به گزارش ایمنا، در پی خشکسالی مداوم منطقه مرکزی فلات ایران طی یک دهه گذشته، این حوضه همواره یکی از حوضه های پرتنش کشور به شمار می رود به نحوی که در این سال ها زاینده رود از یک رودخانه دائمی به رودی فصلی تبدیل شده است. به دنبال آن کشاورزان و حقآبه داران آن همواره دچار مشکلات بسیاری همچون عدم کشت و یا کاهش سطح زیرکشت و از بین رفتن مزارع و باغات خود مواجه شده اند.
به اعتقاد کارشناسان بالا گرفتن تنش ها در حوضه زاینده رود به دنبال استانی شدن مدیریت آبی کشور در دولت نهم و دهم بود. اما با روی کارآمدن دولت یازدهم سیاست ها به نحوی بر مدیریت متمرکز آبی حوضه ها حرکت کرد تا به نوعی از تنش ها کاسته شود.
به اعتقاد چیت چیان وزیر نیرو دولت یازدهم، هر چه جلوتر می‌رویم ابعاد جدیدی از بحران آب شناسایی می‌شود؛ بنابراین هماهنگی بین بخش‌های مختلف و ایجاد سازوکار جدیدی به نام " شورای هماهنگی مدیریت به هم‌پیوسته منابع آب" ما را قادر خواهد ساخت تا پاسخگوی نیازهای مردم باشیم.
با تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود، طی چهار سال گذشته هر گونه تصمیم گیری پیرامون بازگشایی زاینده رود و نحوه توزیع آب بین حقآبه داران در این شورا اتخاذ شده است. بنابراین حقآبه داران و از جمله مهمتر کشاورزان از طریق این شورا نسبت به زمان تحویل حقآبه خود و میزان آن مطلع می شوند. بنابراین هر گونه تصمیم گیری در این شورا باید پیش از سال آبی جدید اتخاذ شود.
حقآبه داران بلاتکلیف حوضه زاینده رود
با این وجود و در حالیکه نزدیک به یک ماه از سال آبی جدید گذشته اما هنوز حقآبه داران حوضه زاینده رود بلاتکلیف هستند و معتقدند هر چه آب دیرتر به دست آنها برسد خساراتی که به آنها تحمیل می شود، بیشتر خواهد بود.
سال گذشته یعنی در سال آبی ۹۵ نیز وزارت نیرو با تاخیر بسیار از سوم بهمن ماه و در مدت ۲۲ روز مجوز رهاسازی آب از سد زاینده رود را با حجم ۶۰ مترمکعب بر ثانیه برای کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان صادر کرد؛ البته بعدها کشاورزان عنوان کردند این تاخیر موجب خسارت بسیار و کاهش سطح زیر کشت آنها شده است. همچنین در نوبت دوم آبیاری از هفته دوم فروردین تا خرداد امسال آب زاینده رود رهاسازی شد. بنابر آمار رسمی سال گذشته سهم حقابه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده رود حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب و سطح زیر کشت غله پاییزه در شرق شهرستان اصفهان حدود ۲۸ هزار هکتار بود که این رقم کمتر از یک سوم از وسعت اراضی در دوران رونق کشت است.
آبی صافی و پاکی روی دست کشاورزان
با این وجود مدیرکل دفتر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب حوضه آبریز فلات ۱۱ مهر ماه جاری آب صافی و پاکی را بر دست کشاورزان ریخت و اعلام کرد: وضعیت حوضه زاینده رود همچنان بحرانی است و دوباره پیش بینی خشکسالی خفیف برای آن می شود بنابراین در عدم امکان تامین آب مطمئن برای تمامی اراضی کشاورزی پایین دست وجود دارد.
مهرزاد احسانی با تاکید بر اینکه خشکسالی‌های ۱۰ سال گذشته و کاهش بارش‌ها در منطقه فلات مرکزی باعث شده تا سد و حوضه آبریز زاینده‌رود در کمبود شدید آبی قرار گیرند، گفت: این منطقه که همواره به عنوان یکی از حوضه‌های مهم کشور مورد توجه مسئولان استانی و ستاد آب کشور بوده است، در سال آبی ۹۵-۹۶ شاهد بارش‌های متفاوتی در بالا دست و پایین دست خود بوده است.
