خبرگزاری ایمنا- گروه سیاسی- اعظم ملایی: بر اساس لایحه بودجه سال آینده که حسن روحانی، رئیس جمهور روز یکشنبه ۱۹ آذر (۱۰ دسامبر) آن را ارائه کرد، دولت به مجلس پیشنهاد افزایش عوارض خروج (Departure Tax) از ایران را داده است.
بر این اساس عوارض خروجی از ۷۵ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان به ازای هر نفر در بار اول سفر افزایش خواهد یافت. این در حالی است که بر اساس پیشنهاد دولت، در سال آینده عوارض خروج از ایران در سفر دوم با ۵۰ درصد افزایش به ۳۳۰ هزار تومان و در سفر سوم و بیشتر با صد درصد افزایش به ۴۴۰ هزار تومان برای هر نفر خواهد رسید.
قانون دریافت عوارض خروج از کشور در سال ۱۳۶۴ در مجلس و شورای نگهبان ایران تصویب و دولت مکلف شد از هر مسافری که با گذرنامه ایرانی سفر می‌کند، عوارض بگیرد. این قانون کودکان زیر هفت سال و شاغلان برخی مشاغل یا موارد خاص را مستثنی می‌کرد و برای زائران هم ۵۰ درصد تخفیف قائل شده بود. در آن زمان عوارض خروج برای بار اول در هر سال پنج هزار تومان و برای بار دوم به بعد ۱۰ هزار تومان بود.این عوارض "برای توسعه گردشگری" به خزانه دولت می‌رود و هیئت وزیران هر سه سال یک بار با توجه به نرخ تورم مبلغ جدید را تعیین می‌کند.
افزایش عوارض خروج منصفانه نیست
حال تصمیم جدید دولت روحانی برای جهش سه برابری عوارض خروج از کشور، موجی از واکنش‌های انتقادی و اعتراضی را به همراه داشته است. سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در این رابطه گفته است: «پیشنهاد دولت برای افزایش عوارض خروج از کشور مورد مخالفت نمایندگان مجلس قرار می‌گیرد».
«سیده فاطمه ذوالقدر»، عضو هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس نیز اظهار کرده است: «این افزایش منطقی نیست؛ اصلاً این استدلال که مسافرانی که به خارج سفر می‌کنند، پول دارند و باید هزینه‌یبیشتری برای این کار بپردازند استدلال درستی نیست».
سید محمدجواد ابطحی نماینده مردم خمینی‌شهر به تأثیر افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور در لایحه بودجه سال ۹۷ ، بر سفرهای زیارتی تمرکز کرده و در همین رابطه گفت: متاسفانه این افزایش قیمت عوارض بر روی سفرهای زیارتی و مذهبی مردم تاثیرگذار خواهد بود و مجلس باید این افزایش قیمت را تغییر دهد. وی افزود: حتما باید افزایش عوارض خروج از کشور سفرهای زیارتی کم شود و بدون شک کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷ باید به این مسئله ورود کند و سهمی را برای سفرهای زیارتی قائل شده و عوارض آن را نسبت به مواد بودجه ارائه شده، کم کند.
خروج دو برابری گردشگر نسبت به ورود آن اتفاق خوبی نیست
با این حال «علی اصغر مونسان»، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، به جنبه های مثبت پیشنهاد رئیس جمهور اشاره کرده است. وی در واکنش به افزایش عوارض خروج از کشور گفت: افزایش عوارض خروج از کشور تصمیم دولت است و باید به این موضوع توجه شود که خروج دو برابری گردشگر نسبت به ورود آن اتفاق خوبی نیست. وی در پاسخ به این پرسش که نظر سازمان میراث فرهنگی در اینباره چه بوده است؟ تصریح کرد: بگذارید مذاکرات دولتی در داخل دولت بماند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تصریح کرد: پیش از این از هر عوارض خروجی مبلغی معادل ۱۰ هزار تومان به سازمان میراث اختصاص می‌یافت و با این افزایش مبلغ اختصاصی به سازمان ۴۰ هزار تومان خواهد شد. مونسان با تاکید بر اختصاص مبالغ ناشی از دریافت عوارض خروج از کشور به توسعه گردشگری خاطرنشان کرد: این مبلغ به توسعه گردشگری اختصاص خواهد یافت و پیش بینی می شود مبلغ دریافتی ما ۱۶۰ میلیارد تومان در این حوزه افزایش یابد.
