به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، آرمیده در دشتی در دامنه‌های زاگرس، دورنمایی زیبا دارد، آسمانی زیبا و صاف با باغ‌هایی که خانه‌ها را فراگرفته و مردمی بهتر از آب روان.
تلفیق باغ‌های بادام و خانه‌ها و کوچه پس کوچه‌های تنگ و باریک، یادمانی از قصه‌های شیرین دوران کودکی را در ذهن تداعی می‌کند که وصف آن در بیان نیاید و جز دیده، توان درک اوصاف جمالش ندارد؛ اما همه زیبایی‌های این روستا، در درختان انبوه و خانه‌های کاهگلی و مردمان خوبش خلاصه نمی‌شود؛ قلب فسرده این روستا، صدفی است که نگینی از دل تاریخ را به یادمان دارد.
در مسیر جاده شهرضا به شیراز که حرکت کنید، به روستایی می‌رسید که "زیارتگاه" نام دارد؛ جاده‌ای سه کیلومتری را باید طی کنید تا به ورودی آن برسید؛ جاده بر بلندی قرار دارد و بر روستا مشرف است. از دور که نگاه می‌کنی، زیبایی وصف ناپذیر آن را می‌بینید، به ویژه اگر در غروب گذری به آن بیندازید، تلفیق رنگ زرد و نارنجی خورشید که از لابه‌لای تکه‌های ابر بر شاخساران و پشت بام‌ها افتاده، چشم‌نوازی می‌کند.
در میانه این روستا، زیارتگاهی قرار دارد که با قدمدمتی قریب ۹۰۰ سال، یادمانی از دوران حکمرانی سلجوقیان است و مزار دو امامزاده به نام‌های "سیدمحمد" و "سیدابراهیم" از فرزندان "امام موسی‌کاظم(ع) " را در خود جای داده است.
وارد حیاط امامزاده که می‌شوید، در نزدیک در ورودی، حوض آب کوچکی قرار دارد و معماری آن به گونه‌ای است که تصویر گنبد و صحن ورودی را در خود منعکس می‌کند. در سمت چپ سقاخانه‌ای قرار دارد که ساختمان و رنگ طلایی آن شما را به یاد سقاخانه حرم امام رضا (ع) می‌اندازد .شمار زیادی از اهالی محل به جهت ارادتی که به این امامزاده دارند وصیت کرده‌اند تا پس از وفات در حیاط و صحن حرم مطهر به خاک سپرده شوند.
در سمت راست تعدادی حجره تاریخی قرار دارد و ظاهرا محلی برای استراحت زوار و مسافران بوده است. جلوتر که بروید به ایوانی بلند از یک ساختمان تاریخی بسیار بزرگ می‌رسید که درب ورودی نقره کوبی و منقوش به اشعار و آیاتی از قرآنی در انتهای آن قرار دارد.
بلندی ایوان آجری حدود ۱۰ متر است و با گچ و نقاشی‌هایی با مضمون گل و بوته و اشعاری در مدح حضرت علی(ع) تزیین شده است.
بر روی قبور آنان گنبدی قرار دارد که به سبک معماری بناهای عهد سلجوقی ساخته شده، گنبد دوپوش است و قسمت زیرین منحنی‌شکل و قسمت فوقانی مخروطی دارای ۱۲ تَرگ است. بنا مجموعا از سه قسمت تشکیل شده است، پایه که به شکل دایره است و بر روی آن، یک ۱۲ ضلعی قرار دارد و بعد از آن هرم دوازده پایه ساخته شده است.
ارتفاع سقف تا کف این گنبد که بر روی هر ضلع آن، نام ائمه اطهار(ع) با کاشی و به خط کوفی نوشته شده از مرکز آن ۱۸ متر است. در گذشته ضریحی روی قبر قرار داشته که از چوب جنگل بوده و تزییناتی نداشته اما امروزه ضریحی فلزی همانند سایر قبور مطهر امامزادگان بر روی این دو مزار قرار دارد.
در داخل حرم و در سمت جنوب یک محراب ساخته شده و اطراف آن بر یک زمینه گچبری سوره توحید نوشته شده است. روی گچبری‌ها را نقاشی قهوه‌ای تیره پوشانده و در اطراف آن جملات "آیه‌الکرسی" منقوش شده است؛ در میانه محراب در آهنی کار گذاشته‌اند که هم بنای آن را از ریخت انداخته و هم شاید اندکی از گچبری‌های تاریخی را از بین برده باشد.
در کنار ایوان غربی دستنوشته کسانی دیده می‌شود که بی‌توجه به شکوه میراثی ماندگار، با ذغال و قلم، بر پیکر آن ردّ پای بی‌فرهنگی خود را بر جای نهاده‌اند.
به جز این بنا، برج‌های کبوتر که تعدادی از آنها به خوبی در گذر ایام از گزند حوادث سالم مانده نیز از دیگر ابنیه تاریخی این روستا محسوب می‌شوند.
مسجد قاجاری
در کنار امامزاده این روستا مسجدی قرار دارد که با معماری آن را شاید بتوان گفت به معماری مسجد جامع اصفهان شباهت دارد؛ مسجد جامع زیارتگاه مربوط به دوره قاجاریه بوده و در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۱۸۳۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اما مردم این روستا از این همه زیبایی و ثروتی که دارند بهره چندانی نمی‌برند.
روستا جای ماندن نیست!
محمد جوانی است از اهالی این روستا که هر روز برای کارگری به شهرضا می‌رود و عصرگاهان باز می‌گردد؛ او می‌گوید: روستا جای ماندن نیست، گورستان آرزوهای جوانی است، پیرها هم حسرت می‌خورند که چرا زودتر به فکر نیفتادند و از اینجا نرفتند. اینجا کار پیدا نمی‌شود، حتی یک مغازه نداریم که چیزی بخریم.
