به گزارش خبرنگار ایمنا، آتش‌سوزی بازار تبریز در حالی اتفاق افتاد که به گفته مسئولان سازمان آتشنشانی این شهر، نبود دسترسی سریع به دلیل عرض کم معابر بازار مانع از سرعت عمل فعالیت نیروهای اطفاء حریق شد، مشکلی که در بازار بزرگ اصفهان نیز بارها دردسرساز شده است؛ بازاری که از گذشته قطب اقتصادی اصفهان بوده است امروز وضعیت ایمنی خوبی ندارد به طوریکه کوچکترین حادثه در متن یا حاشیه آن علاوه بر تحت تاثیر قررادادن میراث کهن این شهر، قلب اقتصاد اصفهان را نیز نشانه می گیرد.
یک روز پس از فاجعه تبریز قدرت الله نوروزی، شهردار اصفهان در یک برنامه رادیویی به تمام کسبه و اصنافی که در بازار اصفهان فعالیت می کنند، توصیه کرد به حقوق شهروندان احترام بگذارند، سد معبر نکنند و نسبت به افزایش سطح ایمنی محل کسب و کار خود اقدام کنند تا تاب‌آوری بازار افزایش یابد.
شهردار بارها تاکید کرده است که باتوجه به اینکه بازار اصفهان در یونسکو ثبت شده و میراث تاریخی این شهر به شمار می‌رود همه باید از آن پاسداری کنند زیرا اگر حادثه‌ای رخ دهد امکان مهار آن به سختی وجود دارد، از این رو باید تمام بازاریان و مغازه‌داران باید به میدان بیاییند و برای ساماندهی بازار کمک کنند.
پس از این صحبت شهردار به میان بازاریان اصفهان رفتیم جایی شلوغ که هربار گذر از آن باز هم ما را محو تاریخ می کند و دیدنی های بازار، اما این بار با نگاه دیگری قدم در بازار گذاشتیم؛ نگاهی که آینده نگران آن است و تاریخ را تحت الشعاع این نگرانی قرار می دهد؛ از بازاریان پرسیدیم «آیا از حادثه آتش سوزی در بازار تبریز اطلاع دارید که چندی پیش چه خساراتی بر جا گذاشته است؟» سید علی مولایی می‌گوید: بله، خیلی وحشتناک بود، البته از وقتی بازار تبریز آتش گرفته هر روز از آتش نشانی می آیند و کپسول ها را چک می‌کنند.
او که از قدیمی های بازار اصفهان است که در بازار قیصریه ادویه فروشی دارد، ادامه می دهد: وضع بازار خیلی بد است، اینجا مغازه دارها میله‌هایی وسط بازار برای آویزان کردن جنس ها جوش دادند که اگه یک روزی آتش سوزی شود ماشین های آتش نشانی نمی‌تواند داخل بازار بیایید، راه‌های ورودی به بازار همیشه بسته است و بعضی وقت ها که یک نفر در بازار حالش بد می شود و نیاز به اورژانس دارد، مجبورند با موتور به داخل بازار بیاییند؛ حتی گاهی وقتها از بازار قنادها موتور هم رد نمی شود چون کسبه میزهای خود را تا وسط بازار می‌چینند البته چند بار از شهرداری به برخی کسبه اخطار دادند ولی کسی توجهی نمی کند.
پیرمرد نگاهی به سقف بازار می کند و از ما هم می خواهد که سقف را ببینیم و می‌گوید: وضعیت سیم های برق و چوب های طاق بازار رو ببینیند، اینجا مثلاً سقف یک بازار تاریخی آن هم در مسیر چارراه اصلی بازار «دروازه اشرف» است؛ وضعیت واقعا بدی دارد، از این چهارراه روزها خیلی‌ها رد میشند، اما اگر باران تند و زیادی ببارد احتمال افتادن چوب ها روی سر مردم هست، حتی ممکنه کسی کشته شود، یکی از چوب های این سقف چند سال پیش شکست، اما یک تعمیر جزیی انجام دادند و رها کردند.