افزایش عوارض خروج نوعی مشارکت عمومی است
«محمدباقر نوبخت»، سخنگوی دولت نیز از دیگر مدافعان تصمیم جدید دولت روحانی برای جهش سه برابری عوارض خروج از کشور است. وی این تصمیم را «مشارکت عمومی» دانسته و از مردم خواسته همانطور که به کشورهای دیگر می‌رویم، به کشور خودمان هم توجه نشان دهیم.
نوبخت که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه ۲، دخل و خرج دولت در سال ۹۷ را شفاف‌سازی می‌کرد، در توجیه این اقدام، با کنایه به«دارندگی و برازندگی» اشاره کرد و گفت: افرادی که به کشورهای خارجی می روند یک مقدار هم به گردشگری کشور خودشان کمک کنند. ما از آن ها سپاسگذاریم و این را یک مشارکت عمومی در توسعه زیرساخت های گردشگری کشور تلقی می کنیم، به همین خاطر هم در بودجه سال ۹۷ برای گردشگری منابع ویژه ای درنظر گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: زمینه توسعه برای گردشگری در داخل کشور فراهم شده است، با این حال همه گلایه دارند چرا به موزه‌ها و آثار باستانی رسیدگی نمی‌شود. سازمان میراث فرهنگی نیز انتظار دارد برای جذب گردشگر فرصتی را ایجاد کنیم، اما همه باید در این مورد مشارکت داشته باشیم، همانطور که به کشورهای دیگر می‌رویم، به کشور خودمان هم بپردازیم و زیرساخت‌های گردشگری را فراهم کنیم.
نوبخت همچنین گفت: در همه دنیا اینگونه است، رییس جمهور یکی از همین کشورهای همسایه اعلام کرد که نه تنها هتل‌ها، بلکه راه‌ها و جاده‌ها را بخش خصوصی می‌سازد و دولت هیچ مبلغی پرداخت نمی‌کند. ما هم می‌توانیم چنین مشارکتی داشته باشیم.
افزایش عوارض خروج به توسعه زیر ساخت های گردشگری کشور کمک کند
در همین زمینه فریدون الهیاری، رئیس اداره میراث فرهنگی استان اصفهان نیز به خبرنگار ایمنا گفت: این تصمیم از جنبه های گوناگونی قابل تحلیل است؛ اما اگر بخواهیم از منظر گردشگری به آن نگاه کنیم شاید بتوانیم بگوییم این تصمیم می تواند باعث کاهش خروجی گردشگران از کشور و توسعه گردشگری داخلی شود. وی افزود: بحث دیگری که در این زمینه مطرح است این است که درامد حاصل از عوارض خروج هم طبق برنامه شورای توسعه، به حوزه گردشگری کشور تخصیص خواهد یافت و این امر می تواند به توسعه زیر ساختهای گردشگری کشور کمک کند.
الهیاری در پایان گفت: البته این مسأله هم قابل انکار نیست که اجرایی شدن چنین طرحی می تواند هزینه های بسیاری برای افرادی ایجاد کند که ناگزیر از سفر های مکرر به خارج از کشور هستند.
عوارض خروج در دیگر کشورهای جهان
اخذ عوارض خروج از کشور مختص به جمهوری اسلامی ایران نیست و در بسیاری از نقاط جهان انجام می‌شود؛ البته شیوه محاسبه این عوارض و شیوه پرداخت آن از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. در برخی کشورها مبلغ عوارض خروج به‌صورت ثابت در نظر گرفته شده است. اما برخی کشورها شیوه تعیین عوارض بر اساس مسافت سفر را به مبلغ ثابت ترجیح داده‌اند. مسافت بیشتر، عوارض بیشتری را برای مسافر به‌دنبال خواهد داشت.
