به گزارش خبرگزاری ایمنا، از نظر تاریخی به موازات رشد و توسعه اقتصادی، نیاز به حمل‌ونقل نیز افرایش پیدا می‌کند و به‌تبع آن، با گسترش فعالیت‌های حمل‌ونقلی، عوارضی همچون افزایش مصرف انرژی و آلودگی‌های محیطی شدت می‌گیرد.
سیاست‌هایی که افزایش جابه‌جایی به‌ویژه شخصی را رواج می‌دهد، از جنبه‌های مختلف ناپایدار است؛ این ناپایداری ناظر به مواردی همچون اتلاف وقت و انرژی در تراکم و ازدحام ترافیکی، انتشار گازهای مضر و کاهش کیفیت هوا، گرم شدن جهانی، استفاده از منابع تجدیدنشدنی، سوانح جاده‌ای، کاهش ایمنی و سلامتی، آلودگی صوتی، تبعیض اجتماعی و افزایش هزینه‌های عمومی زندگی است.
امروزه کلان‌شهرها با مشکلات عمده‌ای در حوزه حمل‌ونقل درون‌شهری همچون سهم پایین استفاده از حمل‌ونقل عمومی، ازدحام ترافیکی روزافزون در بخش مرکزی شهر، مصرف بالای سوخت و بروز انواع آلودگی روبه‌رو هستند و به‌منظور کاهش مشکلات مذکور، طرح‌ها و اقدامات عملی و نرم‌افزاری متعددی را تجربه کرده‌اند.
با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهری، افزایش ترافیک و نیاز به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، یکپارچه‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل به‌عنوان یک راهکار اساسی برای ارتقای کارایی، ایمنی و پایداری این سیستم‌ها مطرح می‌شود.
این فرایند شامل ادغام فناوری‌های نوین، داده‌های بزرگ، اینترنت اشیا (IoT) و سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل (ITS) است که می‌تواند منجر به بهبود تجربه مسافران، کاهش زمان سفر، افزایش دسترسی و کاهش هزینه‌ها شود، همچنین یکپارچه‌سازی می‌تواند با تسهیل انتقال اطلاعات بین کاربران مختلف از جمله مسافران، رانندگان، اپراتورهای حمل‌ونقل عمومی به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل موجب ارتقای سطح زندگی می‌شود
محمدرضا فلاح، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل شهری یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اقدامات در راستای بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش بهره‌وری در شهرها به‌شمار می‌آید؛ این فرایند امکان هماهنگی و هم‌افزایی بین انواع مختلف حمل‌ونقل عمومی، نظیر اتوبوس، مترو، تاکسی و دوچرخه‌سواری را فراهم می‌کند تا در نهایت، سیستم حمل‌ونقل شهری به یک شبکه یکپارچه و کارآمد تبدیل شود که این امر می‌تواند از چند منظر برای شهرها مزایای فراوانی به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه نخستین مزیت یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل، کاهش ترافیک و آلودگی هوا است، می‌افزاید: زمانی که مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی راحت‌تر و کارآمدتر دسترسی داشته باشند، تمایل به استفاده از وسایل نقلیه شخصی کاهش پیدا می‌کند که در نتیجه، فشار ترافیکی کاهش پیدا می‌کند و به‌طور قابل توجهی از آلودگی هوای شهری کاسته می‌شود، این کار به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه صرفه‌جویی در زمان نیز یکی دیگر از مزایای مهم این سیستم است، تصریح می‌کند: یکپارچه‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل موجب می‌شود که زمان سفر شهروندان کاهش پیدا کند، چراکه مسافران قادر خواهند بود به‌راحتی از یک وسیله نقلیه به وسیله دیگر منتقل شوند، بدون آنکه نیاز به تغییرات غیرضروری یا اتلاف وقت داشته باشند.
فلاح ادامه می‌دهد: اقتصاد شهری نیز از این اقدام بهره‌مند می‌شود، افزایش استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی می‌تواند درآمدهای بیشتری برای شهرداری‌ها ایجاد کند و از این طریق منابع مالی برای توسعه سایر زیرساخت‌های شهری فراهم شود.
