به گزارش خبرنگار ایمنا، واژه تنوع زیستی یکی از لغات نسبتاً جدید است و گویا برای اولین بار در سال ۱۹۸۵، ابداع شده اما تنوع گونه های جانوری در زیستگاه های طبیعی نظیر مناطق حفاظت شده و پارک‌های ملی مانند "قمشلو" قدمتی چندصدساله داشته و به دوران ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بازمی گردد و به گفته رسول جلالی محیط بان دوم این منطقه ۳۱ گونه پستاندار، ۳۸ گونه خزنده، دوگونه دوزیست و ۸۳ گونه نیز پرنده در این منطقه حفاظت شده وجود دارد. او که در آستانه چهل سالگی است و سال ۹۵ به عنوان محیط بان نمونه کشور معرفی شده است، بخشی از فعالیت های محیط بانان را با ایمنا به اشتراک گذاشته است...
او از سال ۸۹ از طریق یکی از ادارات به اداره محیط زیست معرفی شده در حالی که قبل از آن، از این اداره متنفر بوده است، «چون چندباری برای دریافت مجوز راه‌اندازی دام‌پروری و گلخانه به آنجا مراجعه کرده و هربار ناموفق و دست خالی برگشته بودم اما آن موقع اصلاً نمی دانستم کار محیط زیست چیست و وقتی خودم به حفاظت حیوانات در پارک ملی قمشلو مشغول شدم، دیدم این محل بهترین اداره برای کار کردن است و اگر مخالفتی هم پیش از این با من می‌شد بی‌دلیل نبوده و همه آن سخت‌گیری‌ها به نفع خودمان بوده است.»
همیشه شکارچی یک قدم از محیط بان جلوتر است
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو در ۴۵ کیلومتری شمال غرب اصفهان واقع شده و وسعت آن ۲۹.۸۸۶ هکتار و وسعت پناهگاه حیات وحش قمیشلو نیز ۸۳.۸۸۸ هکتار است و گفته می شود که یکی از پارک‌های حفاظت شده قدیمی در جهان است.
جلالی شش سال است از منطقه حفاظت شده قمیشلو مشغول به خدمت است، می گوید: من به همراه ۳۰ نفر دیگر در دو شیفت ۱۵ نفره شامل نیروهای رسمی و سرباز وظیفه از حیوانات حفاظت می کنیم؛ محیط بانی شغل نیست، عشق است، همیشه کار در طبیعت را دوست داشتم عمر خود را در بیابان ها و دشت ها طی کرده ام و شاید به همین دلیل است که پسرم نیز علاقه ای زیادی به شغل من دارد و همیشه در مدرسه با افتخار در مورد کارهای من صحبت می کند اما کار ما بسیار سخت است چون به علت وسعت بالای قمشلو باید حدود ۱۵ ساعت در کوه و دشت مشغول گشت‌زنی باشیم، در حالی که کسانی که به مناطق حفاظت شده می آیند تنها زیبایی بکر طبیعت را می بینند و آرزو می کنند کاش آنها هم یک محیط بان بودند.»
او ادامه می دهد: «۱۸ شبانه روز باید در منطقه حفاظت شده باشیم و ۱۲ شبانه روز استراحت داریم که فکر نمی کنم این روش کار کردن در هیچ یک از سازمان ها و ادارات دولتی وجود داشته باشد درحالی که حقوق ما دراین شرایط بسیار پایین است اما دولت به تازگی قول هایی برای حمایت از محیط بانان داده است چون مردم و مسئولان به این نتیجه رسیده اند که حفظ محیط زیست واجب است.»
جلالی چهل ساله به ساختمانی در دورست‌ها اشاره می کند و می گوید: «برای یک محیط بان، وجود امکانات در درجه اول اهمیت نیست چون همیشه شکارچی یک قدم از ما جلوتر است و برای شکارکردن، بیشتر هزینه می کند تا بتواند بهتر و دقیق تر به هدف بزند، البته به تازگی فرهنگ سازی های خوبی برای حفظ منابع طبیعی در دو شهرستان تیران و نجف آباد انجام شده و اولین پاسگاه مردم‌ساز ایران حوالی پارک ملی قمشلو واقع در «دربند تیران» ساخته شد و امروزه حتی شکارچیانی که بیش از این برای شکارکردن مجوز داشتند نیز اسلحه خود را کنار گذاشته و به محیط بانان افتخاری تبدیل شده اند.»
