میز مذاکره؛ هم فرصت هم تهدید

به گزارش خبرگزاری ایمنا، سخنان راهبردی و روشنگرانه‌ی روز گذشته‌ی رهبر معظم انقلاب، همچون نوری چندپرتو، وجوهی گوناگون داشت که هر پرتو آن بر بخشی از پیکره‌ی جامعه می‌تابید و وظیفه‌ای نو بر دوش آن می‌نهاد.

در وجهی از این بیانات که متوجه دولت و دستگاه‌های مؤثر در مدیریت کشور بود، معظم‌له به صراحت تأکید فرمودند که «نباید اشتباهات گذشته، به‌خصوص در توافق برجام، تکرار شود و مسائل کشور نباید به مذاکرات گره بخورد.» این هشدار، بار مسئولیتی سنگین را متوجه دولت و سایر نهادها می‌سازد؛ به این معنا که برنامه‌ها و طرح‌ها، باید با قوت، درایت و بی تعلل ادامه یابد، بی‌آنکه چشم امید به نتیجه‌ی مذاکرات دوخت یا اراده‌ی ملی را در گرو لبخند بیگانگان نهاد.

ایشان در ادامه با تأکید بر اینکه «شرطی کردن امور کشور به نتیجه مذاکرات، رویکردی نادرست است»، مرز میان امیدِ ملی و توهمِ وابستگی را ترسیم کردند. بر این مبنا، تحقق شعار سال و اجرای دقیق و مدبّرانه‌ی برنامه‌ی هفتم توسعه، صرفاً یک برنامه‌ی اجرایی نیست، که نقشه‌ی راهی‌ست که رهبر فرزانه برای دولت و دیگر ارکان نظام ترسیم فرموده‌اند؛ نقشه‌ای که مقصدش، پیشرفت و عدالت است، نه توقف در ایستگاه انتظار برای «امضای طرف مقابل».

اما در سوی دیگر، کلمات پدرانه و هشداردهنده‌ی ایشان، مخاطبی فراتر از دولت دارد؛ مخاطبی به گستره‌ی جریان‌های سیاسی و اجتماعی کشور. رهنمودهای رهبر انقلاب، راه و رسم مواجهه‌ی این جریان‌ها با مسئله‌ی مذاکرات و تیم سیاست خارجی را مشخص ساخت و مرز میان رقابت سیاسی و تخریب راهبردی را آشکار کرد.

در سایه‌ی این حکمت، هرگونه دوقطبی‌سازی، بزرگ‌نمایی افراطی مذاکرات یا مخالفت‌ورزی‌هایی که رنگ و بوی عقلانیت نداشته باشد، نکوهیده و مردود است. نظام، در این مرحله‌ی خطیر، نیازمند وحدت بر مدار عقلانیت و واقع‌گرایی‌ست، نه غوغاسالاری و جناح‌پرستی.

در بخش پایانی این سخنان، رهبر انقلاب، افق وسیع‌تری از دیپلماسی را ترسیم کردند و فرمودند: «بر اهمیت دیپلماسی متوازن، یعنی ایجاد روابط متعادل و تعریف منافع مشترک با همسایگان و قدرت‌های شرقی نیز تاکید کردند.» این عبارت، فراخوانی‌ست برای بازتعریف مناسبات بین‌المللی؛ نه از منظر تمنا، بلکه از موضع تدبیر. اگر بناست عزت دیپلماتیک کشور استمرار یابد، باید تکیه‌گاه آن، توازن و تنوع باشد؛ نه وابستگی به محورهایی که آزمون خود را پس داده‌اند.

اکنون بر همگان روشن است؛ مسیر عزت ملی، از جاده‌ی اتکا به درون می‌گذرد، نه از بن‌بست گفت‌وگوهایی که اگرچه ممکن است گشایشی در دل داشته باشند، اما هرگز نباید نقطه‌ی توقف اراده‌ی ملی گردند.

لزوم پایان دادن به دو قطبی موافقان و مخالفان مذاکره در فضای سیاسی کشور

حسین کنعانی مقدم، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در این رابطه اظهار می‌کند: بیانات روز گذشته مقام معظم رهبری سه گروه مخاطب داشت. نخست، ایالات متحده آمریکا بود که به آنها اعلام شد ایران در مذاکرات کاملاً جدی است و از تیم مذاکره‌کننده خود حمایت می‌کند. مرحله اول مذاکرات نیز با موفقیت سپری شده است، با این حال باید توجه داشت که ما نه چندان خوشبین و نه چندان بدبین به روند مذاکرات هستیم.

وی می‌افزاید: اگرچه طرف آمریکایی قابل اعتماد نیست، اما از آنجا که این موضوع تصمیم نظام است، تیم مذاکره‌کننده و دولت از پشتوانه قوی برخوردار است و می‌تواند از این حمایت به بهترین شکل بهره‌مند شوند.

کارشناس مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: خطاب دوم رهبر انقلاب به مسئولان کشور بود که کشور را نسبت به مذاکرات شرطی نکنند و اشتباه برجام را تکرار نکنند؛ زیرا در برجام همه امور از جمله مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سرمایه‌گذاری به نتیجه مذاکرات گره خورده بود.

وی اضافه می‌کند: رهبر انقلاب تأکید کردند که نباید کشور را در وضعیت دو قطبی مخالفان و موافقان مذاکره قرار داد و باید این فضا را تغییر داد. ایشان عملاً نقشه راهی به مسئولان ارائه دادند تا خود را معطل بازی‌های سیاسی آمریکا نکنند و بر پیشرفت در همه زمینه‌ها بدون وابستگی به نتایج مذاکرات تأکید کردند.

کنعانی مقدم تصریح می‌کند: خطاب سوم ایشان به نخبگان، مسئولان، احزاب، گروه‌ها، شخصیت‌ها، دارندگان تریبون و رسانه‌ها بود که نباید تمام تمرکز خود را صرف رسیدن به نتیجه مذاکرات کنند. باید توجه داشت که وزارت خارجه علاوه بر مذاکرات، مسئولیت‌های فراوان دیگری در سیاست خارجی دارد که باید دنبال شود. بنابراین، مسیر پیش رو تنها محدود به مذاکرات نیست و باید به سایر امور نیز اهتمام ورزید.

وی می‌گوید: این موضوع نشان می‌دهد که رهبر انقلاب در بسیج نیروهای نظام برای مقابله با مشکلات و بحران‌های داخلی و مسائل بین‌المللی بسیار جدی هستند و از همه اقشار مردم دعوت می‌کنند که در این زمینه فعالانه وارد عمل شوند.

کارشناس مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: معظم له همچنین از شخصیت‌ها خواسته‌اند که از قضاوت‌های نادرست، خوش‌بینی یا بدبینی افراطی پرهیز کنند و با ایجاد دو قطبی در داخل کشور، زمینه را برای تحقق اهداف دشمن که به دنبال ایجاد اختلاف و تفرقه است، فراهم نکنند. رهبر انقلاب با تعیین نقشه راهی روشن، تکلیف همه را مشخص کرده‌اند و به نظر می‌رسد که با این مواضع قاطع، آمریکایی‌ها دندان طمع خود را خواهند کشید.

وی می‌گوید: مقام معظم رهبری تأکید ویژه‌ای نیز بر سرمایه‌گذاری در بخش تولید، به‌ویژه سرمایه‌گذاری داخلی و نقش آن در رشد و توسعه کشور داشتند. بسیاری تصور می‌کنند که باید ابتدا مسائل خارجی را حل کنند تا سرمایه‌گذاری خارجی وارد کشور شود، اما ایشان بر این نکته تأکید کردند که مردم باید به سرمایه‌گذاری داخلی توجه کنند.

کنعانی مقدم ابراز می‌کند: البته اشاره‌ای هم به کشورهایی داشتند که با ما هم‌پیمان هستند و در راستای منافع و امنیت ملی حرکت می‌کنند و گفتند باید شرایطی فراهم شود تا جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز ممکن شود، اما نباید دل‌خوش کنیم که حل مشکلات اقتصادی کشور تنها به حل مسائل با آمریکا وابسته است.

وی خاطرنشان می‌کند: به نظر می‌رسد کاهش قیمت طلا و ارز نیز بخشی از دسیسه ایالات متحده آمریکا است تا نشان دهد با برگزاری یک جلسه مذاکرات، قیمت‌ها در ایران پایین آمده و اگر شرایط آن‌ها پذیرفته شود، اقتصاد کشور ما بهبود می‌یابد. این یک توطئه است و نباید فریب این نوسانات موقتی قیمت طلا و ارز را خورد.

