نگین معماری اسلامی در قلب نصف جهان

بنای اولیه این مسجد در قرن دوم هجری و در سال ۱۵۶ ه. ق ایجاد شد که مسجدی کوچک و متناسب با جمعیت آن روزهای شهر اصفهان بود. در سال ۲۲۶ ه. ق به دستور معتصم عباسی مسجد پیشین تخریب و بجای آن بنایی ستون‌دار با سقف چوبی ساخته شد. که تعدادی از این ستون‌ها همچنان نیز باقی است. اما مهمترین تغییرات در بنای مسجد جامع اصفهان در زمان سلجوقیان که اصفهان به عنوان پایتخت دولت سلجوقی برگزیده شد، ایجاد شد. در این دوره معماری مسجد از معماری مساجد عربی فاصله گرفت و برای نخستین بار چهار ایوان در چهار جهت جغرافیایی به بنا اضافه شد که سنگ بنای نوعی از معماری در مساجد به نام «مساجد ایرانی» شد. مسجد جامع اصفهان شاهد رویدادها و حوادث تاریخی بسیاری در دوران حیات خود بوده است. از به آتش کشیده شدن در زمان سلجوقیان توسط اسماعیلیون تا مرمت‌ها و الحاقات گوناگون در دوره‌های ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجار تا آنجا که از بمباران‌های رژیم بعث عراق هم در امان نماند و آسیب‌هایی به این بنا در آن دوران وارد شد. اما آنچه امروز از گذر دوران برای جهان‌شهر اصفهان باقی مانده است. نگینی است که در قلب شهر اصفهان در گذر تاریخ پر فراز و نشیب شهر باقی مانده است.

مسجد جامع اصفهان در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسد.