به گزارش خبرنگار ایمنا، صحنه سیاسی عراق بعد از سقوط صدام، هرگز رنگ اتحاد و یکپارچگی به خود ندید، به گروه‌ها و حزب‌های مختلفی تکه تکه شد و نتیجه این امر بی ثباتی و نا امنی در این کشور مسلمان و همسایه ایران بود. هر چند انتظار می رفت با انتخابات پارلمانی اخیر رأی مردم آرامش و ثبات را به عراق بازگرداند، اما این آرزو نیز محقق نشد و احزاب پیروز هنوز نتوانستند به یک حکومت واحد دست یابد. در نتیجه چنین وضعیتی، خدمات رسانی به مردم عراق دچار خلل شده و اعترضاتی در شهرهای مختلف شکل گرفته است. برای بررسی بیشتر وضعیت عراق و پیامدهای این امر برای کشورهای همسایه گفت و گویی را با مسعود اسداللهی، کارشناس مسائل خاورمیانه ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
اعتراضات اخیر مردم عراق برگرفته از چه عواملی است؟
تظاهراتی که در شهر نجف به صورت ناگهانی اتفاق افتاد، در واقع در اعتراض به وضعیت اجتماعی، رفاهی و اقتصادی عراق است؛ عده ای از مردم اعتراض خود را به وضع بیکاری، تورم و قطع برق های شدیدی که در عراق رخ داده(البته کمبود برق سابقه دیرینه دارد)، به صورت راهپیمایی و حمله به فرودگاه نجف، نشان دادند و این امر باعث شد کلیه پرواز ها لغو و در درگیری نیروهای امنیتی یک نفر هم کشته شده شود.
البته پیش از این نیز تظاهراتی در مبارزه با فساد اتفاق می افتاد، اما اعتراضات اخیر خود آقای مقتدی صدر را نیز غافل گیر کرده و باعث شده همه علما، از جمله آیت الله سیستانی و حتی خود مقتدی صدر ضمن تأیید خواسته های مردم، از تظاهر کنندگان بخواهند از اعمال خشونت آمیز و حمله به تاسیسات عمومی و خصوصی خودداری کنند.
به نظر شما اعتراضات جدید مردم عراق به دلیل عدم تشکیل دولت ائتلافی در این کشور است؟
در شعارهای طرح شده از سوی مردم اعتراضی به عدم تشکیل دولت مطرح نشده، بلکه اعتراضات بیشتر حول وضعیت معیشتی و رفاهی است؛ البته عراق وضعیت فدرالی پیدا کرده و استانها دارای اختیارات اداری و اقتصادی هستند؛ بنابراین ممکن است این اعتراضات محلی و به مقامات استانی وارد باشد.
متاسفانه عراق چندین سال است که رنگ آرامش، امنیت و رفاه اقتصادی را به خود ندیده دلایل این امر نیز تجاوز خارجی و اشغالگری آمریکا و پیدایش داعش است که حجم زیادی از توان دولت از نظر مالی و امنیتی صرف آن شد؛ همچنین فساد سیاسی، مالی و جناحی عراق وضعیت معیشتی را برای مردم سخت کرده، اما این اولین بار است که اعتراضات به صورت اشغال یک مرکز دولتی و فرودگاه بین المللی رخ داده است.
اگر دولتمردان عراقی به خصوص حیدرالعبادی به فکر چاره نباشند، ممکن است این اعتراضات به دیگر استان ها نیز سرایت کند، هر چند برای بهبود شرایط قول هایی داده شده و باید منتظر ماند و دید این وعده ها چه زمانی عملی می شوند.
علت تاخیر تشکیل حکومتی واحد در عراق چیست؟
صحنه سیاسی کشور عراق بعد از سقوط صدام شاهد پیدایش و تشکیل احزاب، گروه‌ها و سازمان‌های سیاسی مختلفی بوده است، به عبارتی هر آنچه که در زمان صدام خفقان بود، بعد از آن تغییر کرد و احزاب و گروها بیشتر شد. در انتخابات اخیر هم شاهد بودیم که آرا بین گروه‌های مختلف شکسته شد و هیچ گروهی نتوانست نصف به علاوه یک آرا را به دست آورد تا بتواند به تنهایی تشکیل حکومت بدهد.
در زمینه تشکیل هرگونه ائتلافی چندین مانع وجود دارد، اول اینکه تعدد احزاب و تکثر آن‌ها باعث می شود که رسیدن به یک ائتلاف و یا توافق، کار خیلی مشکلی باشد، چرا که هر حزبی خواهان سهم بیشتر از قدرت است و این در تعیین کابینه و توزیع وزارت‌خانه‌ها مشکل ایجاد می کند؛ همچنین پیدا کردن فرمولی که احزاب تشکیل دهنده ائتلاف آن را بپذیرند، بسیار دشوار است، زیرا بعضی از گروه هاحتی حاضر نیستند با گروه های دیگر در ائتلاف باشند و این خود یک مانع است.
آیا دخالت‌های خارجی تأثیری بر تشکیل دولت در عراق داشته است؟
بله، دخالت‌های خارجی یکی از عوامل مهمی است که مانع شکل گیری ائتلاف به صورت طبیعی می شود، همانطور که می بینیم آمریکایی‌ها فشار می آورند که احزاب و گروه هایی مثل حشد الشعبی که پایگاه مردمی دارند و نقش اساسی در نجات عراق از داعش داشتند، در کابینه حضور نداشته باشند. علاوه برآمریکا، عربستان هم به همین صورت فشار می آورد تا این گروه‌هایی که به محور مقاومت نزدیک هستند در کابینه نباشند.
از طرف دیگر جایگاه کردها در عراق، مسئله را پیچیده تر می کند، بین کرد ها اتفاق نظری وجود ندارد که کدام یک از گروه های حزبی آقای طالبانی و یا بارزانی عضو کابینه باشند، البته حزب دموکرات بارزانی آراء بیشتری نسبت به بقیه گروه های کرد داشت، اما با این حال نمی شود حزب اتحادیه میهنی آقای طالبانی را از کابینه حذف کرد.
بنابراین تشکیل یک کابینه ائتلافی که بتواند احزاب اصلی را در خودش جای دهد، کاری مشکلی است و دخالت‌های خارجی مانع بزرگی در این خصوص است؛ البته پیش از این نیز این دخالت‌ها باعث طولانی شدن ائتلاف در دولت آقای مالکی شد و این مسائل جزء طبیعت صحنه سیاسی عراق شده است.
تحولات عراق چه تاثیری بر ایران می گذارد؟
بستگی دارد شکل‌گیری نهایی دولت ائتلافی در عراق به چه صورت باشد، اگر خدای نکرده در زد و بندهای سیاسی، گروه‌هایی روی کار بیایند که با ایران رابطه خصمانه‌ای دارند، یا تحت نفوذ عربستان، آمریکا و انگلیس باشند و یا ارتباط مخفیانه با اسرائیل داشته باشند، این امر می تواند برای ایران خطرناک باشد. اما خوشبختانه گروه‌های اصلی که بیشترین آرا را در انتخابات عراق به دست آورده‌اند، همه به نحوی با ایران رابطه خوبی دارند؛ هر چند باید مراقبت کرد که ائتلاف به نفع ایران باشد.
نظر شما