به گزارش گروه جامعه ایمنا، میراث فرهنگی آینه زندگی گذشتگان است و سیر حرکت انسان در طول تاریخ بشریت را بازگو می‌کند اما این میراث برای معلولین در ایران غیرقابل دسترس است. بی‌شک شناخت و حفظ هویت و روح فرهنگی مردمان هیچ سرزمینی بدون صیانت از میراث فرهنگی و آثار باقی مانده از قرون گذشته امکانپذیر نخواهد بود.
میراث فرهنگی انعکاس‌دهنده تجربیات انسانی است، تجربیاتی که عمرشان با قدمت تاریخ برابری می‌کند. این آثار در حقیقت دریچه‌هایی هستند که چشم مردمان امروز را به سوی روحیات، خلق خوی و آداب و رسوم گذشتگان خود باز می‌کند، اما متاسفانه عدم توجه به نیازهای ضروری معلولین و سالمندان ایرانی و اخیرا”گردشگران معلول و سالمند خارجی باعث محروم ماندن آنها از این موهبت فرهنگی شده است و در مواقعی با اصرار و تحمل سختی‌های بسیار و استفاده از کمک‌های اطرافیان و عبور از موانع موجود دراماکن تاریخی و فرهنگی، بطور بسیار ناقص فقط گوشه ناچیزی ازعظمت و غنای فرهنگی کشورمان را ببینند .
در صورتی که کشورهایی که حتی یک دهم مجموعه‌های تاریخی، فرهنگی و موزه‌های کشور ما راهم ندارند چنان در زمینه تامین امکانات مورد نیاز بازدیدکنندگان معلول و سالمندانشان از بناهای تاریخی و موزه‌های کشورشان برنامه‌ریزی و زیرساخت‌های مورد نیاز را تامین کرده‌اند که اکثر معلولین بدون نیاز به حتی کمک همراهان خود بدون مواجه با موانع ناشی از ساختار باستانی بناهای قدیمی کشورشان قادرند براحتی از این بناها بازدید نموده و لذت ببرند.
دسترسی معلولان به اماکن تاریخی در دیگر کشورها
به عنوان نمونه در ایتالیا که دارای بناهای تاریخی متعددی است در بیشتر ابنیه تاریخی و موزه‌ها تلاش شده شرایط حضور معلولین فراهم شود، آنجا که امکان ایجاد سطح شیبدار بدون ایجاد خدشه به اصل بنا بوده هماهنگ با معماری مجموعه سطوح شیبدار ثابت و متحرک ایجاد شده است و در آنجا که این شرایط به لحاظ فنی مهیا نبوده از ابزار جایگزین نظیر بالابرهای پله، صندلی‌های پله‌نورد، حمل‌کننده مکانیکی با استفاده از دستیار استفاده شده است.
ضمن آنکه خدمات عمومی از قبیل محل پارک خودرو معلولین بصورت انفرادی و جمعی، سرویس بهداشتی استاندارد معلولین، آسانسور، سیستم‌های صوتی برای توضیح مشخصات بنای تاریخی برای نابینایان، سیستم‌های پرتابل تصویری و حتی استفاده از راهنمایان اماکن تاریخی مسلط به زبان اشاره برای بازدیدکنندگان ناشنوا و برخی خدمات دیگر بهره‌گیری شده است. مضاف به اینکه ورود و بازدید معلولین به کلیه اماکن تاریخی و موزه‌های ایتالیا برای معلولین و یک نفر همراه وی رایگان است!!
انتظار معلولین چیست؟
در کشور ما هم معلولین انتظار ندارند یک بنای دو هزار ساله برای ایجاد مثلا”مسیر عبور صندلی چرخدار دچار خدشه جبران‌ناپذیر شود ولی انتظار دارند مسئولین ذیربط با برنامه‌ریزی و بکارگیری ابزارهای جایگزین مکانیکی و تسهیل‌کننده که اکنون در اغلب کشورهای مترقی و دارای ابنیه تاریخی و فرهنگی برای معلولین و سالمندان بکار گرفته می‌شود این اماکن را برای معلولین قابل دسترس کنند.
چرا نباید معلولین بتوانند از بناهای تاریخی شهر و کشورمان مانند منارجنبان، عالی‌قاپو یا حتی آرامگاه‌های شاعران و اسطوره‌های فرهنگی مانند فردوسی، خیام، باباطاهر و هزاران بنای تاریخی و فرهنگی دیگر بدلیل عدم وجود امکانات جایگزین و تسهیل‌کننده که درحال حاضر در بسیاری ازکشورهای دنیا استفاده می‌شود بازدید کنند.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور که این روزها به یکی از امیدهای تحول اقتصادی کشور از مسیر ایجاد شرایط و امکانات برای حضور هرچه بیشتر گردشگران خارجی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری کشور و افزایش درآمد ارزی ازمحل ورود گردشگران تبدیل شده چه زمانی می‌خواهد چاره‌ای به حال گردشگران معلول و سالمند داخلی و خارجی بکند که مشتاقانه در آرزوی دیدار از گنجینه‌های تاریخی کشورند بکند؟
انجمن‌های معلولان پیگیر هستند
محسن جلوان مدیرعامل جامعه معلولین(جسمی، حرکتی) استان اصفهان در این‌باره به ایمنا گفت: در بحث گردشگری برای معلولین، ما در دو بعد تلاش می‌کنیم، یکی امکانات رفاهی که در اختیار ما می‌گذارند و مورد دوم در بحث دسترسی‌هاست.
