عمارت تاریخی کاخ هشت بهشت اصفهان که درون بافت شهری اصفهان و در غرب خیابان چهارباغ عباسی در مقابل خیابان کنونی شیخ بهائی واقع شده است نمونه ای از کاخ های محل سکونت آخرین سلاطین دوره صفوی است. باغ وسیعی که عمارت هشت بهشت درآن واقع شده است جزئی از باغ بزرگ نقش جهان بوده بنام باغ بلبل بوده است و کاخ هشت بهشت مقارن با سومین سالگرد سلطنت شاه سلیمان صفوی به پایان رسید. کاشی کاری هایی که انواع حیوانات پرنده، درنده و خزنده برروی آن نقش بسته، از آثار این کاخ بشمار می آیند . از باغ وسیع “هشت بهشت” مقدار زیادی باقی نمانده ولی قصر تاریخی آن هنوز اثر ارزنده و جالبی است که پس از انقلاب پارکی در اطراف آن ساخته شده است. نام های دیگر آن هشت به هشت، هشت در بهشت، باغ بلبل می باشند. نام هشت بهشت عمدتاً در اصطلاح زمان خود، به معنای هشتی یا ورودی بهشت بوده است.
این عمارت هشت ضلعی است که چهارنما دارد و با همه شباهت ها هیچ یک مانند دیگری نیست. به نظر می رسد نمای شمالی نمای اصلی است حال اینکه وجود استخر در ضلع شرقی تعیین کننده نمای اصلی است. عمارت دو متر بالا تر از سطح زمین ساخته شده است. عمارت هشت بهشت دارای دو طبقه است و پله ها طوری طراحی شده اند که از هر طرف به عمارت فوقانی و تحتانی عبور و مرور می شود.
اتاق های طبقه اول در چهار گوشه عمارت تزئیناتی از گچبری و نقاشی دارند در طبقه دوم مجموعه ای از رواق ها و اتاق ها با در و پنجره‌های خاتم کاری است. در وسط تالار حوضی هشت ضلعی از جنس مرمر معروف به حوض مروارید قرار دارد. این حوض طوری حجاری شده که آب از سوراخ هایش مانند مروارید تراوش می کند. پارک مجلل و زیبایی در اطراف این کاخ ساخته شده که در حال حاضر از گردشگاه های مشهور شهر اصفهان است.
باغ هشت بهشت نشیمن هشت سوگلی حرم پادشاه بوده است، به این ترتیب که 4 نفر از آنها در طبقه همکف و 4 نفر دیگر در طبقه اول بنا می زیسته اند. این باغ در زمان ناصرالدین شاه قاجار به بانو عظمی افتخارالدوله واگذار شده بود، مشروط بر اینکه وضع و شکل آن را تغییر نداده و حریم آن را در خیابان چهارباغ در کمال تنظیف و تنقیح نگاهداری کند.
پس از فوت بانوی مزبور باغ و قصر در تصرف وراث او باقی ماند ولی در این مدت تغییرات کلی در وضع باغ و قصر مزبور بوسیله متصرفین بنا داده شد و در سال 1343 این باغ رسماً به وزارت فرهنگ و هنر واگذار گردید.
در حال حاضر این باغ به پارک تبدیل شده و با شماره 227 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. بعضی از درختان و حوض ها و کوشک، یادآور آن باغ تاریخی است، که متاسفانه تغییرات در طی دوره‌های مختلف، مشهود می باشد و کوشک آن به عنوان مکانی تاریخی جهت بازدید مورد استفاده قرار می گیرد.
آنچه در این عمارت حائز اهمیت است ارتباطی است که میان فضاها و قسمت‌های مختلف آن پدید آمده است. این ارتباط باعث شده تا این عمارت در عین تنوع و گوناگونی و تعدد فضا از وحدت و یکپارچگی و تزئینات قابل توجه برخوردار شود.
تزئینات عمارت در دوران صفویه به حدی باشکوه و هنرمندانه بوده که سیاحان بسیاری زبان به تحسین آن گشوده اند. متاسفانه امروز از نرده‌های چوب زرنگار و قابها و جام‌های بلور و آلت های شیشه ای رنگارنگ ظریف اثری بر جای نمانده است چرا که در دوره‌های بعد از صفویه و بخصوص در عصر قاجاریان تغییرات بسیاری در آن داده شده است.
نظر شما