لزوم رعایت اصل «حکمت، عزت و مصلحت» در مسیر مذاکرات

علیرضا خجسته پور، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در این رابطه اظهار می‌کند: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که کشور باید بر پای خود بایستد و کلید حل مشکلات در داخل کشور است. در سخنرانی روز گذشته نیز به این نکته مهم اشاره شد که نباید کشور را به نتیجه مذاکرات مشروط کرد، چرا که این موضوع کلید اصلی در روند مذاکرات است.

وی می‌افزاید: متأسفانه پیش‌تر شاهد بودیم که برخی حتی مسائل ساده‌ای مانند آب خوردن را به برجام گره می‌زدند، اما اگر دشمن بداند که ما حتی امور روزمره‌مان را به مذاکرات وابسته کرده‌ایم، قطعاً در مذاکرات دست ما خالی خواهد بود. بنابراین رویکردی که رهبر انقلاب به عنوان راهبردی برای تیم مذاکره‌کننده و مسئولان قوای سه‌گانه تعیین کرده‌اند، کاملاً درست و به‌جا است.

کارشناس مسائل سیاسی تصریح می‌کند: مسئله دیگری که مطرح است، نگرش خوش‌بینانه یا بدبینانه نسبت به مذاکرات است. در حال حاضر شاهد هستیم که فضای اقتصادی کشور تحت تأثیر مذاکرات قرار گرفته، اما باید توجه داشت که اگر رویکرد مثبت صرفاً ناشی از هیجانات موقتی مربوط به برگزاری این دور از مذاکرات باشد، طبیعی است که پس از آن و بدون رسیدن به نتیجه ملموس، فضای اقتصادی دچار آشفتگی و بی‌ثباتی شود.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین، این نکته مهمی است که رئیس‌جمهور، سایر مسئولان دولت و نمایندگان مجلس نیز به آن توجه دارند؛ یعنی نباید با خوش‌بینی مطلق به مذاکرات نگاه کرد، اما در عین حال نباید به دلیل بدعهدی‌های طرف مقابل و سابقه نامطلوبش، از پیش شکست مذاکرات را قطعی دانست.

خجسته‌پور تاکید می‌کند: باید با رعایت حکمت، عزت، مصلحت و منافع ملی و بر اساس راهبردهای تعیین‌شده توسط رهبر انقلاب، به مذاکرات نگریست و مسیر گفت‌وگوها را با نقشه راهی روشن ادامه داد.

وی ابراز می‌کند: امید است خیر و موفقیت برای کشور رقم بخورد و تیم مذاکره‌کننده با پشتوانه اعتماد رهبر معظم انقلاب و مسئولان، مذاکرات را به نفع جمهوری اسلامی و ملت ایران به پایان برساند.

کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به بخش دیگری از سخنان رهبر معظم انقلاب در خصوص شعار سال، یادآور می‌شود: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که راه‌حل اصلی مشکلات کشور در درون مرزهای خودمان نهفته است و بنابراین یکی از مهم‌ترین راهکارهای رفع مشکلات اقتصادی، سرمایه‌گذاری در بخش تولید است.

وی ادامه می‌دهد: وقتی در کشوری تولید رونق داشته باشد و کارخانه‌ها فعال باشند، بیکاری کاهش می‌یابد، رفاه اجتماعی افزایش می‌یابد و تورم و رکود از آن کشور رخت برمی‌بندد.

خجسته‌پور خاطرنشان می‌کند: آنچه که می‌تواند یک کشور را به‌طور قطع سرآمد، پیشرو و قدرتمند در برابر دشمنان کند، بدون شک تقویت حوزه تولید و اقتصاد است، که به نظر می‌رسد امسال شاهد برنامه‌های جامع‌تر و مفصل‌تری از سوی دولت در زمینه سرمایه‌گذاری برای رونق تولید خواهیم بود.

به گزارش ایمنا، اکنون و در پرتوی این رهنمودهای روشنگرانه، تکلیف بر همگان روشن است. نه راه بازگشت به خوش‌خیالی‌های برجامی گشوده است، و نه مجال آن هست که کشور در چنبره‌ی انتظارات فرساینده، زمین‌گیر گردد. مسیر آینده، مسیری‌ست که با تدبیر، عزت، و تکیه بر توان داخلی پیموده می‌شود؛ نه با چشم‌داشت به پنجره‌هایی که سال‌هاست از سوی غرب، بسته و بی افق مانده‌اند.

اینک، چشم‌ها نه به میز مذاکره، که به همت ملی و قامت برافراشته‌ی ایرانی‌ست. آینده نه در نیویورک و واشنگتن، که در دلِ توانمندی‌های همین سرزمین رقم خواهد خورد.