کمیل طیبی در گفت‌و گو با خبرنگار اقتصادی ایمنا درباره وضعیت نرخ سود بانکی، اظهار داشت: معتقدم هرگونه تغییری در نرخ سود یا تغییرات دیگری در نرخ ارز و شاخص قیمت‌ها نباید به صورت دستوری انجام شود، چرا که جواب نمی‌دهد.
وی افزود: ممکن است تغییر دستوری نرخ سود در کوتاه مدت جواب دهد، اما در مجموع بررسی نرخ سود نشان می‌دهد که هر زمان تغییرات به صورت دستوری رخ داده نتیجه بخش نبوده و کنترل از سوی دولتمردان زمینه‌سازی برای انحراف از شاخص‌های واقعی بوده است.
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان ادامه داد: این موضوع در مورد کنترل نرخ ارز نیز صدق می‌کند، نرخ ارز اگر با شرایط بازار تعیین نشود و دستوری باشد علاوه بر اینکه اطلاعات رانتی ایجاد می‌کند انحراف از قیمت واقعی را هم به دنبال دارد.
وی با اشاره به اینکه بازار پول در ایران به نرخ‌های دستوری عادت کرده و این نرخ دستوری نیز به دلیل نبود کارایی لازم در بازار بانکی یا نبود استقلال سیستم بانکی ایجاد شده است، بیان داشت: این شیوه در بلندمدت جواب نمی‌دهد، زیرا نرخ سود بانکی یک متغیر درون زاست و نمی‌شود در خارج از سیستم برای آن تصمیم‌گیری کرد، بلکه باید در درون سیستم برای آن تصمیم گرفت.
طیبی تصریح کرد: نرخ سود بانکی متاثر از متغیرهای اقتصادی است که نسبت به هم همبسته هستند اعم از رشد، حجم نقدینگی و غیره و مثل قیمت‌ها عمل می‌کند.
وی ادامه داد: در شرایطی که با فاصله تورم از نرخ سود بانکی و سایر عواملی که به دنبال آن باید نرخ سود بانکی کاهش باید ولی نظام بانکی تن به کاهش نرخ سود بانکی نمی‌دهد، بانک مرکزی تصمیم گرفته که دستوری نرخ سود را کاهش دهد تا برای سرمایه‌گذاری تقاضای لازم به وجود بیاید، اما با این حال روش این نیست و باید اجازه داده شود که با درون‌زا بودن نرخ سود بانکی بازار خود به سمت نرخ سود برود.
تطابق نرخ سود بانکی و تورم با آزادسازی تدریجی بازار پول
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه چنانچه آزادسازی تدریجی بازار پول شکل بگیرد به سمت تعادل پیش خواهیم رفت، گفت: اصراری که برای کاهش نرخ سود بانکی وجود دارد از لحاظ کارشناسی منطقی است، اما اگر فرآیند آزاد سازی اجرایی شود که خود فرآیندی طولانی است و به استقلال تدریجی سیستم بانکی برسیم، می‌توانیم شاهد تطابق نرخ سود بانکی با تورم در بلندمدت باشیم. این تجربه بسیاری از کشورهاست و راه‌حلی است که جنبه اجرایی دارد.
وی درباره وضعیت کنونی بانک‌ها، اظهار داشت: بانک‌ها اکنون در رکود هستند در با مشکل منابع، مصارف و عدم سپرده‌گذاری مواجه شده‌اند و همچنین هزینه‌های بالایی دارند تلاش می‌کنند که نرخ سود را بالا ببرند، اما در بلندمدت افزایش نرخ سود به ضرر خودشان است.
طیبی افزود: چنانچه نرخ سود متناسب با وضعیت بازار کاهش یابد سبب می‌شود که پول مردم سرمایه‌گذاری شده و با ایجاد گردش مالی پول به بانک‌ها وارد شود و وضعیت سیستم بانکی به دنبال آن بهبود بیابد.
وی با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی اقتصاد ایران نمی‌توان کاهش دستوری را هم کاملا رد کرد، گفت: باید به تدریج روند بازگشت استقلال به سیستم بانکی و آزاد سازی شکل بگیرد در غیر این صورت به وضعیت کنونی باز خواهیم گذشت.
