فرونشست زمین بهره‌برداری از آبخوان‌ها را ناممکن می‌کند

جهانگیر عابدی کوپایی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به دو پدیده رانش و فرونشست زمین اظهار کرد: لغزش زمین یا (Land slide ) پدیده ای است که در اراضی شیب‌دار و بر اثر بارش طولانی مدت، تراکم و فشار بر لایه های خاک به وجود می آید  و وقتی شدیدتر است که این اراضی شیب دار در اطراف دریاچه ها و سدها و کنارجاده‌ها باشند؛ مانند شهر دامنه استان اصفهان، در حقیقت هر جایی که زمین شیب ‌داشته باشد وقوع پدیده لغزش زمین دور از انتظار نیست.

وی با اشاره به تفاوت لغزش و فرونشست زمین ادامه داد: فرونشست زمین یا (Land subsidence) پدیده ای است که به دلیل برداشت‌های بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و همچنین بر اثر پدیده‌های تکتونیکی (زمین ساختی) به وقوع می پیوندد.

این استاد دانشگاه افزود: وقوع فرونشست زمین سبب متراکم و فشرده شدن آبخوان‌ها شده و بهره برداری از آنها را ناممکن می کند و البته غیرقابل جبران است، از سوی دیگر بر اثر این پدیده تاسیسات زیربنایی یک منطقه مانند خدمات آبرسانی و گازرسانی، جاده‌ها و ساختمان‌ها دچار تخریب و خسارت می‌شود.

عابدی کوپایی با بیان اینکه نمونه خرابی ساختمان‌ها بر اثر فرونشست زمین چندی پیش در شهر دامنه فریدن اتفاق افتاد تاکید کرد: پدیده فرونشست با تخریب تاسیسات زیربنایی کشور باعث اختلال در سازه های خدمت رسانی به مردم می شود.

عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان راهکار مهار سیلاب یا تسکین سیل در کشور را در دو بخش سازه ای و غیرسازه ای عنوان کرد و افزود: یکی از راهکارهای سازه ای، سدسازی با رعایت معیارهاست مانند احداث مانع‌های آشغال گیر، خاک ریزهای اطراف رودخانه‌ها، سیل بندها و تاسیسات آبخیزداری، همچنین لایروبی و ساماندهی رودخانه ها برای مهار سیلاب می‌تواند مؤثر باشد.

وی ادامه داد: مدیریت بحران و انتقال و جابه جایی، اسکان، بهداشت مردم، همچنین بیمه منازل مسکونی، اراضی کشاورزی و دامداری نیز بخشی از راهکارهای غیرسازه ای پساسیل به شمار می رود.

عابدی کوپایی اظهار کرد: آبخیزداری در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری برای جلوگیری از فرسایش خاک مورد تایید است اما اگر هدف از ایجاد بندها به اسم آبخیزداری اما برای جمع شدن آب در سد باشد، تامل برانگیز است البته بررسی این مسائل در جوامع علمی مطرح است.  

این استاد دانشگاه همچنین به تاثیر جنگل تراشی بر تشدید خسارات ناشی از سیل اشاره کرد و گفت: تحقیقات نشان داده جنگل زدایی برای سیل های با دوره بازگشت کم، ۳۰ درصد و برای سیلاب های با دوره بازگشت زیاد، بیش از ۳۰ درصد سبب افزایش حجم سیلاب می شود مانند سیلابی که در آق قلا اتفاق افتاد.