دربحث دسترسی‌ها که به معنای مناسب‌سازی از آن یاد می‌کنیم متاسفانه معلولان در اماکن میراث فرهنگی باید بگویم به هیچ‌وجه دسترسی وجود ندارد، چرا که میراث فرهنگی تاکید دارد که ساختمان‌ها باید به صورت اولیه نگهداری شود و هیچ دخل و تصرفی در ساختمان‌های میراث فرهنگی نمی‌توان داشت که بتوان بحث مناسب‌سازی را در آنها اعمال کرد. پس درکل بحث مناسب‌سازی اماکن تاریخی به نحوی منتفی خواهد شد. اما این موضوع در مراکز یا ساختمان‌هایی که ساخت و بافت آنها مربوط به سال‌های اخیر است بحث مناسب‌سازی در حال پیگیری است.
جلوان در ادامه می‌گوید: در برخی موارد ما انجمن‌ها ایرادات را به گوش مسئولین می‌رسانیم و در بسیاری موارد دبیر مناسب‌سازی سازمان بهزیستی که در هر استان فعال هستند پیگیر اوضاع هستند. اقداماتی هم در قالب شناسایی نقاط منفی در ایستگاههای مترو در حال انجام است تا دسترسی به مترو را برای معلولان راحت‌تر کنند.
مدیرعامل جامعه معلولین استان اصفهان در موضوع مناسب‌سازی اماکن تاریخی گفت: به هیچ‌وجه نمی‌توان اماکن تاریخی را برای تردد معلولان مناسب‌سازی کرد چرا که این ساختمان‌ها مربوط به سالیان بسیار دور است و بافت آنها اجازه چنین تحولاتی را نمی‌دهد. برای مثال ساختمان عالی‌قاپو با داشتن پله‌های بسیار را نمی‌توان به آسانسور مجهز کرد و بافت ساختمان این اجازه را به مسئولین امر نمی‌دهد.
جلوان در مورد نیم‌بها بودن بازدید از اماکن تاریخی برای معلولین هم گفت: شهرداری اصفهان کارتی به نام کارت منزلت به معلولین داده که با درصدی تخفیف از مکان‌های فرهنگی شهر مانند سینما، استخر و غیره می‌توانند استفاده کنند اما اینکه یک معلول با کارت شناسایی خود بتواند خدماتی بگیرد خیر، چنین چیزی وجود نداشته است و اگر بوده بصورت موردی پیش آمده است.
نیازمند کارگروه تخصصی گردشگری معلولین هستیم
جلوان در پاسخ به سوال ایمنا مبنی بر طرح پیشنهادات بعنوان فعال حوزه معلولین برای افزایش و تسهیل روند گردشگری معلولان ابراز کرد: ما در بحث گردشگری نیازمند یک کارگروه تخصصی گردشگری معلولین و برای گردشگری معلولین نیازمند لیدرهای مخصوص گردشگری هستیم، بعلاوه مکان‌های قابل دسترسی در بافت تاریخی و فرهنگی شهر برای معلولین جسمی و حرکتی باید شناسایی و به معلولین اعلام شود هرچند برای روشندلان و ناشنوایان هم نیازمند امکانات و تمهیدات خاص مانند وجود تابلوهای راهنمایی، شناسنامه نوشتاری محل، مسیرهای خاص و لیدرهای خاص آشنا به زبان ناشنوایان هستیم که انجمن‌ها و بهزیستی در حال تلاش برای مناسب‌سازی شهر و بالا بردن امکان دسترسی معلولان به مکان‌ها هستند.
تنها ۳۵ درصد اماکن عمومی مناسب‌سازی شده‌اند
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی اصفهان بمناسبت روز میراث فرهنگی و گردشگری در موضوع مناسب‌سازی شهر به خبرنگار ایمنا گفت: در بحث مناسب‌سازی، ایران هم یکی از کشورهایی است که از این قانون مستثنی نیست. ما نمی‌گوییم مناسب‌سازی برای معلولین ما می‌گوییم مناسب‌سازی برای همه. چون هر لحظه ممکن است برای هر فرد اتفاقی بیفتد که باید شرایط محیط به گونه‌ای باشد که بتواند براحتی از آن استفاده کند.
