مرتضی پدریان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با انتقاد از "درنظر گرفتن بستههای تشویقی ازدواج برای سنین پایین" اظهار کرد: کنشهای اعضای جامعه تحت تاثیر دستورات نیست یعنی نمیتوانیم جامعه را با دستور دادن یا کنشهای تشویقی به سمت کنشهای پایدار هدایت کنیم.
وی با اشاره به اینکه ممکن است در درازمدت این بستههای تشویقی نه تنها کارکرد مثبتپیدا نمیکند بلکه کارکرد منفی هم پیدا کند افزود: به عنوان مثال زمانی که بستههای تشویقی برای فرزندآوری مطرح شد اگرچه تنها سه تا چهار درصد جامعه تحت تاثیر بستههای تشویقی فرزندآوری قرار گرفتند، اما امروز با پشیمانی روبهرو هستند و این موضوع چندان نتیجه مثبتی دربر نداشت.
بستههای تشویقی ازدواج میتواند کارکرد منفی داشته باشد
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اختصاص بستههای تشویقی کارساز نیست تصریح کرد: برای هدایت کنشهای اجتماعی باید بسترهای اجتماعی مناسب باشد و تحقق این امر با استفاده از دستور یا بستههای تشویقی امکانپذیر نیست حتی در موضوع طلاق هم میتوان بسته تشویقی داشته باشیم که کسی طلاق نگیرد اما قطعا پیامدهای آن منفی خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه با توجه به شرایط بد اقتصادی ممکن است بستههای تشویقی یک نوع منبع درآمد برای عدهای از اعضای جامعه شود اظهار کرد: ممکن است دستهای از این ازدواجها، ازدواجهای صوری باشد مانند زمانی که اعلام شد به فرزندان طلاق معافیت سربازی داده میشود که در آن زمان شاهد طلاقهای صوری شدیم.
پدریان در خصوص مهمترین مانع ازدواج جوانان خاطرنشان کرد: در فرآیند ازدواج به پنج دسته بلوغ نیازمندیم که بلوغ جنسی، عاطفی، اجتماعی و اقتصادی همگی این فرآیند بلوغ را تکمیل میکنند و مهمترین مانع امروز بر سر راه ازدواج نبود بلوغ اقتصادی است که عوامل متعددی خواسته یا ناخواسته در آن نقش دارد.
وی تحصیل و انجام خدمت نظام وظیفه را موانع دیگر بر سر راه ازدواج دانست و گفت: توسعه جوامع باعث شده که مراحل تحصیلی افراد بالا برود و موضوع نظام وظیفه هم باعث بالا رفتن سن افراد شده بنابراین دسترسی به بلوغ اقتصادی دیر اتفاق میافتد اما در گذشته این طور نبود و فرزندان در کنار پدران کار میکردند و زمان رسیدن به بلوغ جنسی آنان همزمان با رسیدن به بلوغ اقتصادی آنها بود.
ازدواج باید منطقی شود
این آسیبشناس اجتماعی با بیان اینکه تاخیر در ازدواج تنها مربوط به کشور ما نیست خاطرنشان کرد: این تاخیر پیامدهای مثبت و منفی دارد که منطقی و عاقلانهتر شدن ازدواجها و انتخابها از پیامدهای مثبت آن است.
وی وارد شدن خلل به رشد جمعیت را از پیامدهای منفی دانست و گفت: هرچند به اعتقاد من این هم یک کارکرد مثبت است اگرچه ممکن است دیگران آن را یک کارکرد منفی بدانند چرا که در بحث افزایش جمعیت نگاهها، نگاه ایدئولوژیکی سیاسی است.
این استاد دانشگاه در تشریح این موضوع افزود: این نگاه که جمعیت مسلمان شیعه در حال کاهش است پس باید جمعیت شیعه افزایش یابد این نگاه ایدئولوژیک سیاسی است اما اگر از این نگاه بیرون بیاییم و به میزان جمعیت متناسب برای کشور خود فکر کنیم آن گاه متوجه میشویم که وقتی نمیتوانیم کیفیت زندگی همین مقدار جمعیت را تامین کنیم دلیلی بر افزایش جمعیت نداریم.
وی با اشاره به اینکه در حالت کلی حرکت جامعه به سمت یک فرزند است خاطرنشان کرد: در وضعیت امروز دیگر فرزند به عنوان یار نیست بلکه به عنوان بار است چرا که دستیابی به لذتهای فردی را محدود میکند و این روزها افراد به سمت کسب لذتهای فردی حرکت میکنند.
باید به کیفیت جمعیت بیش از کمیت آن توجه کرد
پدریان با تاکید بر اینکه در کل جهان باید ساختار جمعیتی تعدیل شود افزود: باید به جای توجه به کمیت به کیفیت جمعیت و کیفیت زندگی آنها توجه کرد.
وی در خصوص طلاق اظهار کرد: طلاق یک کنش شرعی، اجتماعی و حلال است و بر اساس دین اگر نگاه کنیم طلاق کاملا درست است، اما نگاه ایدئولوژیکی یا نگاه عامیانه آن را به عنوان یک مسئله میبیند اشکال کار این است که در نظام اجتماعی ما نگاه ایدئولوژیکی، سیاسی به مسائل غالب است.
این آسیبشناس اجتماعی در تشریح این موضوع اظهار کرد: کنشهای دینی ما در پنج جعبه حرام، مکروه، مباح، مستحب، حرام و واجب قرار میگیرد و در بحث دینی طلاق در بخش حلال قرار دارد و قرآن به عنوان یک پدیده عادی اجتماعی به آن نگاه کرده که هیچگونه ثواب یا پاداش و تنبیه اخروی برای آن درنظر نگرفته است و به کیفیت باهم بودن توجه داشته که در آن عنوان شده یا نگهدار به خوبی، یا رها کن به خوبی.
نسل جدید به نوعی آنارشیسم اجتماعی معتقد است
وی در خصوص ویژگی نسل جوانان امروز گفت: به نظر میرسد نسلهای امروزی بیشتر به نوعی آنارشیسم اجتماعی معتقدند و با هر عاملی که برای آنها قیدوبند و محدودیت ایجاد کند مخالف هستند و نسل جدید نسلی است که به دنبال شکستن ارزشها، هنجارها و نرمهای اجتماعی است.
این استاد دانشگاه با انتقاد از پدیده همباشی سیاه اظهار کرد: وقتی همباشی سیاه (ازدواج سفید) در جامعه گسترش پیدا میکند در اصل به معنای این است که با قاعدهمندی در سیستم اجتماعی مبارزه میشود و این نسل به دنبال حذف این قاعدهمندی است.
وی با بیان اینکه نسل گذشته در رواج چنین پدیدهای نقش داشتهاند افزود: بازنده همباشی سیاه هر دو نسل جامعه هستند نسل اول که در جامعه پذیر کردن نسل بعد از خود ناتوان بوده و دچار شکست شدند و نسل جدید که دچار یک نوع سردرگمی و بیهویتی اجتماعی است.
نظر شما