بازار همیشه شلوغ است صبح و عصر ندارد گردشگر و غیر گردشگر هم ندارد. جلوتر که می رویم یک گاری کِش فریاد می زند که راه را باز کنید، همه کنار می روند و راه باز می شود، اما گاری میان اسباب مغازه دارهایی که چند قدمی از محدوده مغازه خود جلوتر آمده اند و اجناسشان را چیده اند می ماند و آنقدر گاری را کج و راست می کند تا سرانجام پس از دقایقی ترافیک راه اصلی را پیش می گیرد و دوباره فریاد می زند "خبردار".... از بازاریان می پرسیم «آیا شنیده‌اید شهردار اصفهان فراخوان داده است که بازاریان همکاری کنند تا ایمن سازی آن به خوبی انجام شود؟» مرتضی پارچه‌فروش پاسخ می دهد: نه، چنین چیزی نشنیدم، اما واجب است که همکاری کنیم چون چند سال پیش در «سرای ارباب» و «بازار قهوه کاشی‌ها» آتش سوزی شد و اجناس خیلی از بازاری ها خاکستر شد، آن زمان هم آتش نشانی زود نرسید و همه چی خیلی زود سوخت چون بیشترش پارچه، فرش و جنس های عطاری بود، البته کپسول های آتش نشانی نبود و اگر هم بود جوابگوی آتشی به آن بزرگی نبود.
او به گاری که جلوتر و به سختی و با فریاد بلند "خبر دار" می گذرد اشاره می کند و می گوید: موتوری و گاری هم با مکافات از بازار رد می شوند، خود ما هم می دانیم که حال بازار خوب نیست، شهرداری باید از بازاریان محکم بخواهد که قانون را رعایت کنند، اگر فقط اطلاعیه صادر شود، اما پیگیری نکنند فایده ای ندارد، چند روز پیش دیدم یک مغازه را در خیابان ولی عصر بستند چون سد معبر کرده بود، اما اینجا یک توریست هم برای رفت و آمدش مشکل دارد.
بازار مسگرها که دنیای دیگری برای خود دارد اگر یک چشمت به زمین باشد و چشم دیگرت به آسمان قابلمه، قهوه جوش و.... را که به سیم برق، کابل و میخ هایی که گوشه به گوشه بازار کوبیده شده و .... آویزان است را می بینی؛ اینجا هیاهویی از زیبایی ها و دیدنی ها است در نقطه خطر جایی که محمد کاظمی یکی دیگر از کسبه بازار اصفهان مغازه دارد و از خطرات آن می گوید: بازار اصفهان چندین سال است که خیلی مشکل دارد، در ۲۰ سال گذشته هر چقدر نامه برای شهرداری، استانداری و فرمانداری می‌نوشتیم که بازار امنیت ندارد، هیچ جوابی نمی دادند، همیشه تا یک اتفاقی می افتد همه تکان می خورند، چند وقت حواس همه جمع می شود، اما باز موضوع فراموش می شود، بازار امنیت برقی ندارد، سیم ها در هم شده، ولی اهمیت داده نمی شود.
او ادامه می دهد: باید برای امنیت مامور در بازار باشد؛ بازار کلی سرا و تیمچه دارد. چند سال پیش یکی از بازاریان پیگیر شد و شهرداری هزینه کرد تا راه های ورودی بازار به روی موتورها بسته شود و نظم خوبی به وجود آمد، اما قرار بود پلیس یک مامور در بازار بگذارد که هنوز مامور نیروی انتظامی نداریم.
