به گزارش خبرنگار ایمنا، چندی از جوان‌ترها هم به دنبال محمدرضا فروتن برای گرفتن عکس یا امضا می‌روند که حضور غیرمنتظره او در این مجلس، داستانی نه‌چندان پربار دارد.
از تماشاگرانی که در حال ترک محل بودند، پرسیدم که جلسه امشب را به‌عنوان یک مخاطب سینما چگونه ارزیابی می‌کنید؟ یکی پاسخ داد بی‌محتوا بود، دیگری گفت اتلاف وقت محض و دیگران هم کم‌وبیش جواب‌هایی با شدت و رقت در همین بازه عنوان کردند. تنها راه برای درک بی‌علاقگی و خشم نهفته مخاطبان، مرور این نشست و صحبت‌های ردوبدل شده از ابتدای آن است.
پانزده دقیقه از وقت اعلام‌شده برای شروع جلسه گذشته بود و هنوز جمعیت حاضر در سالن، به تعداد حفره‌های دیوار مشبک سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی هم نمی‌رسید. خیلی‌هایشان، مسئولان برگزاری جلسه بودند. چندتایی هم عکاس و در مجموع، حضور مخاطبان دلسردکننده و یاس‌برانگیز بود.
نکته جالب، آن بود که اسعدیان زودتر از میزبانش، خسروی رسیده و منتظر او نشسته بود. در حدود ساعت ۸:۲۰ شب بود که نشست با حضور خسروی و اسعدیان و جای گرفتنشان پشت میز گفت‌وگو، حالت رسمی پیدا کرد و چشمان تعداد قلیل مخاطبان حاضر به دهان آنان دوخته شد. به‌رسم همه جلسه‌های این‌چنینی، پس از ابراز خرسندی‌های معمول از حضور در میان مخاطبان و با توجه به اتلاف وقتی‌که تا همان لحظه صورت گرفته بود، به‌سرعت جلسه شروع و به بحث و گفت‌وگو پرداخته شد.
خسروی با یک پرسش کلی در ابتدا وضعیت سینمای ایران را در این روزها جویا شد و اسعدیان نیز نسبت به آینده ابراز امیدواری‌هایی کرد که در شکل‌گیری پرسش‌های بعدی خسروی نسبت به خوش‌بینی او و امکان توهم بودن آن بی‌تأثیر نبود. اسعدیان در خصوص وضعیت سینمای ایران با لحنی که خالی از غلو نبود، اظهار کرد که جهان، امروز، ایران را به سینمایش می‌شناسد و ما به خود می‌بالیم که در همه جشنواره‌های جهان، کم‌وبیش حضور داریم و در این میان از جشنواره‌های مهمی مانند «کن» و حضور دو فیلم از ایران در دوره امسال این جشنواره را نام برد. در ادامه نیز علاوه بر ذکر نام بزرگانی همچون رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی و شادروان عباس کیارستمی، به فیلم اولی‌هایی اشاره کرد که خوش درخشیده‌اند و نوید آینده‌ای خوب می‌دهند.
در ادامه، خسروی با ذکر این پرسش که آیا این سبک اظهارنظر با توجه به ابتذال‌های بسیاری که در سینمای ایران وجود دارد، نوعی خوش‌بینی صرف نیست؟ بار دیگر گوی سخن را به میدان اسعدیان انداخت و او نیز با طفره رفتن از جواب صریح و مجدداً با ذکر این نکته که ما فیلم اولی‌های خوبی داشته‌ایم، به ذکر این نکته اکتفا کرد که در شرایطی که همه‌چیز به‌هم‌ریخته، شاید بهتر باشد به خوش‌بینی ادامه بدهیم.