وی با اشاره به وضعیت اصفهان می‌گوید: این کلان‌شهر طی سال‌های اخیر گام‌های مؤثری در راستای یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل برداشته است که از جمله اقدامات مهم در این زمینه می‌توان به توسعه شبکه مترو اشاره کرد؛ پروژه‌های مختلف مترو که یکی از مهم‌ترین ارکان حمل‌ونقل عمومی اصفهان به‌شمار می‌آید، در حال گسترش است که این امر موجب کاهش فشار ترافیکی در سطح شهر و تسهیل سفرهای روزمره شهروندان می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه علاوه‌بر مترو، نوسازی ناوگان اتوبوسرانی، تاکسی‌های برقی و توسعه سیستم حمل‌ونقل هوشمند نیز از دیگر اقدامات مهم در راستای یکپارچگی سیستم حمل‌ونقل در اصفهان بوده است، خاطرنشان می‌کند: سامانه‌های هوشمند حمل‌ونقل، نظیر برنامه‌های کاربردی مسیریاب و ردیاب اتوبوس‌ها، به مسافران کمک می‌کند تا بهترین گزینه حمل‌ونقل را انتخاب کنند و از زمان خود بهره‌برداری بهینه داشته باشند.
فلاح اظهار می‌کند: گرچه هنوز هم با چالش‌هایی نظیر بهبود زیرساخت‌ها، افزایش پوشش مناطق مختلف شهر و رفع بعضی مشکلات مدیریتی روبه‌رو هستیم، اما اصفهان به‌خوبی در مسیر بهبود و یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل شهری حرکت کرده است، دولت و شهرداری اصفهان با تکیه‌بر فناوری‌های نوین و همکاری با بخش‌های مختلف در تلاش هستند تا این پروژه‌ها را تکمیل و به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کنند.
وی ادامه می‌دهد: یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل نه‌تنها موجب تسهیل دسترسی شهروندان به خدمات حمل‌ونقل می‌شود، بلکه به ارتقای سطح زندگی، کاهش هزینه‌های اقتصادی، بهبود کیفیت هوا و ایجاد شهری پایدارتر منجر خواهد شد.
ارتقای ظرفیت گردشگری اصفهان با حمل‌ونقل ترکیبی
سعید ساکت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به برنامه این معاونت برای حرکت در قالب سیاست‌های بیست‌گانه هوشمندانه در حوزه حمل‌ونقل شهری می‌گوید: اصفهان در مسیر توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ترکیبی و یکپارچه، مجری و مستعد گام‌های بزرگی است، با این‌حال به‌موجب پویایی موجود در الگوهای سفر شهروندان در گسترده مکانی و زمانی کلان‌شهرها، دوراندیشی درباره گرفتن تصمیمات مناسب و متمرکز کردن کانون فعالیت بر حوزه‌هایی که نیاز کنونی و آینده شهر را برآورده می‌کنند، از ضروریاتی است که در این دوره مدیریت حمل‌ونقل و ترافیک با جدیت دنبال می‌شود.
وی می‌افزاید: شهرداری اصفهان در تلاش است با اجرای طرح‌های یکپارچه‌ساز مدهای مختلف حمل‌ونقل از جمله مترو، اتوبوس، تاکسی، دوچرخه و حتی حمل‌ونقل گردشگری، نه‌تنها دسترسی شهروندان به خدمات حمل‌ونقل عمومی را تسهیل کند، بلکه تجربه‌ای روان‌تر و کارآمدتر برای جابه‌جایی در شهر فراهم کند؛ این اهتمام موردی و یک‌مرتبه نیست، بلکه به‌صورت مستمر و در افق‌های زمانی گسترده دنبال می‌شود.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان ادامه می‌دهد: یکی از پروژه‌های کلیدی در این زمینه، یکپارچه‌سازی پایانه‌های اصلی مسافربری شهر شامل پایانه‌های کاوه و صفه با سیستم حمل‌ونقل عمومی است؛ این پایانه‌ها هم‌اکنون به خطوط مترو، اتوبوس‌های درون‌شهری و ایستگاه‌های تاکسی متصل هستند که این اقدام، فاصله میان مدهای حمل‌ونقل را کاهش و به مسافران امکان می‌دهد به‌سرعت از یک وسیله حمل‌ونقل به وسیله دیگر منتقل شوند.