وی حجم بارش‌های سال آبی ۹۵-۹۶ در پایین دست حوضه آبریز زاینده‌رود را ۵۴ میلیمتر برشمرد و افزود: این اعداد و ارقام حکایت از کاهش ۴۰ درصدی ریزش‌های جوی این منطقه نسبت به متوسط بلندمدت و افت ۵۵ درصدی نسبت به سال آبی گذشته دارد.
وی میزان بارش بالادست حوضه آبریز زاینده‌رود را ۱۳۵۰ اعلام کرد و گفت: بررسی میزان بارش‌های سرشاخه‌های این حوضه آبریز کاهش چندانی را نسبت به سال آبی گذشته نشان نمی‌دهد و نسبت به متوسط بلندمدت نیز برابری می کند.
خشکسالی خفیف پیش روی حوضه زاینده رود
احسانی با تاکید بر اینکه شرایط روان آب‌های منطقه در سال آبی گذشته نرمال نبود، تصریح کرد: در سال آبی ۹۵-۹۶ ورودی به سد زاینده رود ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده است که نسبت به متوسط درازمدت کاهش ۱۳ درصدی داشته است.
وی با تاکید بر اینکه بررسی اعداد و ارقام ارائه شده بیانگر تداوم مشکلات در حوضه آبریز سد زاینده‌رود دارد، خاطرنشان کرد: متاسفانه براساس گزارش سازمان هواشناسی انتظار می‌رود برای سال آبی جدید در حوضه آبریز زاینده‌رود با خشکسالی خفیف مواجه باشیم و در مقایسه با سال آبی گذشته چشم انداز بهتری نخواهیم داشت.
مدیرکل دفتر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب حوضه آبریز فلات مرکزی گفت: عدم امکان تامین آب مطمئن برای تمامی اراضی کشاورزی پایین دست و نیز تامین کامل نیازهای زیست محیطی به عنوان مهم‌ترین چالش‌های این حوضه آبریز به شمار می‌روند.
کسی پاسخگوی تحویل حقآبه کشاورزان شرق نیست
در واکنش به اظهارات احسانی دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان به ایمنا، گفت: در حال حاضر کسی پاسخگوی تحویل حقآبه کشاورزان شرق نیست و اعلام می شود که امسال میزان ذخیره سد زاینده رود بسیار کم است اما در این شرایط حقآبه مردم اصفهان به مصرف استان های چهارمحال و بختیاری، یزد و همچنین صنعت می رسد.
اسفندیار امینی با تاکید بر اینکه هیچ کس نمی تواند به کشاورزان آب را در موعد کشت تحویل ندهد، افزود: آقای احسانی و یا هر فرد دیگری نمی تواند ادعا کند که آبی برای کشاورزان و حقآبه داران نیست چرا که در شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود تمام سهم آبه ها حتی برای سال های کم آبی تعریف شده است.
وی تاکید کرد: هر ساله کشاورزان بخشی از کسری آب را از محل جیره بندی آب تامین می کردند اما امسال به دلیل برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی و خشکی طولانی مدت زاینده رود، چاه‌ها دیگر آبی برای کشاورزان ندارند.
میزان آب تحویلی برای کشت پاییزه معلوم نیست
وی با بیان اینکه اگر امسال همانند سال‌های گذشته کمتر از مقدار تعیین شده آب به کشت پاییزه تخصیص یابد، کشاورزان با مشکل روبرو خواهند شد، توضیح داد: اگر در سال آبی جاری کمتر از ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب تخصیص دهند برای آبیاری یک کشت با مشکل مواجه می شویم.
وی با بیان اینکه هنوز زمان بازگشایی زاینده رود و میزان آب تحویلی برای کشت پاییزه معلوم نیست، گفت: مشخص نبودن زمان و مقدار آب برای کشت پاییزه سبب سردرگمی کشاورزان شده است.