فیاض در ادامه تصریح کرد: بحث مناسب‌سازی در ایران از دهه ۷۰ اتفاق افتاد و به استانداری ابلاغ شد و قانون جامع حمایت از حقوق معلولین سال ۸۳ مصوب و پس از آن به دستگاه‌ها ابلاغ شد و سازمان بهزیستی بعنوان دبیر مناسب‌سازی و استانداری بالاترین مقام در مناسب‌سازی است و از آن زمان باید هر سال ۱۰ درصد این مناسب‌سازی اتفاق می‌افتاد و باید امروز ۱۰۰ درصد آن پایان می‌یافت اما امروز به عدد ۳۵ درصد مناسب‌سازی اماکن عمومی رسیده‌ایم و از این ۳۵ درصد هم صرفا ۱۰ درصد مناسب‌سازی استاندارد انجام شده است و بقیه آن مناسب سازی در حد رفع تکلیف بوده است اما در دوسال اخیر این موضوع شدت بیشتری یافته است.
فیاض با اعلام اینکه سال گذشته بحث مناسب‌سازی بعنوان یکی از شاخص‌های تخصصی ارزیابی برای طرح شهید رجایی به همه دستگاه‌ها ابلاغ شد گفت: برای این امر نمره‌ای لحاظ شده که همه دستگاه‌ها موظف شدند با تیم بازرسی سازمان بهزیستی همکاری کنند و همه دستگاه‌ها به مناسب‌سازی فضای خود مکلف شدند.
معلولین باید از تمام فضاهای شهری بهره‌مند باشند
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی اصفهان در موضوع گردشگری گفت: همانطور که انسان‌های سالم از اماکن تاریخی بازدید دارند یک فرد معلول چه نابینا، ناشنوا یا جسمی، حرکتی باید از این فضاها استفاده کنند و سال گذشته بخاطر برگزاری چهارمین جشنواره تئاتر معلولین که با حضور ۲۲ استان کشور و ۶ کشور اروپایی و ۶۵۰ نفر شرکت کننده یکسری از اماکن بصورت فوریتی مناسب‌سازی شد اما به گفته میراث فرهنگی بعضی ساختمان‌ها مثل منارجنبان امکان مناسب‌سازی ندارند اما برخی مکان‌ها مثل پل‌ها را امکان مناسب‌سازی داریم.
مناسب‌سازی خودروها بزرگترین مشکل معلولان
فیاض با اشاره به عدم فرهنگ‌سازی برای تردد معلولان گفت: در پارک‌ها مشکلات و موانع موردی مثل عبور موتورسواران و غیره هنوز هست که امکان استفاده معلول را سخت می‌کند و فرهنگ‌سازی قبل از مناسب‌سازی بسیار موثر است که مردم باید بدانند برای عبور و مرور معلولین مانع ایجاد نکنند. برای مناسب‌سازی افراد سالم باید آموزش ببینند که معلولین هم باید از امکانات تفریحی و تاریخی بهره‌مند شوند.
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی اصفهان در تشریح بزرگترین عامل عدم تردد معلولان در شهر گفت: ما متاسفانه مناسب‌سازی خودرویی نداریم، خودروها اتوبوس‌ها و وسایل عمومی متروها برای استفاده معلولین ما مناسب نیست و این به کمرنگ شدن حضور معلولین انجامیده است.
۱۲۰ هزار معلول در استان تحت پوشش بهزیستی
ه گفته فیاض ۱۲۰ هزار نفر در سطح استان در بانک اطلاعاتی ثبت و تحت پوشش بهزیستی هستند اما آمار واقعی چیزی حدود ۲ برابر این رقم است و بجز تعدادی انگشت‌شمار این آمار معلول را به هیچ‌وجه در سطح خیابان‌ها نمی‌بینید چرا که تردد آنها بسیار اسفناک است. وقتی از اکثر معلولین وقتی سوال کنید اماکن تاریخی چون عالی‌قاپو یا منارجنبان را دیده‌اید در پاسخ شما می‌گویند از دور دیده‌ام! که این واقعا دردناک است چرا که آنها هم حق زندگی دارند.
حضور ۵۰ تشکل معلولان در اصفهان
فیاض در موضوع تشکل‌های معلولین هم گفت: ۵۰ تشکل فعال در مورد همه معلولیت‌ها اعم از ناشنوایان، روشندلان و جسمی حرکتی در استان داریم که ۲۰ مورد از آنها صرفا در شهر اصفهان هستند که برنامه‌های تفریحی خاص در استان و خارج استان برای معلولان را اجرا می‌کنند اما بزرگترین مشکل آنها وسیله ایاب و ذهاب است و اینکه در فضاهای تاریخی مناسب‌سازی خاصی صورت نگرفته و بازدید یک معلول از این فضاها صرفا از دور خواهد بود.
فیاض در خاتمه گفت: انجمن‌های بزرگ معلولین در سراسر کشور در حال ورود و برطرف کردن نواقص و ایرادات قانون جامع حمایت از معلولین هستند و اصلاحات آن در مجلس در حال پیگیری است همچنین ۸۰ دستگاه دولتی در سطح اصفهان در سال گذشته توسط یک تیم از معلولین ارزیابی شد و نواقص آنها گزارش شد و هفته گذشته هم یک تیم از این عزیزان به ارزیابی تمام ایستگاههای مترو شهر به جهت مناسب‌سازی پرداختند و نقاط منفی آنها بزودی به استانداری و شهرداری اعلام خواهد شد.
نظر شما