ساکت با اشاره به نقش ویژه خطوط اتوبوس تندرو در این تحول تصریح می‌کند: طی سال‌های اخیر، توسعه خطوط اتوبوس تندرو در محورهای پرتردد شهر از جمله مسیرهای اصلی شمال-جنوب و شرق-غرب، بخش مهمی از برنامه شهرداری برای کاهش زمان سفر و ایجاد اتصال سریع میان نقاط کلیدی شهری بوده است، این خطوط، با اتصال مراکز اصلی و پرتردد و ایستگاه‌های مترو، نقش مهمی در تکمیل شبکه حمل‌ونقل ترکیبی ایفا می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: با این وجود، شبکه خطوط تندرو که در دهه ۹۰ نخستین گام‌های اجرایی و عملیاتی آن برداشته شد، قرار بود در چارچوبی مدون بخش‌های بیشتری از مناطق شهر اصفهان را پوشش دهد که در مقاطعی از زمان، این تمرکز بر گسترش خطوط اتوبوس تندرو کم‌رنگ شد و مشکلاتی نیز در تأمین ناوگان مناسب، رعایت الزامات در طراحی ایستگاه‌ها، چرخه‌های دیوان‌سالاری و دریافت مصوبات و کمیسیون‌ها به‌وجود آمد، در نتیجه می‌توان گفت تندورها وارد کندروهای پردست‌انداز شدند.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان خاطرنشان می‌کند: در دوره کنونی، اهتمام ویژه بر پیاده‌سازی و گسترش سامانه اتوبوس‌های تندرو وجود دارد، از این‌رو برای خطوط مختلف، حتی ریزترین جزئیات طراحی و عملکرد ناوگان، انواع و اقسامی از سناریوها مورد واکاوی بدنه کارشناسی و مدیریتی حوزه حمل‌ونقل و ترافیک قرار گرفته است تا در نهایت آنچه به بهره‌برداری می‌رسد رضایت همه ذی‌نفعان را به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به توسعه اتوبوس‌های ویژه گردشگری می‌گوید: یکی دیگر از طرح‌های مرتبط با حمل‌ونقل ترکیبی، توسعه خدمات اتوبوس گردشگری است که ضمن تسهیل دسترسی گردشگران به نقاط دیدنی شهر، موجب افزایش انگیزه برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی نیز شده است؛ مسافرانی که از این سرویس استفاده می‌کنند، می‌توانند در مسیرهای تعیین‌شده به جاذبه‌های گردشگری دسترسی پیدا کنند و در صورت نیاز، از دیگر مدهای حمل‌ونقلی همچون مترو یا تاکسی نیز استفاده کنند.
ساکت خاطرنشان می‌کند: اتوبوس گردشگری در تجارب موفق جهانی همیشه از ناوگانی متفاوت و جذاب است تا نه‌تنها به مفهوم گردشگری شهری هویتی تازه ببخشد، بلکه برای مسافری که چند صد یا هزار کیلومتر دورتر به شهری سفر می‌کند، ارزش کنار گذاشتن وسیله نقلیه شخصی و تجربه کردن اتوبوس گردشگری را داشته باشد؛ اتوبوسی متفاوت که البته ملاحظات مختلفی از جمله ایمنی مسافران نیز بر این موضوع مترتب است.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به نقش مسیرها و پارکینگ‌های دوچرخه در شبکه حمل‌ونقل ترکیبی می‌افزاید: برای تسهیل استفاده از سیستم حمل‌ونقل ترکیبی، مسیرهای دوچرخه‌سواری به مراکز کلیدی متصل شده‌اند و پارکینگ‌های دوچرخه در محل‌های مختلفی نظیر ایستگاه‌های مترو، پارکینگ‌های عمومی و مراکز پرتردد شهر نصب شده‌اند، این اقدام ضمن فراهم‌کردن امکانی سبز برای حمل‌ونقل روزمره، مسیر دسترسی به مدهای مختلف را بهبود داده است.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به زنجیره سفر ادامه می‌دهد: باید پذیرفت که تمام سفرهای شهری حتی در اصفهان که از شیب معابر بسیار مناسبی برای دوچرخه‌سواری در بیشتر نقاطش بهره‌مند است، نمی‌تواند به‌وسیله دوچرخه انجام شود، از این‌رو حمل‌ونقل ترکیبی بسته به مسافت، مبدا، مقصد، همچنین هدف سفر می‌تواند گزینه‌هایی را کنار هم قرار دهد تا شهروند بتواند بدون نیاز به خودروی شخصی سفرهایی با مسافت به نسبت طولانی را با ترکیبی از مدهای مختلف انجام دهد.