بیشتر بخوانید:
اقدامات شهرداری برای حفاظت از بازار تاریخی اصفهان
مغازه های شهرداری رایگان در اختیار کسبه بازار تبریز قرار می گیرد
او تاکید می‌کند: می خواهم به مسئولان بگویم اگه برای بازاری ها ارزش قائل نیستند حداقل برای توریست ها بازار را درست کنند؛ متأسفانه ایران بیشترین قانون را دارد، اما این قانون ها مجری و حامی ندارد در حالی که وقتی قانون پشتوانه محکمی داشته باشد نتیجه میدهد، اگر در بازار اصفهان اتفاقی بیافتد تقصیرها را به گردن شهرداری و میراث می اندازند و کاری به بازاری ها ندارند؛ به هر حال باید قانون حاکمیت داشته باشد، وقتی قانون نباشد قانون‌شکنی هم است.
آتش سوزی در بازار تبریز تلنگری به مردم و مسئولان بود
«احمد نوری» کارشناس ایمنی سازمان آتش نشانی اصفهان در بازار قدم می زند و هرجا که بارها توسط آتش نشانی اصفهان به عنوان نقطه خطر بازار اعلام شده است را نشان می دهد و می گوید: آتش نشانی از چند سال قبل امکانات و تجهیزات خوبی را برای ایمنی بازار در این مکان نصب کرده بود، اما بسیاری از آنها به مرور زمان ناپدید شد یا گرد غریبی به خود گرفت، برخی از بازاریان بر روی شیرهای هیدرانت، میزهای مغازه خود را قرار دادند یا حتی کپسول های آتش نشانی را به جای اینکه در کنار مغازه های خود نصب کنند بالای مغازه قرار دادند تا بتوانند اجناس خود را در کنار مغازه‌ها بگذارند، این در حالی است که اگر حریق یا حادثه‌ای رخ دهد همین بازاریان مطالبه‌گر می‌شوند و فراموش می‌کنند که برای پیشگیری از وقوع حوادث همکاری لازم را نداشته‌اند.
نوری ادامه میدهد: در سراها و تیمچه‌های بازار که هیئت امناء و متولی دارد، موارد ایمنی تا حدودی رعایت شده، اما در راسته بازارها به خوبی می‌توان مشاهده کرد که سال‌ها از زمان شارژ کپسول‌های ایمنی نصب شده گذشته و مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه در بازار اصفهان ویترین تعدادی از مغازه‌ها جایگزین فایرباکس‌ها شده است، اظهار می‌کند: منازل واقع شده در کوچه‌ها و محله‌های منتهی به بازار، به انبار اجناس بازاریان تبدیل شده که این خود یک تهدید بزرگ است.
کارشناس ایمنی سازمان آتش نشانی اصفهان تاکید می‌کند: آتش‌سوزی در بازار تبریز تلنگری به تمام بازاریان بود تا میراث فرهنگی، شهرداری، دستگاه قضایی، انجمن اسلامی بازار با مشارکت بازاریان به میدان بیایند.
کنترل بازار ۸ کیلومتری مشکل است
«مجید کاظمی»، مسئول محور تاریخی فرهنگی شهر اصفهان در اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در پاسخ به این سؤال که «میراث فرهنگی برای حفاظت از بازار تاریخی ثبت شده اصفهان در یونسکو چه اقداماتی انجام داده است؟» می‌گوید: بحث ایمنی بازار نیاز به کار تیمی دارد، زیرا گذر بازار را نمی‌توان تغییر داد همچنین یک اثر تاریخی در ابعاد مشخص غیرقابل تغییر است.
وی با اشاره به سدمعبر صنوف بازار اصفهان، اظهار می‌کند: عرض بازار به خودی خود کم است متأسفانه برخی از بازاریان نیز با بی‌توجهی به این موضوع با چیدن اجناس خود در بیرون از مغازه عرض بازار را باریک‌تر می‌کنند حال اگر زمانی حادثه‌ای و یا آتش سوزی رخ دهد، عبور از بازار قطعاً مشکل‌ساز خواهد شد.
مسئول محور تاریخی فرهنگی شهر اصفهان در اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان ادامه میدهد: بازار اصفهان هشت کیلومتر طول دارد که با حاشیه‌ها و تیمچه‌های پیرامون بازار حجم زیادی را شامل می‌شود، از این رو کنترل آن بسیار دشوار است، اما با این حال میراث فرهنگی، یگان حفاظت و گشت شبانه برای نظارت بر بازار دارد.