ضعف قوانین در حوزه استفاده از سلاح توسط محیط بانان باعث می‌شد تا در برخی از موارد یک محیط بان به جرم استفاده از آن به اعدام محکوم شود، این درحالی است که استفاده نکردن از آن نیز منجر به شهید شدن فرد می‌شد.» جلالی با تاکید بر این نکته که تنها طبق قانون به کارگیری سلاح و مهمات نیروهای نظامی می توانیم از اسلحه استفاده کنیم، ادامه می دهد: «تنها وقتی یک شکارچی به سمت ما حمله کند دست به اسلحه می‌شویم و در غیر این صورت باید سلاح خود را غلاف کنیم.»
این محیط بان باتجربه به گوشه ای از درگیری های خود با شکارچیان محیط زیست پرداخته و می گوید: «پارک ملی، زیستگاه بز و میش است اما آهوهای زیادی هم در این منطقه وجود دارند که شکارچیان بیشتر به سراغ آنها می آیند اگرچه گاهی هم تیر آنها به گرگ و کفتار اصابت می کند. در درگیری ما با شکارچی ها در سال ۹۲، یکی از آنها کشته شد و من به همراه چهار نفر دیگر از همکارانم برای تکمیل تحقیقات پلیس آگاهی بازداشت شدیم اما درنهایت مشخص شد که قتل غیرعمد بوده و همه ما را آزاد کردند؛ در یک تعقیب و گریز دیگر نیز به سمت من تیراندازی شد که یکی از ساچمه های تفنگ شکارچی به صورتم و ساچمه دیگری به لاستیک موتورسیکلتم خورد و باعث شد که در این واقعه مصدوم شوم.»
اما پس از گفتن این جملات، لبخند رضایت بر لبانش نقش می بندد و با صدایی که در آن امیدی وصف نشدنی موج می زند، می گوید: «با ایجاد این پاسگاه مردمی میزان شکارهای غیرمجاز هم کاهش داشته است و مردم منطقه با ایجاد سمن های مختلف، سعی دارند تا گردشگری را در منطقه حفاظت شده پارک ملی و قمشلو افزایش دهند اگرچه موانع قانونی در این مسیر وجود دارد که با برطرف کردن آنها می توان اشتغال زایی را نیز افزایش داد؛ هرکس هم بخواهد به محیط بان افتخاری تبدیل شود باید از طریق سازمان های مردم نهاد به اداره محیط زیست معرفی شود تا پس اعتمادسازی برای این اداره و محیط بانان، در کنار ما به فعالیت داوطلبانه مشغول شود.»
محیط بانان هنوز هم از قوانین حمایتی خوبی برخوردار نیستند و می توان آنها را مظلوم ترین قشر جامعه دانست که بدون هیچ چشم داشتی تا پای جان برای حفاظت از منابع بی نظیر ایران ایستاده اند.
چوپان متخلف هم متحول شد
این محیط بان به یکی دیگر از خاطرات خود اشاره کرده و می گوید: «چوپانی داشتیم که در گذشته متخلف بود اما هفته گذشته بَرّه آهویی که توسط سگ ها زخمی شده بود را نجات داد و با ما تماس گرفت تا آن را تحویل بگیریم، این درحالی است که اگر می خواست این حیوان را بفروشد میلیون ها تومان به دست می آورد اما پس مداوا آن را به محل زندگی‌اش بازگردانیم و با دوربین های نصب شده در محل دیدیم که مادر آن بچه آهو به سراغش آمد و او را با خود برد.»
ردپای پلنگ ایرانی در پارک ملی قمشلو
پلنگ ایرانی از جمله بزرگ جثه‌ترین انواع پلنگ در دنیا است که متاسفانه امروزه در معرض خطر انقراض قرار دارد. این محیط بان درباره احتمال حضور پلنگ ایرانی در پارک ملی می گوید: «اگرچه گونه جدیدی در این محدوده دیده نشده اما همیشه احتمال وجود پلنگ در پارک ملی مطرح بوده است و تا سال قبل هیچ نشانه ای از آن مشاهده نشده بود اما سال گذشته یکی از همکاران به اندازه ۳۰ ثانیه، حیوانی را دیده بود که تمامی مشخصات آن با پلنگ مطابقت داشت و قرار بود دوربین هایی در آن محدوده نصب شوند که هنوز میسر نشده است.»
به گزارش ایمنا، شرایط کاری محیط بانان به گفته خود آنها تغییرات مثبت زیادی داشته است چراکه مردم بیشتر از قبل، به فکر محیط زیست و منابع طبیعی هستند و به اصطلاح هوای منابع زیستی خود و گونه های متنوع را دارند که به عنوان مثال می توان به اجرای طرح های نذرعلوفه و نذر آب توسط گروه های مردمی اشاره کرد.
نظر شما