کشمکش تحلیف و سلفی؛ جایگاه ایران کجا باشد؟

خبرگزاری ایمنا - گروه سیاسی - محدثه احمدی: «من همین الان یهویی»؛ جمله‌ای با هدف نامشخص در پدیده سلفی، که بارها شنیده‌اید؛ شاید مبدع این روش در عکاسی هیچگاه فکرش را نمی‌کرد روزی این پدیده همه‌گیر شود؛ تا اندازه‌ای که اگر کسی از آن استفاده نکند، به این معناست که از دنیا عقب مانده است؛ اما دغدغه اصلی، همه‌گیر بودن عکس سلفی نیست؛ بلکه نگرانی از آن جهت است که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد؛ به این معنا که اگر از این روش به درستی و به‌جا استفاده نشود، نه تنها عکاس سیراب نمی شود بلکه ممکن است مشکلاتی هم برایش به وجود آید.

کم نیستند مشکلات، دردسرها و خطراتی که برخی در این راه تحمل می‌کنند؛ اما زمانی این مسئله پررنگ می‌شود که با مسائل فرهنگی، اجتماعی و حتی بین المللی درگیر می‌شود؛ ارتباط این دو مقوله هنگامی بهتر و بیشتر درک می‌شود که سلفی گرفتن در مراسمی بین المللی همچون تحلیف رئیس جمهور امری عادی تلقی شود؛ مراسمی که رئیس جمهور منتخب سوگند یاد می‌کند تا در همه زمینه ها از جمله زمینه فرهنگی و اجتماعی کشور را سربلند نگه دارد.

اما درست زمانی که دولت منتخب سعی بر حفظ آبروی خود در مقابل جهان دارد، افرادی با رفتار به ظاهر بی‌هدف خود، شأن و منزلت ملت ایران را زیر سؤال بردند؛ «من فکر می‌کنم که هدف خاصی نداشتند اما نشان دادند مطابق شأن ملت عمل نکردند؛ در هر صورت مایه شرمساری بود»؛ افرادی که به گفته قدیری ابیانه کارشناس مسائل خارجه «باید عصاره ملت باشند اما اکنون بیشتر شبیه تفاله ملت عمل کرده‌اند»؛ رفتاری که این بار خود را در قالب سلفی گرفتن نمایندگان مجلس شورای اسلامی با فدریکا موگرینی نشان داد.

با این حال قدیری ابیانه رفتار نمایندگان مردم در مجلس در مراسم تحلیف را نکوهش می‌کند؛ « نفس کار زشت است؛ آنها، مجلس، ایران و ایرانی را، نزد موگرینی کوچک کردند»؛ و به همین خاطر توصیه می‌کند «نمایندگان مجلس در هر حال باید شئونات مردم ایران را حفظ کنند».

البته از نظر برخی، این رفتار، نه تنها کشور و ملتش را در نگاه موگرینی کوچک نکرده است، بلکه بزرگ‌تر هم کرده است؛ چراکه از منظر آنان، اینگونه تعاملات، ارتباط گرفتن با دنیای مدرنی همچون اروپاست، اما قدیری ابیانه این نگاه را از زاویه‌ای دیگر بررسی می‌کند؛ «وقتی آدم غرب زده باشد به این معناست که یک نوع خود باختگی و شیفتگی به غرب در او وجود دارد؛ آنگاه جنسیت هم برای او تفاوتی ندارد، حتی اگر مرد هم باشد باز هم با او سلفی می‌گیرد».

از سویی دیگر غرب‌زدگی در قالب سلفی گرفتن نکته‌ای ست که سیدپویان حسین پور، جامعه شناس هم بر آن تأکید دارد و عامل «تأثیر پذیری از غرب» را «نخبگانی» می‌داند که «از آرمانهای انقلاب فاصله گرفته‌اند».

اما این رفتار به اندازه‌ای مهم تلقی شد که قدیری ابیانه را هم شرمنده کرد؛ «من که شرمنده شدم و بسیار ناراحتم از این که ذهنیتی در خانم موگرینی ایجاد کردند».

ارتباط سلفی گرفتن مقامات کشورمان با مقامات دیگر کشورها و غرب دوستی از سوی آنها به اندازه‌ای قوی است که حسین پور هم بر آن تأکید دارد؛ «متاسفانه نگاه غرب گرایانه است که در میان بعضی از مسئولان کشور و در میان نمایندگان مجلس هم وجود دارد؛ از این جهت که در مراسم تحلیف، مقامات کشورهای گوناگون از جمله کشورهایی که تاکنون اسمشان را هم نشنیده بودیم حضور داشتند؛ با این حال چرا هیچکدام از نمایندگان به سمت ارتباط، تعامل و حتی سلفی گرفتن با آنها نرفتند؟؛ اما همه به دور خانمی اروپایی که نگاه غربی دارد جمع شدند؟»

البته در فضای مجازی گاه واکنش‌هایی به این قضیه نشان داده می‌شود؛ واکنش‌هایی با محتوای اقبال موگرینی توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی به خاطر جنسیت او؛ که حسین پور آن را مردود می‌داند؛ «جنسیت این خانم نباید مطرح شود؛ این نگاه اصلا برازنده و شایسته ما نیست، چرا که این موضوع به طور مضاعف بسیار زننده است؛ به خاطر کسوت سیاسی موگرینی، نماینده‌ها به سمت او اقبال نشان دادند؛ نه به خاطر حاشیه‌هایی که مطرح می‌شود و پسندیده نیست».

اما جدای از سیاست و کسوت سیاسی موگرینی، سلفی گرفتن جنبه‌های دیگری هم دارد؛ «صمیمت کاذب» چراکه این تصورهایی را ایجاد می‌کند «حتما او مرا دوست دارد که با من عکس می‌گیرد و به همین دلیل روی او حساب باز می‌کند»؛ و این اعتقادی است که دکتر قنبری، روانشناس شخصیت، دارد.

البته شاید هم برخی مواقع فرد برای ایجاد صمیمت هرچند کاذب، متوسل به تقلید کورکورانه می‌شود؛ «مهم ترین نکته که می‌توان از پدیده سلفی برداشت کرد، ترس از عقب ماندن از غافله و همچنین نا خودآگاه تحت تأثیر دیگران قرارگرفتن به خاطر تقلید کور کورانه است»؛ و در همین راستا «تقلید کورکورانه سبب تهدید و تحمیل آن هم از نوع عکس سلفی، سبب سوء تفاهم می‌شود و در کل یک وصله ناهنجار است؛ چراکه نه تنها سبب خودنمایی می‌شود بلکه مقدمه‌هایی برای تهمت ایجاد می‌کند»؛ این اعتقادی است که قنبری دارد و پیامبر اسلام هم تأکید کرده‌اند «از موضع تهمت پرهیز کنید».

با این حال شایسته کشور ایران و همینطور ملت آن نیست که با تفریحی به نام عکس سلفی با تقلید کورکورانه و هدف جای گرفتن در ذهن افراد به غرب زدگی دامن زد؛ غرب دوستی که هدف غربی‌هاست و شأن و جایگاه کشور را در جهان به زیر می‌کشد.