیل مجهز هستند، موقعیت‌های سود ساز ایجاد نماید هر چند از نظر برخی نمودار گرایان نزدیک شدن به سطح ۲۲۰ هزار واحدی شاخص کل می تواند موجب شروع روندهای اصلاحی گردد.

** کارشناس ارشد مدیریت مالی و تحلیلگر بازار سرمایه