به گزارش سرویس علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، مجمع عمومی سازمان ملل با آگاهی از اهمیت بالا و نقش اساسی تکنولوژی فضایی و علوم مرتبط با فضا در دسامبر سال ۱۹۹۹ میلادی قطعنامه ای را به تصویب رساند و از تاریخ ۴ تا ۱۰ اکتبر را به عنوان هفته جهانی فضا نامگذاری کرد.
دلیل انتخاب این تاریخ گرامیداشت دو رویداد مهم در زمینه فضا است. چهارم اکتبر ۱۹۵۷، نخستین ماهواره ساخت بشر که اسپوتینگ ۱ بود به فضا فرستاده شد که خود نقش مهمی در دستیابی بشر به فضا و فناوری فضایی داشت و همچنین در تاریخ ۱۰ اکتبر ۱۹۶۷ میلادی ، قوانین مرتبط با فعالیت کشورهای مختلف در زمینه کشف و بهره گیری صلح‌آمیز از فضای فرا جوی نظیر ماه و دیگر اجرام آسمانی به امضا رسید. در ایران نیز هفته فضا از سال ۸۲ که سازمان فضایی ایران تشکیل شده ، پاسداشته می شود و برنامه های خاصی برای این هفته در نظر گرفته می شود.
نخستین ماهواره جهان
اسپوتنیک-۱ نخستین ماهواره فضایی جهان بود که در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۳۶ (۴ اکتبر ۱۹۵۷) توسط اتحاد جماهیر شوروی از پایگاه فضایی بایکونور به مدار زمین پرتاب شد. وزن این ماهواره ۸۳٫۶ کیلوگرم، قطر آن ۵۸ سانتیمتر، زاویه شیب مدار: ۶۵٫۱ درجه
اوج ماهواره: ۹۴۷ کیلومتر و حضیض آن ۲۲۸ کیلومتر بود.
اسپوتنیک-۱ به مدت سه ماه با سرعتی برابر ۲۹٬۰۰۰ کیلومتر در ساعت در مدار زمین حرکت می‌کرد و به طور متوسط هر ۹۲ دقیقه یک بار، یک مدار کامل را می‌پیمود. این در حالی است که پرتاب اسپوتنیک-۱ چه به لحاظ علمی و چه از نظر سیاسی یکی از مهم ترین رویدادهای قرن بیستم محسوب می‌شود.
خصوصیات فیزیکی ماهواره "اسپوتنیک-۱"
ماهواره اسپوتنیک-۱، یک ماهواره کروی شکل آلومینیومی با قطر ۵۸ سانتیمتر بود که چهار عدد آنتن مخابراتی به بدنه آن متصل بودند. باتری‌ها، ابزارهای الکتریکی و دستگاه‌های مخابراتی آن در محفظه‌ای بسته در داخل آن قرار داشتند. درون اسپوتنیک-۱ با گاز نیتروژن و فشاری برابر ۱٫۳ بار (۱۳۰ کیلوپاسکال) پر شده بود.
این در حالی بود که ارسال پیام‌های رادیویی از ماهواره اسپوتنیک-۱ به مدت ۲۲ روز و تا خالی شدن باتری‌های آن ادامه داشت. سرانجام مأموریت اسپوتنیک-۱ پس از سه ماه و طی مسافتی بیش از ۶۰ میلیون کیلومتر در مدار زمین، در تاریخ ۱۴ دی ۱۳۳۶ (۴ ژانویه ۱۹۵۸) با سقوط آن به جو زمین به پایان رسید و در اثر اصطکاک شدید با اتمسفر سوخت و از بین رفت. این ماهواره توسط موشک ماهواره بر آر-۷ به مدار زمین پرتاب شد.
نخستین فضاپیمایی که با ماه ملاقات کرد
لونا ۱، نخستین فضاپیما از نسل برنامه لونا ساخت روسیه است. این فضاپیما در تاریخ ۲ ژانویه ۱۹۵۹، نخستین فضاپیمایی بود که به نزدیکی کره ماه رسید. این فضاپیما حامل سامانه‌های رادیویی مختلفی نظیر یک فرستند رهگیری (که برای پیداکردن مکان آن از طرف ایستگاه زمینی استفاده می‌شود)، سامانه‌های سنجش از دور و همچنین پنج ابزار برای مطالع ماه و فضای میان سیاره‌ای مانند مغناطیس سنج، شمارشگر گایگر، آشکارساز سنتیلاسیون و تشخیص دهنده گرد و غبار فضایی بود.
لونا ۱ قرار بود که با سطح ماه برخورد کند اما بروز اشکال در سامانه کنترل زمینی باعث شد که با خطای حدود ۶٬۰۰۰ کیلومتر از کنار هدف عبور کند. اما پس از کسب موفقیت‌هایی در برنامه‌های فضایی نخست، اتحاد جماهیر شوروی برنامه‌ای در فعالیت‌های فضایی اش تعریف کرد که گام رو به جلوی دیگری قلمداد می‌شد. این بار، هدف ماه بود.
ماموریت های فضاپیمای "لونا "؛ از فرود بر ماه تا نمونه برداری خاک سیاره
در برنامه لونا، ۴۸ مأموریت تعریف شد که نیمی از آنها در مرحله پرتاب ناکام ماند. از ۲۴ پرتاب موفق انجام شده نیز تنها ۱۵ فضاپیما توانستند ماموریت خود را به طور کامل به انجام برسانند.
در ادامه ماموریت های لونا، لونا ۳ به قصد فرود بر کره ماه راهی فضا شد اما بر فراز پشت ماه پرواز کرد و عکسی از آن طرف ماه گرفت که هیچ گاه از زمین دیده نمی‌شود.
پس از لونا ۳ نخستین فضاپیمایی که به صورت نرم در تاریخ ۳ فوریه ۱۹۶۶ بر روی کره ماه فرود آمد لونا ۹ بود و عکس‌های زیادی از ماه به کره زمین ارسال کرد.
در ادامه ماموریت های لونا، لونا ۱۶ یک فضاپیمای بدون سرنشین رباتیک بود. این فضاپیما نخستین فضاپیمای رباتیکی بود که توانست روی کره ماه فرود بیاید و یک نمونه از سطح ماه را با خود به کره زمین ببرد. این فضاپیما سومین ساخته بشر پیش از آپولو ۱۱ و آپولو ۱۲ بود که خاک ماه را نمونه برداری کرد.
نظر شما