به گزارش خبرنگار ایمنا، احتمالاً دیده باشید که در قسمت‌های از دست و پای افراد یا شاید خودتان برآمدگی‌هایی ایجاد می‌شود. این برآمدگی مدور کیست گانگلیون Ganglion Cyst)) یا کیست مچ دست نام دارد که گاهی بر روی مفاصل و تاندون‌ها ایجاد می‌شود. این زائده بر روی دست‌ها گاه بدون هیچ دلیلی شکل می‌گیرد و انواع گوناگونی دارد.
این کیست گاهی سال‌ها بدون تغییر باقی می‌ماند و گاهی نیز تنها با گذشت چند روز بسیار بزرگ می‌شود؛ اکثر برآمدگی‌های کیست دست قابل مشاهده هستند اما کیست‌های کوچک زیر پوست مخفی می‌شوند و به راحتی قابل مشاهده نیستند که به این نوع کیست‌های پنهان نیز گفته می‌شود؛ کیست مچ دست معمولاً دردی همراه ندارد، اما در صورتی که کیست باعث فشار روی عصب‌هایی که از بین مفصل عبور کرده شود درد، سوزش و بی‌حسی ماهیچه‌ها را همراه دارد، برای آشنایی بیشتر با کیست گانگلیون گفت‌وگویی با محمد حسین دهقانی، متخصص ارتوپد انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ویژگی های کیست گانگلیون چیست؟
این نوع کیست معمولا برجستگی به اندازه دو سانتی متر و با قوام سفت استخوانی(به علت غلظت زیاد محتویات ژلاتینی داخل آن) است و با فشار دادن پر و خالی نمی شود، معمولا متحرک نیست و اکثرا درد ندارد و یا با کمی درد همراه است، اما اگر نزدیک عروق یا اعصاب باشد درد شدیدی را به دنبال دارد.
علت ایجاد کیست گانگلیون در مچ دست چیست؟
کیست مچ دست زمانی ایجاد می شود که مایعی به نام سینوویال در بین مفصل تجمع پیدا می‌کند و این مایع باعث ایجاد برآمدگی در نقاط ضعیف بافت‌ها می‌شود، اما با همه این تعاریف هنوز علت اصلی به وجود آمدن این کیست مشخص نشده است. با این حال از جمله مواردی که احتمال دارد در ایجاد این عارضه دخیل باشد می‌توان به فعالیت های شدید دست، نقص ساختاری در بافت های مفاصل، فشار یا آسیب دیدن مفاصل که باعث فرسایش و در نتیجه ایجاد کیست می‌شوند اشاره کرد.
کیست گانگلیون در کدام قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود؟
کیست گانگلیون شایعترین تومور خوش‌خیم دست است که اغلب در محل مفاصل و تاندون‌های مچ دست ایجاد می‌شود و تعداد بسیار زیادی از موارد بروز کیست گانگلیون در بالای مچ دست است، البته این کیست در موارد کمی نیز روی مفصل انتهایی و مفصل ابتدایی انگشت ها ایجاد می‌شود. کیست گانگلیون به یک ساختار ساقه مانند در بافت‌های عمقی متصل است، اما می‌تواند روی آن حرکت کند، ازجمله نواحی که بروز کیست گانگلیون در آن‌ها کمتر شایع است می‌توان به کف دست‌ها و در بند انتهایی انگشت‌ها (کیست در این نواحی به اندازه یک لوبیا است)، نوک انگشت ها و درست زیر پوست (که به این کیست‌ها، کیست مخاطی گفته می شود)، انگشت شست، قسمت بیرونی مفصل زانو، مچ پا و روی پاشانه پا اشاره کرد.
راه درمان این نوع کیست چیست؟
بسیاری از کیست‌های کوچک یا کیست‌های بدون درد نیازی به درمان ندارند و بسیاری از متخصصان از فرد می‌خواهند تا صبر داشته باشد چرا که این کیست در بیشتر مواقع خود به خود درمان می‌شود. اما درمان این نوع کیست به روش‌های دیگری هم انجام می‌شود که یکی تخلیه با سوزن است و برای کیست‌هایی انجام می‌شود که قوام نرم دارند و مایع داخل آن آبکی و شل است، جراحی و خارج کردن کیست روش دیگری برای کیست‌های سفت و بزرگ و معمولا کیست هایی است که در پاها ایجاد می‌شود، استفاده از آتل مخصوص مچ دست برای چندین هفته باعث محدود کردن حرکات دست و مچ می‌شود و با این کار تجمع مایع در کیست کاهش می‌یابد.
این عارضه بیشتر در زنان دیده می شود یا در مردان؟
کیست مچ دست گانگلیون بیشتر در زنان دیده می‌شود و اغلب در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می‌کند، در موارد بسیار نادر در دست کودکان زیر ۱۰ سال هم ایجاد می‌شود.
آیا این کیست در مچ دست با درد همراه است؟
درد نوسانی در مچ دست و در برخی موارد عدم احساس درد در بیمار دیده می‌شود و زمانی که فرد در حال فعالیت و حرکت دادن مچ دست است، درد در این ناحیه بیشتر و گاهی تورم نیز در این زائده دیده می‌شود و اگر کیست بر روی یک عصب یا تاندون فشار وارد کند، احساس خارش، ضعف و یا بی‌حسی در فرد دیده می‌شود. کیست مچ دست در برخی موارد به آهستگی و در برخی موارد با سرعت بالایی ایجاد شده و رشد می کند و در برخی موارد ناپدید شده و یا اندازه آن کاهش می‌یابد، البته این کیست ممکن است بعداً دوباره بروز کند.
درمان های خانگی برای رفع این زائده موثر است؟
درمان‌های خانگی مثل ضربه زدن برای ترکاندن کیست و یا گذاشتن جسم سخت روی آن و بستن با فشار توصیه نمی‌شود، چرا که ممکن است عوارض شدیدی را به همراه داشته باشد. کار صحیح این است که برای درمان موثر این عارضه به پزشک و متخصص مراجعه کرد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به این کیست قرار دارند؟
علاوه بر سن و جنسیت که قبلا به آن اشاره کردیم، افرادی که آرتوروز فرسایشی در مفاصل خود دارند، ساختار استخوان ضعیف که به فرد به ارث رسیده، پیچ خوردگی و یا عدم درمان صحیح استخوان های شکسته، حرکات مداوم و تکراری مچ (یکی از عوارضی که در بسیاری از موزیسین ها، خیاط ها و یا افرادی که بیش از اندازه با کامپیوتر کار می کنند، دیده می شود) و همچنین کسانی که مفاصل و یا تاندون آن ها قبلا آسیب دیده بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
توصیه پزشکان در مورد این زائده چیست؟
پیشنهاد می شود در صورت بروز علائم کیست برای معاینه به پزشک مراجعه کنند تا پزشک پس از معاینه و تشخیص کیست مچ دست این اطمینان خاطر را به شما بدهد که جای برای نگرانی نیست و بهترین برنامه درمان را نیز پیشنهاد خواهد کرد.
نظر شما