به گزارش ایمنا، دیپلماسی رسانه ای زیر مجموعه دیپلماسی عمومی کشور هاست که می کوشد سیاست خارجی را از طریق تاثیر بر افکار عمومی به طور موثر تر و با دوام تری پیش ببرد. در این راستا سینما به عنوان مهمترین ابزار در دیپلماسی رسانه ای مطرح بوده و بخش مهمی از پروژه «بازنمایی رسانه ای» را به پیش می برد.
در این دوره از جشنواره فجر فیلم هایی با محوریت نبرد نیرو های ایران با داعش و دفاع مقدس به نمایش در آمدند که از جمله نمونه های موفق آنها سرو زیر آب، به وقت شام و تنگه ابو قریب است. حضور «موسسه فرهنگی هنری اوج» در سینمای ایران که پیشتر فیلم هایی با مضامین سیاسی مانند «بادیگارد» را تهیه کرده بود، ظاهرا به تولید فیلم هایی با پیام های سیاسی رونق بخشیده است.
- چالش با انحصار آمریکا
آمریکا را باید پیشکسوت امر استفاده از سینما در سیاست دانست. همزمان با ورود آمریکا به تحولات بین المللی پس از جنگ جهانی دوم، هالیوود در تعامل مستقیم با سیاست خارجی آمریکا به اعمال دیپلماسی رسانه ای این کشور کمک می کرد. در دوران جنگ سرد سینمای ایالات متحده در طول سالیان متمادی به کلیشه سازی و جهت دهی افکار عمومی مردم آمریکا و جهان علیه دشمن اصلی خود در عرصه بین المللی مبادرت ورزید.
بعد از یازده سپتامبر و به موازات تمرکز سیاست خارجی آمریکا بر جهان اسلام به ویژه منطقه خاورمیانه، هالیوود به طور مشهودی به تولید محتواهایی مبتنی بر مدل روسیه هراسی و اینبار با محوریت کلیشه سازی علیه مسلمانان پرداخت. در این میان ایران نیز به یک باره و به طور بی سابقه ای به یکی از موضوعات محوری در سینمای هالیوود بدل شد. اما نکته مورد تاکید این است که از میان فیلم های ساخته شده درباره ایران، مجموعه فیلم های مرتبط با امپراطوری های قدرتمند باستانی ایران در هالیوود تولید شدند.
این فیلم ها که به نظر می توانست واکنش ایالات متحده به بسط قدرت منطقه ای ایران در بین کشور هایی همانند عراق، لبنان، سوریه، یمن و بحرین قلمداد گردد، با یادآوری دورانی که ایران باستان بر قلمر وسیعی از جهان احاطه داشت، ویژگی هایی از جمله استبداد، ضدیت با تمدن غرب، فتیشیسم و انقیاد، زیاده خواهی، خشونت و بربریت را به ایرانیان نسبت می دهد.
هنری کیسینجر معتقد است دغدغه آمریکا بعد از نابودی داعش بسط قدرت و نفوذ منطقه ای ایران و به زعم آنان اعاده قدرت باستانی این بار در قالب امپراتوری شیعه است. به همین دلیل به نظر می رسد در دوران پسا داعش، هالیوود پیرو روند گذشته و این بار به طور فزاینده‌ای به تولید فیلم هایی با محتوای هراس از احیای امپراتوری ایران و بسط ایران هراسی مبادرت ورزد. در حقیقت می توان پیش بینی کرد ایالات متحده در صدد زمینه سازی و آماده کردن افکار عمومی جهان برای مهار قدرت جمهوری اسلامی ایران در آینده باشد.
هر چند متاسفانه آمریکا موفق شده است تا ابزار دیپلماسی رسانه ای به ویژه سینما را در خود انحصاری کند، بااین حال اتخاذ مجموعه ای از سیاست های رسانه ای – فرهنگی می تواند در خنثی کردن بازنمایی منفی هالیوود علیه ایران باستان موثر واقع شود.
سرمایه گذاری موسسه اوج در تولید فیلم هایی در راستای بسط دیپلماسی رسانه ای ایران می تواند شروع نوید بخشی در این راستا باشد. به علاوه این سازمان زیر ساخت قابل ملاحظه ای هم برای تولید انیمیشین در اختیار هنرمندان قرار داده است.
با وجود این ، همان طور که ذکر شد ، جاذبه هالیوود باعث شده تا فیلم هایی مانند آنچه در ایران ساخته می شوند، توان تکنیکی و تبلیغی لازم را برای رقابت با صنعت فرهنگ ایالات متحده نداشته باشند، اما به هر روی برای هر امری یک نقطه شروع متصور است که قطع نظر از توفیق یا شکست آن، لاجرم بایست زمانی رخ دهد.
یادداشت از: بشیر اسماعیلی- استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا
نظر شما