به گزارش خبرنگار ایمنا، در این روز ملت ایران با رای ۹۸/۲ درصدی خود ساختار سیاسی و اجتماعی ایران را تغییر داد و جمهوری اسلامی را در کشور مستقر ساخت. به همین سبب این روز در تقویم ایران با عنوان روز «جمهوری اسلامی» نام گرفت. وجه بارز و برجسته شعار و خواسته مردم مسلمان ایران در سال ۱۳۷۵، «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بود؛ یعنی مردم استقلال و آزادی خویش و مملکت را در سایه حکومت جمهوری اسلامی جستجو می کردند. بدین ترتیب، جمهوری اسلامی شکل نوینی از نظامهای حکومتی است که تلاش می کند با الهام از قوانین و تعالیم اسلام الگوی زندگی جدیدی درعرصه اجتماعی و سیاسی بشر امروزی ارائه دهد تا بر اساس آن نیازهای مادی و معنوی انسان به صورت توأمان فراهم شود. حال در آستانه چهل سالگی این نظام سیاسی، گفت و گویی ترتیب دادیم با بشیر اسماعیلی، استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا و نظر وی را در رابطه با دستاوردهای نظام سیاسی حاکم بر ایران و ضرورتهای پیش روی آن جویا شدیم.
به نظر شما امروزه اهمیت دوازده فروردین، سالروز جمهوری اسلامی ایران را از چه ابعادی می توان مورد بررسی قرار داد؟
امروز که چهارمین دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد و در سالروز رسمیت یافتن جمهوری اسلامی ایران، جامعه به طور تدریجی راه‌های متفاوت رسیدن به سامان سیاسی و اجتماعی را تجربه کرده و در حال حاضر زمان نیل به یک ثبات پایدار است. اهمیت در اینجاست که چنین ثباتی از طریق حفظ بدنه نظام جمهوری اسلامی به عنوان دستاورد مهم چهار دهه گذشته همراه با رفع بعضی از کاستی ها و ناکارآمدی هایی که طبعا در هر نظام سیاسی وجود دارد، امکان پذیر است.
ارزیابی شما درباره مهمترین دستاوردهای جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته چیست؟
شعار استقلال که در زمره مهمترین اهداف انقلاب بوده و از دیرباز در منظومه فکری و هویتی تشیع و ایرانیت جایگاه ویژه ای داشته، دنبال شده است. البته در شرایط امروز دنیا، هژمونی جهان رفتار مستقل را از سوی برخی کشورها به عنوان تهدید منافع خودش تلقی می کند و به همین دلیل است که هزینه های زیادی بر ایران تحمیل می کند. در واقع ایران به عنوان یکی از آخرین کشورهای مقاوم در برابر قدرت هژمونیک نظام بین الملل می کوشد استقلال رای خود در سیاست خارجی و نظام سیاسی داخلی را اعمال کند و همه فشارهای پیرامونی از همین نوع نگرش نشات می گیرد.
بخش دیگر شعار جمهوری اسلامی، یعنی آزادی تا چه حد محقق شده است؟
برای پاسخ به این سوال بایست ابتدا آزادی را تعریف کرد. در حال حاضر آزادی را عموما معادل لیبرال دموکراسی تعبیر می کنند، اما چنانچه می دانید این تعبیر با انتقادات جدی حتی در خود گفتمان غرب مواجه است. البته در جمهوری اسلامی آزادی به معنی لیبرالیستی آن محقق نشده و به نظر می رسد هدف هم چنین چیزی نبوده است. آزادی در نظام فکری جمهوری اسلامی مفهومی چند بعدی متشکل از ملاحظات فلسفی، مذهبی، انسانی، معنوی و سیاسی دارد که بایستی با توجه به این خصایص و همچنین عنایت به مقتضیات خاص جامعه ایران مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد من جامعه در طول دهه های گذشته در راستای نیل به رهایی از انقیاد عمل کرده و با گذر زمان هم به میزان بیشتری از این مهم دست یافته است.
به نظر شما در وضعیت موجود، اصلاح و تغییر چه حوزه هایی ضروری است؟
به نظر می رسد در زمینه های اقتصادی و مدیریت میانی در جامعه جای اهتمام بیشتری وجود دارد. البته بخشی از معضلات اقتصادی ایران ناشی از تحریم های ناعادلانه ای است که همانطور که اشاره شد در اثر رویه مستقل ایران در سیاست خارجی بر کشور تحمیل شده است. با این حال لزوم بذل تلاش و تعصب بیشتر در زمینه تحقق اقتصاد پویا به ویژه خودکفایی در کالاهای استراتژیک مشهود است.
در عین حال شایسته سالاری، چرخش نخبگان، به کار گرفتن نیروهای متخصص تازه نفس در امر مدیریت و بسط تفکر فراجناحی و روحیه خدمت رسانی جهادی می تواند بخشی از کاستی تهدیدات را به فرصت بدل نماید.
در مجموع به باور بنده جمهوری اسلامی ایران نه صرفا یک نظام سیاسی؛ بلکه نوعی تجربه تاریخی توام با اصلاح دایمی و در تعامل مشارکتی با مردم بوده که به مرحله بلوغ خود نزدیک شده است. لذا آنچه عقلانی به نظر می رسد، دوری از رادیکالیسم و حفظ دستاوردهای ارزشمند گذشته توام با بهبود در عملکردها و تداوم اصلاح امور خواهد بود.
نظر شما