به گزارش خبرنگار ایمنا، تکه تکه کردن اصفهان چندی است به سوژه داغ رسانه‌ها و فضای مجازی تبدیل شده است، برخی بر اجرای این طرح مُهر تایید و برخی دیگر آن را رد می‌کنند. کارشناسان عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز در رسانه‌ها و صفحات شخصی اجتماعی شان نسبت به این امر واکنش‌هایی را نشان دادند. برخی تقسیم اصفهان را مرهمی بر آلام اقتصادی و اجتماعی استان می‌دانند و برخی دیگر بر این باورند که اجرای این طرح عواقبل بدی دارد و تجربه تلخی را برای دولتمردان رقم خواهد زد.
کارشناسان اقتصادی تقسیم استان اصفهان را زمینه اشتغال‌زایی می‌دانند و کارشناسان اجتماعی بر این باورند که چنانچه این طرح اجرایی شود واکنش‌های شدید قومیتی و اجتماعی را خواهیم داشت. از این رو برای بررسی ابعاد مختلف واکنش‌های احتمالی اجتماعی نسبت به تفکیک استان اصفهان گفت‌وگویی را با محمدامین قانعی‌راد، استاد جامعه‌شناسی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و رییس سابق انجمن جامعه‌شناسی ایران داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تجربه تفکیک استان ها در دیگر کشورها چگونه بوده است؟
این تجربه در کشورهایی چون آلمان و کره وجود داشته اما تقسیمات این کشورها درپی به وجود آمدن جنگ و درگیری بوده است که با تقسیماتی که در ایران صورت می گیرد کاملا متفاوت است، اما اگر بخواهیم به تجربه کشورهای دیگر نگاه کنیم برای مثال در آمریکا چیزی حدود ۵۰ ایالت وجود دارد که چند صد سال است وضعیت این ایالات را به طور ثابت نگه داشته‌اند و به هیچ‌وجه به شرقی و غربی کردن یا تجزیه این ایالات فکر نشده است در صورتی که این ایالات از بعد وسعت و از وضعیت آب‌وهوایی مختلفی برخوردار است اما با این شرایط هنوز آنها را به صورت یکپارچه نگه داشته‌اند و تغییری در وضعیت آنها ایجاد نکرده‌اند.
فکر می‌کنید دلیل توجه به این مسئله در ایران چیست؟ آیا نباید در خصوص چنین موضوعاتی به نظر مردم هم توجه شود؟
در ایران معمولا به منظور جذب بیشتر منابع دولتی طرح تفکیک استان‌ها مطرح می‌شود و مدافعان اینگونه طرح‌ها نیز بیشتر با هدف اشتغال‌زایی این امر را دنبال می کنند. برای مثال اگر یک استان به سه استان تقسیم شود، نیازمند سه استاندار، فرمانداران و نیروهای مختلف دیگری در ادارات است که به نوعی این تفکر افزایش موقعیت شغلی در این عده وجود دارد. این بحث‌ها معمولا توسط نمایندگان و کارگزاران دولت مطرح می‌شود که در آن مردم نقشی نداشته و توزیع مشاغل دولتی نیز مورد توجه مدافعان اینگونه طرح‌ها قرار دارد.
نگاه شما به عنوان یک جامعه‌شناس به موضوع تفکیک و تقسیمات استانی چگونه است؟
از نگاه جامعه‌شناسی این موضوع بین مردم فاصله و شکاف می‌اندازد، منازعاتی بین آنها صورت می‌گیرد که تنها نتیجه آن کاهش سرمایه اجتماعی خواهد بود و در آینده امکان دارد مردم نقاط مختلف استان اصفهان در مقابل همدیگر قرار گیرند، از این رو من به عنوان یک جامعه‌شناس به هیچ‌وجه با این طرح موافق نیستم و به نظر من فعالیت‌هایی که در راستای این موضوع در خراسان انجام شده نیز اشتباه بوده است.
اجرای این طرح علاوه بر اثرات استانی اثرات ملی نیز دربردارد؟
قطعا اثرات استانی به ایجاد مشکلات ملی هم دامن می‌زند، دولت منابع مالی زیادی برای تقسیم بین استان‌های جدید ندارد اما از طرفی مشکلات و بحران‌ها اجازه دسترسی به یک اجماع و توافق را نمی‌دهد و اگر این بخش‌ها از همدیگر جدا شوند، هر کدام برای خودشان موضع و منافع ویژه‌ای خواهند داشت و می‌خواهند از این منافع دفاع کنند که این موضوع کاهش سرمایه استانی را در پی دارد و در نهایت به کاهش سرمایه ملی هم خواهد انجامید.
آیا اجرای چنین طرحی با موضوع چابک کردن دولت در تعارض نیست و تاثیرات چنین طرح‌هایی در حوزه‌های مختلف چیست؟
به نظر می‌رسد دولت و حاکمیت باید مقابل طرح‌های تقسیم‌کننده به عنوان طرح‌هایی که مخالف امنیت اجتماعی است و تولید درگیری و مشکل می‌کند و البته هزینه‌زاست بایستد چرا که یکی از معیارهایی که دولت باید در برنامه‌ریزی‌های خود درنظر بگیرد این است که برنامه‌های جدید متضمن ایجاد هزینه و اعتبار برای کشور نباشد آن هم در موقعیتی که وضعیت مناسب مالی وجود ندارد. قطعا اجرای این طرح از نظر اقتصادی به شدت هزینه‌زاست و از نظر سیاسی، ساختار دولت را بزرگتر و پیچیده‌تر می‌کند و این امر از سویی با موضوع اینکه دولت چابک و کوچکی داشته باشیم کاملا منافات دارد و به لحاظ اجتماعی نیز تفرقه و شکاف اجتماعی را بین گروه‌ها و اقشار مختلف مردم ایجاد می‌کند.
آیا در صورت اجرای این طرح، وضعیت قسمت‌های تفکیک شده بهتر خواهد شد؟
اصفهانی‌ها همه اصفهانی هستند اما ممکن است اختلافات کوچکی در شمال و جنوب و شرق و غرب آن باشد که آن اختلافات کوچک و بی‌اهمیت می‌تواند در پرتو این تقسیم‌بندی‌ها به اختلافات بزرگی تبدیل شود و وقتی این مسائل با بحران‌های زیست‌محیطی، بحران‌های مانند آب و توزیع بودجه و امکانات دولتی پیوند بخورد مشکلات بسیاری به بار می‌آورد و اینکه قرار گرفتن امکانات مختلف در کدام قسمت‌ها باشد قطعا بحث‌هایی به دنبال خواهد داشت در این بین نابرابری‌ها تقویت خواهد شد و قسمت‌هایی که وضعیت بهتری دارند می‌توانند منابع بهتری جذب کنند و آنهایی که وضعیت اقتصادی نامناسبی دارند در همان وضعیت می‌مانند یا حتی کاهش موقعیت خواهند داشت. از این رو بهتر است مسئولان به جای این طرح‌ها و متشنج کردن افکار عمومی به دنبال این باشند که چگونه می‌توانند کل استان را به یک توسعه متوازن برسانند و همه بخش‌های استان را از مزایای اقتصادی بهره‌مند کنند و به توسعه هموار در کل استان بیندیشند.
شهین اصلانی - خبرنگار سرویس اجتماعی ایمنا
نظر شما