مجله خبری ایمنا: فروشگاه‌های زنجیره‌ای که این روزها تنوع و تعدادشان بسیار زیاد است و علاوه بر مناطق شمال شهر در جنوب شهر و حتی مناطق کم‌برخوردار نیز شعبات گوناگونی دارند باعث شده تا جامعه‌شناسان نسبت به تأثیرات منفی فعالیت این گونه فروشگاه‌ها روی سبک زندگی ایرانی- اسلامی هشدار دهند.
فعالیت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای و شیوه تبلیغات آنها به گونه‌ای است که باعث ترغیب بیش از حد افراد برای خرید می‌شود و در نظر گرفتن تخفیف‌های مختلف باعث می‌شود تا افراد از نظر ذهنی و روانی برای خرید بیش از پیش ترغیب شوند و ناخواسته به جای خرید اقلام ضروری زندگی و به اندازه نیاز، اجناس و اقلام بیش از حد یا گاه غیرضروری خریداری کنند. موضوعی که در تضاد کامل با اهداف اقتصاد مقاومتی و استقلال اقتصادی کشور ماست.
یکی از مهم‌ترین تهدیدهای گسترش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران در یکی دو دهه اخیر کاهش سطح روابط اجتماعی در محلات است، به گونه‌ای که با آمدن این فروشگاه‌ها سبک خرید سنتی که خود نوعی از روابط اجتماعی در بین اهل محل خصوصاً بانوان بود کاهش یافته است و همین مسئله می‌تواند در کاهش روابط صمیمانه همسایه‌ها تأثیرگذار باشد.
صفا و صمیمیت در محله‌های قدیمی و خرید از بازار یکی از مهم‌ترین بخش روابط اجتماعی در بین محلات و مناطق مختلف در هر شهر است که با گسترش فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها در یکی دو دهه اخیر شاهد اثرگذاری منفی فعالیت این فروشگاه‌ها در این نوع از روابط اجتماعی هستیم.
این همه در حالی است که عرضه کالاهای غیر ایرانی و خارجی و حتی بنجل یکی دیگر از انتقاداتی است که به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها وارد می‌شود.
اما در کنار همه این انتقادات، ترویج مصرف‌گرایی مهم‌ترین انتقادی است که به فعالیت این نوع از فروشگاه‌ها می‌شود. نکته‌ای که این فروشگاه‌های عمده و هایپرها به ارمغان آورده مصرف‌گرایی شدید است.
گشتی کوتاه در این فروشگاه‌ها و مشاهده مردمی با سبدهایی پر از کالاهای غیرضروری نشان می‌دهد که مردم خواسته یا ناخواسته تشنه خرید گسترده و وسیع هستند که این موضوع در کنار مشکلاتی که به لحاظ اقتصادی دارد، دارای عوارض فرهنگی جبران‌ناپذیری است.
محمد پیرهادی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: «واقعیت این است که فروشگاه‌های بزرگ سطح نیاز و تعاریف ذهنی افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. این فروشگاه‌ها با ارائه قیمت پایین برای اجناس خود، مشتری‌ها را تحریک به خرید بیشتر می‌کنند. مکانیسم کلی این مراکز بر این اساس است که سودی را که از فروش هر کالا به دست خواهند آورد، کاهش می‌دهند؛ ولی در عوض تعداد بسیار بیشتری از آن را به فروش می‌رسانند.
او می‌افزاید: «مراکز خرید بزرگ با پایین آوردن قیمت خود مردم را از نظر ذهنی تحت‌تأثیر قرار داده و میزان مصرف آنها را زیاد می‌کنند.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «گذشته از این مسئله، ارائه کالاهای رنگارنگ توسط این مراکز نیز مردم را به سمت مصرف بیشتر سوق داده و ترکیب سبد کالایی آنها را تغییر می‌دهد. مشاهده می‌شود که هرچند کالاها در مراکز خرید بزرگ با قیمت مناسب‌تری عرضه می‌شوند ولی افزایش سطح مصرف مردم توسط این فروشگاه‌ها در نهایت باعث می‌شود مردم پول بیشتری خرج کرده و سود بیشتری را برای فروشگاه به ارمغان بیاورند.
پیرهادی خاطرنشان می‌کند: «ارائه تخفیف کالاها در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و درنهایت فروش به قیمت پایین‌تر از قیمت مصرف‌کننده این شائبه را در میان مردم ایجاد کرده است که این فروشگاه‌ها برای عرضه محصولات خود از کیفیت و وزن کالا می‌کاهند.
قیمت مندرج بر روی کالاها در برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها قیمت واقعی نیست. به عنوان مثال قیمت درج شده روی روغن مایع یک لیتری در حالی ۵۷۰۰ تومن درج شده و شامل ۱۰ درصد تخفیف می‌شود که قیمت همین روغن در یک فروشگاه کوچک در محله شما ۴۷۵۰ تومان است.
این تنها یک نمونه است و وقتی قرار باشد قیمت مندرج روی سایر اقلام را نیز بررسی کنیم به راحتی می‌توان متوجه این تناقض شده و خیلی راحت مچ مدیران فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای را گرفت.
منبع: روزنامه جوان
نظر شما