ساکت با اشاره به استفاده از فناوری‌های هوشمند اظهار می‌کند: با نصب سیستم‌های هوشمند هدایت شهری در پایانه‌ها و ایستگاه‌ها، همچنین به کمک برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن‌هایی) همچون اصرو و اصفهان من، اطلاع‌رسانی لحظه‌ای درباره زمان حرکت وسایل نقلیه عمومی و مسیرهای قابل دسترس به شهروندان ارائه شده است، این امکانات، هماهنگی و دسترسی به حمل‌ونقل عمومی را تا حد زیادی بهبود داده است.
وی با بیان اینکه امروزه در کشورهای مختلف از طریق Gamification تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد که جذابیت سفر با وسیله نقلیه عمومی و فعال (دوچرخه، اسکوتر، پیاده) برای شهروندان بیشتر شود، می‌افزاید: فناوری‌های هوشمند می‌توانند میزان این مطلوبیت را در صورت فراهم‌بودن زیرساخت‌های مناسب همچون مسیرهای دوچرخه پیوسته، ایمن، ایستگاه‌های دوچرخه و پارکینگ افزایش دهند، اما در نهایت بررسی الگوهای موفق نشان می‌دهد که نمی‌توان در مدت زمان کوتاه انتظار تغییر گونه سفر در حجم و ابعاد بسیار وسیع را داشت، چرا که تغییر رفتار سفر مردم، کاری است که به‌تدریج اتفاق می‌افتد.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به نقش پارکینگ‌های عمومی در تسهیل دسترسی به سیستم حمل‌ونقل عمومی تصریح می‌کند: پارکینگ‌های عمومی در نقاط کلیدی شهر، دسترسی شهروندان به حمل‌ونقل عمومی را تسهیل کرده‌اند، شهروندان می‌توانند از خودروی شخصی خود برای رسیدن به این پارکینگ‌ها استفاده کنند و سفر خود را از طریق مترو یا اتوبوس‌های سریع‌السیر ادامه دهند، این کار نقش مؤثری در کاهش ازدحام ترافیکی مرکز شهر داشته است.
ساکت با اشاره به چشم‌انداز آینده حمل‌ونقل ترکیبی در شهر اصفهان بیان می‌کند: در تلاش هستیم تجربه‌ای روان‌تر، سریع‌تر و اقتصادی‌تر را برای شهروندان و مسافران ایجاد کنیم، توسعه حمل‌ونقل ترکیبی و یکپارچه، نه‌تنها به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند، بلکه ظرفیت گردشگری اصفهان را به شکل چشمگیری ارتقا می‌دهد که امیدواریم با اجرای برنامه‌های بلندمدت و همکاری مستمر شهروندان، اصفهان به الگویی برتر در حوزه حمل‌ونقل پایدار شهری در ایران تبدیل شود.
فرهنگ‌سازی زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری درازمدت در حمل‌ونقل پایدار
علی سلطانی، دانشیار برنامه‌ریزی و طراحی شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سیاست‌های حمل‌ونقل پایدار درصدد جست‌وجوی روش‌هایی است که امکان دسترسی مناسب را برای تمام گروه‌های جامعه فراهم و هزینه‌های اقتصادی را تعدیل کند و زمینه آلودگی‌های زیست‌محیطی را کاهش دهد.
وی با بیان اینکه تجارب کنونی حمل‌ونقل درون‌شهری در کشور ما و ادامه روند موجود قرابت اندکی با چشم‌انداز حمل‌ونقل پایدار دارد، می‌افزاید: راهبرد حمل‌ونقل یکپارچه با هدف یکپارچه‌سازی و هماهنگ کردن خدمات جابه‌جایی در راستای دستیابی به آرمان حمل‌ونقل پایدار پیشنهاد شده است.
دانشیار برنامه‌ریزی و طراحی شهری با بیان اینکه از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی کلان‌شهرها موضوع حمل‌ونقل است، ادامه می‌دهد: اگر بپذیریم کلان‌شهرها موتور اقتصاد جهانی هستند، آن‌گاه شبکه حمل‌ونقل است که این موتورها را کارآمد نگه می‌دارد، در مقابل ناکارآمدی سیستم حمل‌ونقل شهری عوارض جدی محیطی همچون آلودگی هوا و پیامدهای منفی اجتماعی و اقتصادی را به‌دنبال خواهد داشت و موجب ناکارآمدی عملکرد شهر می‌شود.