وی تاکید می‌کند: باید واقعیت را قبول کرد که نیروهای محدود گشت میراث فرهنگی نمی‌توانند کل بازار را پوشش دهند، بنابراین اگر قرار باشد کنترل درستی صورت گیرد باید در هر سرا با توجه به وسعت مامور مستقر داشته باشد که عملاً راهکار منطقی به نظر نمی‌رسد. اگر بازاریان به این نکته توجه داشته باشند که اگر هر حادثه‌ای در بازار رخ دهد، بیشترین ضرر را خودشان متحمل خواهند شد، دیگر سد معبر نخواهند کرد.
وی با اشاره به تغییر کاربری تعدادی از مغازه‌های بازار اصفهان، تصریح می‌کند: تغییر کاربری‌های بازار اصفهان حتما باید با اطلاع میراث فرهنگی انجام شود، اما متأسفانه در بسیاری از مواقع استعلام انجام نمی‌شود، از این رو میراث پس از اطلاع به مراجع قضایی شکایت می‌کند.
مسئول محور تاریخی فرهنگی شهر اصفهان در اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان می‌گوید: با توجه به اینکه میدان تاریخی امام(ره) به ثبت جهانی رسیده، برخی از تغییر کاربری‌ها با هماهنگی میراث فرهنگی انجام نشده است، به عنوان مثال تعداد انگشت‌شماری از مغازه‌های هنری یا صنایع دستی واقع در این میدان در گذشته به بستنی فروشی یا گز فروشی تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه دو سال قبل در بازار چیت‌سازان و سردرقیصریه سکوهای غیرقانونی توسط برخی کسبه تصرف و سدمعبر شده بود، تصریح می‌کند: میراث فرهنگی با حکم قضایی این سکوها را رفع تصرف کرده است.
کاظمی با بیان اینکه در سال ۹۰ حدود دو هزار کپسول آتشنشانی با همکاری و نظر سازمان آتش نشانی در محل‌هایی از بازار برای ایمنی راسته بازارها نصب شد، اظهار می‌کند: درخواست ما از بازاریانی که این کپسول‌ها را تحویل گرفتند، این است که کپسول‌ها را برای حفظ ایمنی مغازه‌های خود شارژ کنند.
وی با اشاره به سیم‌های برق که در حجم زیادی از سقف بازار اصفهان وجود دارد، تصریح می‌کند: ساماندهی سیم‌های برق سقف بازار یک اقدام تخصصی و بر عهده اداره برق است، از این رو تاکنون چندین مکاتبه در این باره انجام شده، اما قطعاً در شرایط فعلی تعویض سیم‌ها در یک زمان واحد امکان‌پذیر نیست و باید به مرور انجام شود، هر چند در بسیاری از مکان‌های بازار با وجود کانال‌های حفر شده این مهم صورت گرفته و تنها بخش‌هایی از آن باقی مانده است.
وی با اشاره به همکاری ارگان‌های مرتبط می‌گوید: اداره کل میراث فرهنگی در این خصوص و همچنین در راستای حفاظت از بناهای تاریخی و ایمن‌سازی هر چه بیشتر آنها و رعایت ضوابط مربوطه همکاری کامل خود را اعلام می‌کند.
فرهنگسازی برای رفع سد معبر
«حسن محمدحسینی» مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان با اشاره به نظارت بر تغییر کاربری‌ها در بازار اصفهان، تصریح می‌کند: هر سازمان اگر وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهد، قطعاً بازار ساماندهی پیدا می‌کند.
وی می‌گوید: بازار تبریز نیمه شب دچار حریق شد و هیچ ربطی به سد معبر نداشت، از این رو به این نتیجه می‌رسیم که سد معبر تنها یکی از عوامل است، البته برای رفع مشکل سد معبر باید هم‌افزایی بین بخشی و سازمانی انجام شود و سازمان‌های متولی در قالب گروه و کارگروه ورود پیدا کنند.
مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان ادامه میدهد: از چند سال پیش «واحد گشت سدمعبر ناحیه بازار» راه‌اندازی شده و نیروهای این مدیریت اخطار و اعمال قانون را انجام می‌دهند.
وی با بیان اینکه پارک تجمعی موتورسیکلت‌ها در ورودی بازار اصفهان از دیگر مواردی است که در هنگام بروز حوادث و امدادرسانی‌ها مشکل‌ساز خواهد شد، تصریح می‌کند: وجود ساختمان‌های مخروبه‌ای که در سراها و تیمچه‌های بازار وجود دارد می‌تواند خطرات مختلفی را به همراه داشته باشد، همچنین وجود مشاغل اطراف بازار، محله‌های مسکونی چسبیده به بازار که منازل آن به کارگاه‌های کوچک تبدیل شده و در آن از سوخت‌های مختلف وجود دارد، از دیگر موارد قابل تأمل است.
محمدحسینی با تاکید بر اینکه شهرداری در حد وظایف قانونی خود و حتی فراتر، انجام وظیفه کرده است، می‌گوید: رفع سدمعبر بازار کاری مقطعی و روزانه نیست، بلکه باید در این باره کسبه همکاری کرده و البته برای فرهنگسازی، دستگاه‌های متولی در کنار شهرداری ورود پیدا کنند تا آرامش به بازار بازگردد.
وی ادامه میدهد: بازار اصفهان ۲۶ ورودی دارد که با توجه به تردد بسیار زیاد خودروها و موتورسیکلت‌ها در بازار، بنا بر درخواست‌های مکرر بازاریان جلسه‌ای در فرمانداری اصفهان برگزار و شهرداری موظف شد این ورودی‌ها را به صورت موقت ببندد، البته کلید این قفل‌ها نزد آتش نشانی، نیروی انتظامی و شهرداری است.
چالش تیم‌های امدادی برای خدمات‌رسانی به محور بازار چیست؟
«محسن گلابی» مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در پاسخ به این سؤال که «در حال حاضر مهمترین چالش تیم‌های امدادی برای خدمات‌رسانی به محور بازار اصفهان در مواقع بروز حوادث چیست؟»، می گوید: در بازار اصفهان که هشت کیلومتر طول دارد، اگر اتفاقی حادث شود، برای امدادرسانی و اعزام نیرو و تجهیزات اولین مشکل غیر ممکن بودن عبور خودروهای اطفاء آتش نشانی در بازار به دلیل عرض کم و سد معابر از طرفین بازار است.
وی اظهار می‌کند: نکته دیگر عوامل آتش‌سوزی است؛ اگر سقف و دیواره‌های بازار را مشاهده کنید توده تار عنکبوتی از سیم‌ها و کابل‌ها را شاهد خواهید بود که اگر جرقه ای به خاطر فرسایشی‌بودن در آنها رخ دهد اتفاق ناگوار و بزرگی حادث می شود.
مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان ادامه میدهد: موضوع دیگر وجود مغازه‌هایی با مساحت کوچک است که از زیرزمین آنها با بالابرهای غیراستاندارد استفاده می‌شود و اگر اتفاقی در زیرزمین هر کدام از این مغازه‌ها رخ دهد و برق قطع شود، از هیچ راهی نمی‌توان وارد زیرزمین شد.
وی با بیان اینکه در تیمچه‌ها و کارگاه هایی همچون طلاسازی وجود دارد که در آنها مواد شیمیایی و اسیدها مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌گوید: همچنین در کل بازار چندین کپسول گاز پیک نیک وجود دارد که هر کدام به مثابه بمب‌های متحرک است.