رضا جوان دیگری که به تازگی لیسانس مدیریت گرفته و به همراه خانواده‌اش در زیارتگاه زندگی می‌کند، می‌گوید: وقتی به سربازی رفتم دیگر به اینجا بر نمی‌گردم، من در کاشان درس خواندم، آنجا از آثار تاریخی پول در می‌آورند و شغل ایجاد می‌کنند، در اصفهان هم همینطور است، اما اینجا خبری از گردشگر و شغل نیست.
مرتضی از اهالی این روستا است که فعلا شغل معلمی را برگزیده و در شهرضا ساکن است او می‌گوید: در این روستا اثری از سرزندگی نیست، چون کار نیست، درآمد وجود ندارد، ما هم اگر پیش از این به شهر نرفته بودیم حالا با تحصیلات دانشگاهی یا چوپانی می‌کردیم یا کارگری یا بیکار بودیم؛ البته بیشتر روستاهای جنوب شهرضا همینطور هستند؛ منبع درآمدزایی آثار تاریخی مانند این امامزاده را در کنار خود دارند، اما چون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری وجود نداشته استفاده زیادی از آن نمی‌شود. مردم زیادی هستند که دوست دارند این طور جاها را بینند و اینگونه شغل و درآمد ایجاد می‌شود، اما افسوس...
تغییرات غیراصولی در نبود نظارت‌ها
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که یحیی رضایی، کارشناس مرمت آثار تاریخی و مدرس دانشگاه در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بی‌توجهی به بنای تاریخی امامزاده زیارتگاه در گذشته باعث شده تا پنجره‌ها و درهایی به بنای اصلی اضافه شود که همخوانی و هارمونی مناسب ندارد.
وی ادمه می‌دهد: ظاهر بنا را با آجرهای لفتون بازسازی کرده وسقف آن را ایزوگام کرده‌اند. مرمت یک بنای تاریخی نیازمند تخصص و رعایت ضوابط قانونی است که متأسفانه در بعضی موارد رعایت نشده است.
کارشناس مرمت آثار تاریخی یادآور می‌شود: با وجود همه تغییرات غیراصولی که در گوشه و کنار این بنا داده شده، اما استحکام هسته مرکزی آن و شاکله و چهارچوب بنا، بویژه در قسمت ایوان و داخل حرم هنوز هم حال و هوای تاریخی و اصالت خاص خود را القا می‌کند.
رضایی خاطرنشان می‌کند: اگر اندکی از منظر زیبایی شناختی تاریخی تغییراتی در ظاهر بنا داده و دابست‌های فلزی از حیاط جمع‌آوری شود یکی از منحصر به فردترین بناهای تاریخی عهد سلجوقی را در اختیار داریم که برای گردشگران بسیار جذاب است.
بی‌توجهی به کهن‌ترین اثر تاریخی شهرستان!
یوسف الصاق، کارشناس ارشد مدیریت هتلداری نیز می‌گوید: متأسفانه عدم معرفی مناسب بناهای تاریخی و مذهبی در شهرستان شهرضا، باعث شده تا سایه مشهور شدن بناهای مهمی همچون امامزاده شاهرضا و بازار بر دیگر اماکن تاریخی سنگینی کند و مردم کمتر آنها را بشناسند.
وی اضافه می‌کند: امامزاده زیارتگاه کهن‌ترین اثر تاریخی این شهرستان است که متاسفانه هیچ استفاده‌ای در جهت رونق صنعت گردشگری از آن نشده است، حتی در قسمت ورودی روستا تابلوی مناسبی برای راهنمایی زائران وگردشگران گذری هم نصب نشده است.
کارشناس ارشد مدیریت هتلداری با اشاره به مصوبه هیئت وزیران در سال ۸۴ تصریح می‌کند: در آن مصوبه به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و مستند به ماده ۱۱۴ قانون برنامه چهارم توسعه، "صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی" تاسیس شد.
الصاق ادامه می‌دهد: ماده ۱۱۴ قانون برنامه چهارم دولت را موظف می‌کرد برای منظور اهتمام ملی در شناسایی، حفاظت، پژوهش، مرمت، احیا، بهره‌برداری و معرفی میراث فرهنگی در کشور و ارتقاء توان گردشگری، تولید، ثروت، اشتغال‌زایی و مبادلات فرهنگی اقداماتی را انجام دهد.
وی می‌گوید: وظایف صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، تشویق و هدایت و حمایت از فعالیت‌های قانونی سرمایه‌گذاران، تعیین کاربری و اعطای مجوز بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور با رعایت قوانین و مقررات مربوط، حمایت از اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با احیای بناهای تاریخی برای توسعه ظرفیت‌های فنی و مهندسی در این زمینه، اعطای تسهیلات حمایتی به بهره‌برداران، انجام سایر امور مرتبط با توسعه و تقویت احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی با رعایت قوانین و مقررات مربوط بود.
کارشناس ارشد مدیریت هتلداری تأکید می‌کند: از هیچ یک از این ظرفیت‌های قانونی در شهرضا استفاده نشده است و حتی در لیستی که صندوق از اماکن قابل واگذاری در همه استان‌ها ارایه داده است شهرضا جایگاه قابل قبولی ندارد.
الصاق یادآور می‌شود: عملکرد ضعیف در بهره‌گیری از این فرصت‌های خدادادی در حالی بوده است که مسئولان مدام از نرخ بالای بیکاری جوانان و کاسته شدن از سهمیه استخدام‌های دولتی سخن می‌گویند.
گزارش از: عباس صادقی خبرنگار سرویس شهرستان ایمنا
نظر شما