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان درباره وضعیت نرخ سود بانکی و شرایط متعادل آن، افزود: اکنون که تورم در حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد اعلام شده نرخ سود بانکی نیز دو یا سه درصد بیش از این میزان برآورد می‌شود.
بروز مشکلات سیستم بانکی با کاهش دستوری نرخ سود بانکی
وی با اشاره به اینکه تعیین درصد مناسب برای نرخ سود بانکی به عوامل متعددی وابسته است، بیان داشت: نرخ سود برون‌زا یا اسمی معمولا توسط مقام پولی یا بانک مرکزی تعیین می‌شود، اما تحت شرایط اقتصادی کشور به ویژه تورم و با رایزنی‌های بانک مرکزی با نظام بانکی قرار دارد.
طیبی ادامه داد: به طور سنتی هرگاه تورم بالا باشد انتظار می‌رود برای جلوگیری از فرار سرمایه و فرار سپرده‌های بانکی، نرخ سود بانکی متناسب با شرایط تورمی بالا رود.
وی تصریح کرد: البته معمولا برای اقتصاد کشور مهم‌تر از نرخ سود اسمی، موضوع نرخ سود بانکی درون‌زا یا حقیقی است که نه تنها تحت تاثیر تورم است، بلکه از شرایط سیستمی بانک‌ها هم تاثیر می‌گیرد.
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه نباید نرخ سود بانکی دستوری کاهش یابد، گفت: باید به دنبال آزاد سازی در بازار پول باشیم و نمی‌توانیم نرخ را دستوری کاهش دهیم، زیرا در این شرایط مشکلات سیستم بانکی به شکل دیگری بروز می‌کند.
تضعیف سرمایه و تولید با نرخ‌های غیرمنطقی سود بانکی
وی پیرامون اینکه نرخ سود بانکی عامل تعیین کننده‌ای در میزان سرمایه‌گذاری است، اظهار داشت: متغیرهای کلان تاثیرگذار مانند نرخ بهره و نرخ سود بانکی هرچه روند متعادل‌تری را در پیش بگیرند، ریسک سرمایه‌گذاری به تبع آن کاهش یافته و جریان ورودی سرمایه تشویق می‌شود.
طیبی ادامه داد: از سوی دیگر، نرخ‌های غیرمنطقی سود بانکی همواره جریان سرمایه و تولید را تضعیف می‌کند.
وی با اشاره به روند نزولی تورم طی دو سال گذشته، افزود: سیر کاهشی تورم قیمت‌ها و پایداری نسبی ایجاد شده در اقتصاد کاهش نرخ سود بانکی می‌طلبد.
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان بیان داشت: نرخ سود واقعی از اختلاف نرخ سود اسمی با تورم حاصل می‌شود و یکی از مهمترین موضوعات حال حاضر سیستم بانکی و آنچه می‌تواند جوابگوی مشکلات باشد، واقعی کردن نرخ‌های سود بانکی است.
وی تصریح کرد: در شرایط فعلی اقتصاد می‌توانیم با تکیه بر بازار و سیستم نظارتی بانک مرکزی به سمت سود واقعی و تعدیل یافته پیش برویم و جریان سرمایه‌گذاری را تشویق کنیم.
طیبی تعدیل نرخ سود بانکی با فاصله ۲ تا ۳ درصدی از نرخ تورم را نرخ معقول و مناسبی دانست و گفت: بنیه تولید داخلی از کانال سرمایه گذاری تقویت می‌شود و اگر نرخ سود واقعی شود جریان سرمایه نیز تقویت می‌گردد.
وی افزود: تعدیل نرخ‌ها در اقتصاد بانکی علاوه بر سرمایه‌گذاری داخلی، منجر به افزایش جریان سرمایه خارجی هم خواهد شد.
استاد تمام اقتصاد بین‌الملل دانشگاه اصفهان اظهار داشت: در اقتصادهای پیشرفته نرخ سود و بهره بانکی در بلندمدت تعدیل می‌شوند و آزادسازی این نرخ‌ها در دستور کار است.
نظر شما