به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، یوهان ولفگانگ گوته (۱۷۴۹-۱۸۳۲) شاعر، ادیب، نویسنده ، فیلسوف و سیاست مدار آلمانی در ۲۸ اوت ۱۷۴۹ در فرانکفورت آلمان چشم به جهان گشود. او یکی از افراد اصلی در جنبش وایمار کلاسیک و رمانتیسیسم به شمار میرود. بارها و بارها شنیده ایم که ادیبان جهان در وصف مقام این شاعر بلند مقام گفته اند "گوته از ارکان چهار گانه ادب دنیا است" یا آلفرد روزنبرگ، او را "جوهر روح خود" نامیده است.
گوته نه تنها شاعری جهانی در عالم ادبیات است بلکه نام او در عالم بشریت زبانزد است. گفته‌ها و نوشته‌ها درباره گوته نشان از ذکاوت و استعداد مثال زدنی این مرد بزرگ دارد. او مسلط به زبانهای لاتین، یونانی، ایتالیایی، انگلیسی، عبری و همچنین علاقمند به موسیقی و نقاشی بود. وی در رشته حقوق به تحصیل پرداخت اما در نهایت دلباخته ادبیات شد. "فاوست" نمایشنامه معروف گوته یکی از شاهکارهای ادبیات جهان است که در نزد ادیبان از جایگاه ویژهای برخوردار است. این اثر شامل ۶۰ هزار بیت است و سرگذشت کیمیاگری را روایت می‌کند که می‌خواهد بر همه اسرار طبیعت دست یابد. منتقدان آلمانی "فاوست" را بزرگترین اثر ادبیات خود و آلمانی ترین آفریده فکر آلمانی میدانند.
در بین سال های ۱۷۷۶-۱۷۸۶ گوته زندگی خود را به عنوان وزیر حکومت در شهر وایمار سپری کرد و در آنجا به تحصیل زبانهای فارسی و عربی پرداخت. یادگیری زبان عربی مقدمه‌ای برای آشنایی او با قرآن و پیامبر اسلام شد. به عقیده گوته زیبایی بیان و اعجاز زبانی قرآن منحصر به فرد است. او مشرقین و مغربین را از آن خدا می‌دانست و معتقد بود که انسان به هر جا رو کند در همان جا رو به خدا کرده است و این به معنای ایمان به مالکیت، ازلیت و ابدیت خداوند است. گوته مانند مسلمانان رسالت حضرت محمد را باور داشت که این ارادت او منجر به سرودن شعری در مدح پیامبر شد. همچنین در نمایشنامه معروف خود بنام "نغمه محمد"، پیامبر اسلام را به رودخانه ای تمثیل کرده است که در مسیر جریان خود همواره عظمت آن افزوده می‌شود و رحمت او بشریت را به سوی سرای جاودانه پیش می‌برد.
یادگیری زبان فارسی سرآغازی برای آشنایی گوته با ادبیات مشرق زمین شد. "گلستان سعدی" نخستین اثری بود که گوته را با ادبیات ایران پیوند زد و بعدها گلستان الهام بخش دیوان گوته شد. در سن پنجاه و نه سالگی ترجمه لیلی و مجنون اثر نورالدین عبدالرحمان جامی را مطالعه کرد و در شصت سالگی توفیق یافت "خسرو و شیرین" نظامی را مطالعه کند. در سال ۱۸۱۴ و در سن شصت و پنج سالگی کوتا، ناشر کتابهای گوته، ترجمه ای از هامر، مترجم معروف اتریشی را در دو جلد با نام غزلیات محمد شمس الدین حافظ را برای وی فرستاد. با مطالعه نخستین صفحات کتاب، گوته بیان کرد که "تا به حال نظیر آن را ندیده ام". در تاریخ ادبیات جهان شاعران و فیلسوفان بسیاری تحت تاثیر زبان و ادبیات فارسی قرار گرفتهاند و دلباختگی این چنینی توسط گوته به ادبیات فارسی و حافظ، غزل سرای نامی ایرانی، اتفاق تازه ای نیست.
دیوان "غربی شرقی" بی نظیرترین شاهکار ادبی گوته و نتیجه این دلدادگی به مشرق زمین است. گوته سرودن دیوان "غربی و شرقی" را در سال ۱۸۱۶ آغاز نمود و در سال ۱۸۱۹ این اثر به چاپ رسید. این دیوان به نام‌های عشق نامه، رنج نامه، زلیخا نامه، تیمور نامه و حکمت نامه تدوین شده است. ادیبان انگیزه خلق این اثر را سفرهای روحانی گوته به شرق و دلدادگی او به حافظ، غزلسرای بلند آوازه ایران میدانند.
دیوان "غربی شرقی" نه تنها جام جهان نمای شرق و غرب است بلکه ندای عاشقانه پاکان به تمام بشریت است. همانطور که گوته می‌گوید "می خواهم این دیوان را به صورت آینه دنیا با جام جهان نما درآورم، شرق و غرب را در کنار هم به بینندگان نشان دهم...من به ساختن جامی مشغولم که ره به آن بهشت جاویدان که خاص شاعران غزل‌سراست خواهم برد تا در آنجا در کنار حافظ مسکن گزینم".
یادداشت از: الهه جلالی خبرنگار ایمنا
نظر شما