با ذکر عنوان ابتذال، بحثی نسبتاً طولانی اما نه‌چندان پرمغز در برابر چشمان مخاطبانی که حالا افزایش‌یافته بودند، شکل گرفت که به‌طور خلاصه بر این محور بود که خسروی، نظر اسعدیان را از مفهوم ابتذال و اینکه آیا رویه‌ای اخلاقی در بردارد، جویا شد و پاسخ گرفت که خیر؛ منظور مفهوم لزوماً غیراخلاقی نیست، بلکه منظور، پرداختن به هر سوژه‌ای است که «دستمالی‌شده» و «پیش‌پاافتاده» باشد. در طول این بحث، توضیحی درباره ابتذال کلمه «فیلم‌فارسی»، اصطلاحی که چه برای مردم عام و چه برای متخصصان سینمای ایران شناخته‌شده، نیز مطرح شد و درنهایت بحث را به آنجا کشاند که اسعدیان به این نکته معترف شود که خودش نیز فعالیتش را با چیزی شبیه به فیلم‌فارسی و با فیلم «نیش» شروع کرده است. او معترف شد که ژانر این فیلم را دوست ندارد، اما همچنان معتقد است که این نوع سینما، در سال‌های دهه ۶۰ و ۷۰، مخاطب خودش را داشت و برخورد مسئولان به شکلی بود که این ژانر در نهایت به نابودی کشیده شد.
در کلیت این نشست، طرح ذهنی اسعدیان، در تعادل نگاه‌داشتن سینما میان سوژه‌های اندیشه‌ورز و صنعتی بود. پیش‌بینی نیز این بود که در صورت نیل مسیر سینما به سمت سوژه‌های اصطلاحاً «اندیشه‌ورز» و پرداخته نشدن به سوژه‌های تجاری به‌اندازه کافی، با فروپاشی سینمای ایران مواجه خواهیم بود و همچنین او معتقد بود که مانند سایر نقاط جهان، حمایت لازم از سینمای اندیشه‌ورز، سوای از اعمال سلیقه مردم باید شکل بگیرد.
یکی دیگر از نکات جالب‌توجه در صحبت‌های اسعدیان، اعتقاد به مقدس نبودن نظر مردم بود. شاید اینکه اسعدیان برخلاف بسیاری دیگر به صحبت‌های پوپولیستی با سوژه مردم و در میان مردم برای به دست آوردن دل مخاطبان نمی‌پردازد، خالی از لطف نباشد. اسعدیان معتقد است هنرمند است که سلیقه مردم را ارتقا می‌دهد و پیروی کردن هنرمند از سلیقه مردم، خود نوعی ابتذال است. البته بعضی از اظهارنظرهای اسعدیان در طول جلسه، متناقض بود که لبخندی خفیف هم بر چهره مخاطبان باتجربه می‌انداخت.
در حدود ساعت ۹:۱۰ شب بود که در میان خستگی و کسالت عمومی از بحث نه‌چندان پرمایه دو مهمان برنامه، محمدرضا فروتن به دعوت خسروی به روی صحنه آمد که برای لحظاتی کوتاه، شور مردمی را در پی داشت که البته به‌سرعت نیز آرام گرفت. از بعد از ورود فروتن به صحنه، روند دیالکتیک برنامه به‌شدت با افت روبرو شد، به‌طوری‌که فروتن بابیانی طنزگونه متذکر شد: «آقای خسروی، ظاهراً سؤال‌هایش ته کشیده».
فروتن اذعان کرد که زیاد فیلم نمی‌بیند و فیلم‌های اسعدیان را نیز ندیده و صرفاً یک‌بار قرار بوده باهم پروژه‌ای داشته باشند که آن‌هم به‌جایی نرسیده، اما بسیار «شهودی» فکر می‌کند که اسعدیان، شخصیت خوبی دارد.
در پایان جلسه نیز با طرح سؤال کم‌مایه خسروی مبنی بر رفتار ناشایست کارگردان‌ها پشت‌صحنه، جلسه به‌شدت به روند افول ادامه داد و اسعدیان نیز پاسخش بر این مبنا بود که در مواجهه با یک اثر هنری، دلیلی برای دنبال کردن ویژگی‌های شخصیتی کارگردان یا بازیگر نیست و اثر هنری برای خودش، شخصیت مجزایی دارد و برای خودش صحبت می‌کند.
درنهایت این شب، فروتن و اسعدیان در میان طرفداران قلیل حاضر در صحنه، از ساختمان خارج شدند و مخاطبان دیگر نیز با چهره‌هایی حاکی از نارضایتی از وضعیت این نشست به ترک ساختمان پرداختند.
نظر شما