سلطانی خاطرنشان می‌کند: روند ۴۰ سال اخیر فعالیت‌های حمل‌ونقلی در سطح جهانی حاکی از افزایش سطح وابستگی به خودرو و تغییر در سبک زندگی اجتماعی است که به‌دنبال خود افزایش حساسیت نسبت به اثرات زیست‌محیطی، همچنین بازتاب‌های آن در حوزه سلامت را به همراه داشته است.
وی با بیان اینکه رویکرد توسعه پایدار با هدف کاهش اثرات نامطلوب حمل‌ونقلی بر جامعه و محیط زیست توصیه شده است، می‌گوید: توسعه شبکه پایدار در بخش حمل‌ونقل به این معنا است که سیستم حمل‌ونقل و فعالیت‌های آن با در نظر گرفتن سه پیش‌فرض مطرح شده است که با اقتصاد اجتماع و محیط ارزیابی شوند، به عبارت دیگر توسعه پایدار در بخش حمل‌ونقل سیستمی است که ضمن پاسخ به تقاضای جابه‌جایی انسان، کالا و اطلاعات دارای ویژگی‌های دسترس‌پذیری ایمنی امنیت سازگاری با محیط زیست و قابل استطاعت باشد.
دانشیار برنامه‌ریزی و طراحی شهری با بیان اینکه حمل‌ونقل یکپارچه ضرورت‌های ترافیکی آینده شهر را در سطحی راهبردی معین می‌کند که شامل مدیریت کلی جابه‌جایی انسان و کالا، فعالیت‌های جامع و بهبود کمی و کیفی عملکرد و روش‌های مختلف سفره‌های درون‌شهری است، تاکید می‌کند: هدف از یکپارچه‌سازی خدمات حمل‌ونقلی دستیابی به سیستم کاراتر و پایدارتر است، سیاست‌های یکپارچه‌سازی می‌تواند به‌طور بالقوه مزایای زیادی به همراه داشته باشد؛ ایجاد محل پاک سوار به‌منظور حمایت از سهم اتوبوس یا مترو، استفاده از آرام‌سازی ترافیک به‌منظور تقویت تعاملات اجتماعی و تشویق توسعه‌های جدید شهری در اتصال با سرمایه‌گذاری خطوط ریلی مثال‌هایی در این مورد هستند که می‌توانند مصداق «یک تیر و چند نشان» تلقی شود.
سلطانی با بیان اینکه شاخص حمل‌ونقل پایدار با هدف دستیابی به توازن در ابعاد محیطی اجتماعی و اقتصادی، همچنین کاستن از پیامدهای منفی توسعه خدمات حمل‌ونقلی مطرح شده است، خاطرنشان می‌کند: نحوه دستیابی به اهداف حمل‌ونقل پایدار مورد مناقشه است، در حالی که گروهی چاره را در توسعه فناوری و اصلاح موتور احتراق می‌دانند، بسیاری دیگر زمینه‌سازی فرهنگی و اجتماعی را یک سرمایه‌گذاری درازمدت و اثربخش قلمداد می‌کنند.
وی با بیان اینکه «راهبرد حمل‌ونقل یکپارچه» در زمره سیاست‌های گروه دوم است که با هدف کاهش ناهماهنگی موجود در نظام مدیریت خدمات حمل‌ونقلی پیشنهاد شده است، می‌افزاید: این هماهنگی از طریق نزدیکی دیدگاه‌ها، یکپارچه کردن سیستم‌ها و عملکردها و کارآمد کردن فرایندها به دست می‌آید.
دانشیار برنامه‌ریزی و طراحی شهری تاکید می‌کند: برخی برنامه‌ریزان شهری معتقدند سیاست‌های حمل‌ونقل یکپارچه می‌تواند در آینده پیشرفت چشمگیری در سیستم حمل‌ونقل پایدار ایجاد کند، اما بررسی‌های انجام‌شده در این باره بیانگر آن است که یکپارچه‌سازی کل‌نگر، یکپارچه‌سازی عملکردی، یکپارچه سازی حمل‌ونقل، کاربری زمین و یکپارچه‌سازی مدیریتی و نهادی به‌ترتیب در اولویت مداخله قرار دارد.
به گزارش ایمنا، چالش‌هایی نظیر هماهنگی بین نهادهای مختلف دولتی و خصوصی، تأمین مالی پروژه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های لازم وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و همکاری میان‌بخشی است.
هدف از یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل نه‌تنها افزایش کارایی، بلکه ارتقای کیفیت زندگی شهروندان از طریق فراهم‌کردن گزینه‌های حمل‌ونقل پایدارتر است.
نظر شما