مبلغ عوارض در برخی کشورها همچون بنگلادش، مصر و ترکیه بین ۴ تا ۷ دلار است. این کشورها کمترین عوارض خروج را دریافت می‌کنند. فیجی با عوارض ۱۲۵ دلاری و پاناما با عوارض ۶۰ دلاری بالاترین مبلغ ثابت عوارض را دارند. در انگلیس هم عوارض براساس مسافت سفر تعیین می‌شود اما فاصله مبلغ‌ها بسیار زیاد است و از ۱۶ دلار تا ۱۲۵ دلار متغیر است. در آلمان کشورهای جهان به ۳ گروه تقسیم شده‌اند. سفر به مقصد کشورهای اروپایی ۱۰ دلار، به مقصد کشورهای گروه دوم ازجمله ایران ۳۰ دلار و دیگر کشورها ۵۵ دلار عوارض برای آلمانی‌ها خواهد داشت. عربستان ۲۳ دلار عوارض خروج دریافت می‌کند. حجاج از این عوارض معاف هستند. چین ۱۶ دلار و آمریکا ۱۴ دلار از تمامی مسافران پروازهای بین‌المللی دریافت می‌کنند.
دریافت عوارض در برخی کشورها ازجمله انگلیس سابقه ۲۰ ساله دارد. بسیاری از کشورهای اروپایی پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ این عوارض را وضع کرده‌اند و برخی کشورها ازجمله لبنان، کوبا، مصر و جامائیکا طی یک تا ۳ سال اخیر اخذ این نوع عوارض را آغاز کرده‌اند. در بسیاری از کشورهای جهان از جمله تایلند، چین، اتریش و آمریکا عوارض خروج روی بلیت پرواز و در برخی کشورها از طریق واریز وجه به بانک و در برخی دیگر ازجمله فیلیپین، مصر و پاناما به‌صورت نقدی هنگام خروج اخذ می‌شود.
دولت به واکنش های جامعه اهمیت می دهد
هر چند رئیس جمهور با ارائه لایحه بودجه پیشنهاد افزایش عوارض خروج از کشور را مطرح کرده، اما مجلس شورای اسلامی هنوز کلیات این لایحه را تصویب نکرده است. «علی اصغر مونسان» رئیس سازمان میراث فرهنگی با وجود اشاره به مزایای احتمالی افزایش عوارض خروج برای بخش گردشگری کشور، در حساب توئیتری خود در واکنش به اعتراض مطرح شده جامعه نوشته است:« برای تعدیل موضوع هنوز هم دیر نشده و نهایت تلاش خود را برای اصلاح ارقام به کار خواهیم بست.»
همچنین محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری درباره افزایش عوارض خروج از کشور دیروز گفت: من هم در فضای مجازی با این انتقادات مواجه شده‌ام. به هر حال کسانی که بودجه را طراحی کردند به دنبال این بودند که در این بودجه موضوع عدالت و رسیدگی به طبقات محروم جامعه بیشتر مورد توجه قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه یکی ازمنابعی که برای کمک به اقشار ضعیف جامعه در نظر گرفته شده، همین عوارض خروج از کشور است، تأکید کرد: اما قطعاً دولت همواره به نظرات مردم توجه کرده است و هر جا دیده تصمیم گرفته شده دولت با عکس‌العمل اجتماعی مناسبی مواجه نشده، نظر نهایی خود را با خواست مردم تطبیق داده است.
حال باید منتظر ماند دید آیا حسن روحانی متأثر از بازخوردهای منفی جامعه تصمیم خود را تعدیل می کند، یا بر پیشنهاد خود مصمم است و اتخاذ تصمیم نهایی را به مجلس شورای اسلامی واگذار می کند.
نظر شما