امینی همچنین تصریح کرد: قرار است به زودی جلسه شورای هماهنگی آبریز زاینده رود در تهران برگزار شود که در آن نشست وضعیت حقآبه ها و شرایط تحویل آنها برای سال آبی ۹۶ مشخص خواهد شد.
حقآبه های کشاورزان شرق اصفهان تا پایان آبان مشخص شود
وی گفت: کشاورزان اعلام کرده اند که اگر زمان بازگشایی زاینده رود تا ابتدای آبان ماه مشخص نشود خود نسبت به این موضوع واکنش می دهند که این نیز تبعات اجتماعی را به همراه خواهد داشت.
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان در پاسخ به این سوال که مشخص نشدن وزیر نیرو آیا در برگزاری یا عدم برگزاری جلسه شورای هماهنگی آبریز حوضه زاینده رود تاثیری دارد یا خیر، بیان داشت: در حال حاضر سرپرست وزارت نیرو تمام مسئولیت های وزارتخانه را برعهده دارد از سوی دیگر در این جلسه وزیر نیرو تنها یک رای دارد و بقیه رای ها از بخش های مختلف در اتخاذ تصمیمات این نشست دخیل است.
امینی با تاکید بر اینکه سال گذشته کشاورزان به دلیل تخصیص دیرهنگام آب برای کشت پاییزه در بهمن ماه خسارت زیادی متحمل شدند، خواستار تخصیص حقآبه های کشاورزان شرق اصفهان نهایتا تا پایان آبان ماه شد.
از سوی دیگر نیز استاندار اصفهان در نشست خبری مهر ماه خود تاکید کرد که بازگشایی زاینده رود منوط به تصمیم جلسه شورای هماهنگی آبریز حوضه زاینده رود خواهد بود و باید دید که شرایط در آن زمان چگونه رقم خواهد خورد.
بازگشایی زاینده‌رود منوط به مصوبات شورای هماهنگی زاینده‌رود دارد
همچنین ۲۴ مهر ماه امسال نیز معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای اصفهان بصیرپور در ششمین جلسه کمیته راهبری طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیر زمینی در سال جاری، تصریح کرد که میزان حجم باقی مانده در سد زاینده‌رود نسبت به مدت مشابه سال گذشته معادل سال ۹۵ است که این مقدار نسبت به متوسط بلندمدت قریب به ۷۴ درصد کاهش داشته است.
علی بصیرپور با اعلام ظرفیت ۱۷۸ میلیون مترمکعبی سد زاینده رود، گفت: زمان بازگشایی مجدد سد زاینده‌رود بستگی به مصوبات شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود دارد.
در فصل پاییز و زمستان باید صرفه جویی کنیم
از سوی دیگر نیز معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با اشاره به اینکه اصفهان در منطقه خشک قرار دارد، تاکید کرد: با توجه با کاهش شدید منابع آبی همواره باید این موضوع را مد نظر قرار داد که صرفه جویی مختص به فصول گرم نیست و مصرف بهینه ما باید در طول سال و در فصل های پاییز و زمستان نیز استمرار داشته باشد.
حسن غلامی به کاهش ۳۰ درصدی بارش ها در استان اصفهان نسبت به میانگین بلندمدت (۴۴ ساله) اشاره کرد و افزود: استان اصفهان در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارد و مردم در بخش های مناطق مختلف، تنش آبی را حس می کنند، با این حال از ابتدای سال تاکنون هیچ جیره بندی و یا قطعی آب ناشی از تنش آبی در استان رخ نداده و تنها در برخی از آپارتمان ها افت فشار گزارش می شد.
به گفته وی، از سال ۸۹ تا ۹۵ بیش از ۵۰۰ هزار واحد به آمار مصرف کنندگان آب شرب اضافه شده و در عین حال در چهار سال گذشته ۱۲۴ حلقه چاه در استان اصفهان خشک و از چرخه تامین آب خارج شده است.
نظر شما