ارتباط با هند راه مقابله با تحریم های آمریکا است

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی به قصد تحکیم روابط دو جانبه، صبح پنج شنبه _26 بهمن _ به هند سفر کرد که در این سفر علاوه بر ملاقات با نخست وزیر و رییس جمهور و برخی از مقامات این کشور، تعدادی سند همکاری میان مقامات دولتی و کار آفرینان و تجاری که در این سفر حضور دارند با همتایان خود به امضا خواهد رسید. با توجه به سابقه ارتباط این دو کشور، در زمینه های مختلف اقتصادی، فناوری اطلاعات و همچنین بهداشت، درمان و صنعت و کشاورزی، ادامه و تکمیل این ارتباطات برای هر دو کشور حائز اهمیت است. در این رابطه برای بررسی علمی و کارشناسی ابعاد مختلف این سفر ، خبرنگار ایمنا گفت و گویی با علی امیدی، دانشیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان انجام داده است که در ادامه می خوانید.

 سفر رییس جمهور به هند در مقطع کنونی از چه ابعادی دارای اهمیت است؟

یکی از وظایف رییس جمهورتوسعه روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور با جهان خارج است، در این تعامل سازنده و مثبت با جهان خارج، کشور هایی مانند هند در اولویت هستند؛ زیرا هند در عرصه بین المللی کشور مستقلی است و بر اساس معیار (GDP) قدرت برابری خرید، هند سومین اقتصاد جهان را داراست و در زمینه های مختلف کشاورزی و صنعتی در عرصه بین الملل نیز برتر است. با توجه به کاهش خرید نفت کاهش در ماه های گذشته، این کشور یکی از شرکای اصلی خرید نفت ایران است، توسعه روابط با هند در زمینه سیاسی با توجه به اینکه هند از وزنه های سیاسی جهان حساب می شود، می تواند در تعدیل فشار های سیاسی آمریکا علیه ایران نقش مثبتی را ایفا کند، این دلایل باعث شده روحانی هند را به عنوان مقصد سفر سه روزه خود انتخاب کند.

سال گذشته نخست وزیر هند به ایران سفر کرد و این سفر رییس جمهو را می توان در پاسخ به سفر نخست وزیر هند دانست، با توجه به اینکه که دولت ترامپ تلاش می کند برجام را خنثی و دیگر کشور ها را برای عدم همکاری با ایران به فشار بیشتر علیه کشورمان ترغیب کند، از این رو سیاست خارجه موثر ایجاب می کند که مقامات عالی رتبه کشور از جمله رییس جمهور به کشور های مهم جهان سفر کند و دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران را به اطلاع آنها برسانند و از این طریق در سیاست چند جانبه گرایی بین المللی تاثیر مثبتی داشته باشند.

به نظر شما با توجه به روابط خوبی که بین هند و آمریکا وجود دارد، این کشور می تواند به متحد استراتژیک ایران تبدیل شود؟

ایران به دنبال اتحاد استراتژیک با هند نیست و مقامات جمهوری اسلامی به محدودیت های روبروی هند، واقف هستند ولی به هر حال گسترش روابط با کشور های بزرگی مانند هند در راستای منافع کشور است و هر رابطه ای الزاما با هدف ایجاد روابط استراتژیک نیست؛ رابطه استراتژیک نقطه ایده آلی است تا کشور ها رابطه خود را از یک رابطه عادی به یک رابطه استراتژیک توسعه دهند و جمهوری اسلامی ایران چنین نگاهی به هند ندارد و حتی بلعکس، ایران به دنبال یک شراکت سیاسی و اقتصادی رو به گسترش با هند است تا بتواند فشارها و تحریم های غرب را از این طریق تعدیل کند و در طول تاریخ هم روابط دو کشور ثابت کرد که سرمایه گذاری در این روابط به نفع دو کشور به خصوص ایران خواهد بود.

چه موانعی بر سر راه این دو کشور وجود دارد؟

مهم ترین مانعی که وجود دارد، دخالت های آمریکا در ضوابط ایران و هند است و اگر خود را جای رهبران هند بگذاریم متوجه می شویم که با جمعیت یک میلیارد و 300 میلیونی، با وجودی که بر اساس شاخص قدرت برابری خرید، این کشور سومین اقتصاد جهان محسوب می شود اما سیر کردن شکم این جمعیت با فرهنگ های مختلف، ظرافت هایی را در سیاست خارجی مطلبد که هند سعی دارد این ظرافت هارا رعایت کند ولی از سوی دیگر هند یکی از کشور های بنیان گذار جنبش عدم تعهد بوده که باعث شده از سیاست های آمریکا در عرصه بین الملل پیروی نکند و قطعا سیاست ملی خود را در روابط با کشور ها از جمله ایران در پیش بگیرد.

مشکل دیگر در پیشبرد روابط این دو کشور وجود تحریم های بانکی است، به دنبال برجام آمریکا توافق کرده بود در ضوابط بانکی و تجاری ایران با کشور های خارج خللی ایجاد نکند ولی متاسفانه تحریم های بانکی حداقل از جهت روانی ادامه دارد. هند برای پیشبرد بندر چابهار که یک بندر استراتژیک برای ایران و هند محسوب می شود به دلیل متصل شدن از این طریق به آفریقا و آسیای مرکزی، در این بندر سرمایه گذاری می کنند و هندی ها حتی برای تجهیز دو اسکله در چابهار با موانع بانکی بین المللی مواجه هستند؛ از این رو روحانی در این سفر قصد دارد تا هندی ها را برای ریسک پذیری ترغیب و فشارهای سیاسی بین این دو کشور را نیز تعدیل کند.

همکاری ایران و هند چه آثار سیاسی و استراتژیکی را در منطقه جنوب آسیا خواهد داشت؟

این همکاری شاید تاثیر چندانی در معادلات جنوب آسیا نداشته باشد ولی در کاهش فشارها علیه جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذار است البته سایر کشورها متوجه می شود که آمریکا به تنهایی در معادلات سیاسی و اقتصادی جهان تاثیر گذار نیست، استراتژی دائمی جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب این بود که ایران می تواند به جهان غرب و به آمریکا  این پیام را بدهد که کشور های غربی و آمریکا به تنهایی بازیگران سیاسی - اقتصادی جهان نیستند، تا از این طریق بتواند تحریم ها را تعدیل کند؛ اما در سطحی نیست که معادلات را در جنوب آسیا تغییر دهد.