گلابی با تاکید بر اینکه در بازار تبریز حادثه آتش‌سوزی در بخش مواد آرایشی اتفاق افتاد و با توجه به اینکه مواد استفاده شده در مواد آرایشی و ادکلن بسیار قابل اشتعال است و از سوی دیگر اسپری‌ها نیز به آسانی منفجر می‌شود، بر شعله‌های آتش اضافه شد، تصریح می‌کند: در بازار اصفهان نیز تنوع فعالیت کسبه زیاد است، ضمن آنکه در لایه دوم بازار منازل قدیمی قرار گرفته که به محل انبار اجناس قابل اشتعال بازار بان تبدیل شده و حتی برخی کارگران در آنها سکنی گزیده‌اند که این موارد پکیج پیچیده‌ای از خطرات را شامل می‌شود.
وی ادامه میدهد: سقف بازار دارای دریچه های نورگیر برای تهویه هوا است که هنگام آتش‌سوزی می‌تواند هوا را تبادل کرده و ضریب خطر را افزایش دهد.
مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در پاسخ به این سؤال که «چه اقداماتی برای ایمنی بازار اصفهان انجام شده است؟»، اظهار می‌کند: طی سه ماه گذشته به همت دادگستری اصفهان جلساتی برگزار و مشکلات بازار مطرح شد، آتشنشانی در خواست کرد ضابط قضایی به این سازمان تحویل داده شود تا با کسبه وارد مذاکره شویم و در خصوص موارد خطرساز اخطار قانونی داده شود.
وی با بیان اینکه در سرتاسر بازار اصفهان ۱۲۸ شیرهای هیدرانتی که به شبکه آب شهری متصل است، نصب شده، می‌گوید: فایرباکس‌ها بر روی دیوارهای بازار نصب ودو هزار کپسول اطفاء هفت سال پیش با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی در اختیار بازاریان قرار گرفته، اما این روزها باید جستجوی اکتشافی کنیم و ببینیم این کپسول‌ها و شیرهای هیدرانت کجاست چرا که برخی کسبه بر روی آن کاور کشیده و یا روی آن لباس آویزان کرده‌اند.
گلابی تاکید می‌کند: اگر حریق در زمان باز بودن مغازه های بازار اتفاق بیفتد برای امدادرسانی با مشکل ترافیک اطراف بازار مواجه هستیم، از این رو ایستگاه شماره ۹ و ۱۷آتشنشانی مخصوص امدادرسانی به بازار مستقر شده است.
وی تصریح می‌کند: از بازاریان خواسته شده در تیمچه های بازار محل‌هایی مثل سقاخانه را به آتش نشانی اختصاص دهند تا بتوانیم پمپ‌های آتشنشانی را قرار دهیم، در واقع برای اطفاء اینگونه محل ها از موتورسیکلت مجهز به وسایل اطفاء استفاده خواهیم کرد، حتی چنانچه آتش وسیع باشد می‌توانیم پمپ‌ها را فعال کرده و سریع‌تر اقدام کنیم.
مدیر عامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان اظهار می‌کند: موضوع دیگر اینکه ورود به تیمچه‌ها مشکل‌ساز است، با توجه به اینکه از نظر حفاظتی در بازار طلافروشان قفل و بست‌های محکم می‌گذارند که شکستن آنها زمان بر است، تعویض پی در پی قفل‌ها نیز مشکل‌ساز است.
وی با بیان اینکه برای پیشگیری از حوادث و حریق ها هر اقدامی انجام شود هزینه نیست بلکه درآمد است، می‌گوید: اگر بازاریان حتی دو ساعت از آموزش‌های سازمان آتش نشانی بهره‌مند شوند در مواقع بروز حادثه می‌توانند آتش را در کانون خود با استفاده از کپسول های اطفاء خاموش کنند.
گلابی تصریح می‌کند: اگر اتحادیه‌های صنفی هنگام صدور یا تمدید پروانه کسب بازاریان در خصوص رعایت مباحث ایمنی مغازه‌ها از آتش نشانی استعلام کنند، ایمنی بیشتری در بازار شاهد خواهیم بود.
نظر شما