به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهرنشینی بی‌رویه و گسترش پرشتاب پدیده شهرنشینی در بسیاری کشورها موجب ایجاد پدیده‌هایی همچون حاشیه‌نشینی، زاغه‌نشینی، تکدی‌گری، تشکیل شهرهای خوابگاهی، افزایش بیکاری و بزهکاری و مشکلات و ناسازگاری‌های فرهنگی می‌شود.
زندگی در حومه شهر یک انتخاب سبک زندگی است که مزایای زیادی همچون فضای بیشتر، هزینه‌های کمتر و کیفیت بالاتر زندگی را به همراه دارد، اما در عین حال این سبک زندگی نیازمند برنامه‌ریزی برای رفت‌وآمد و مدیریت زمان برای دسترسی به امکانات شهری است و ساکنان آن با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند.
شهرنشینی به مفهوم زندگی یک جمعیت در شهرها به‌کار می‌رود، اما به‌طور معمول به افزایش شمار ساکنان شهرها نسبت به ساکنان روستایی یک کشور یا منطقه اشاره دارد؛ افزایش روند شهرنشینی بر اقتصاد و محیط زیست یک منطقه تأثیر زیادی دارد و روحیات و شیوه زندگی شهرنشینان را دستخوش دگرگونی‌های نسبتاً زیادی می‌کند.
حومه شهرها در دهه گذشته به‌ویژه پس از پاندمی کرونا، نوعی انقلاب و تحول را تجربه کرد و در طول همه‌گیری کووید -۱۹ مردم از هسته‌های شهری به سوی فضای باز حومه و امکانات غیرمتمرکز حرکت کردند و برای برخی شهروندان «حومه شهر» تصاویری از چمن‌های آراسته و ردیفی از خانه‌های یکسان و دور از مرکز شهر را به ذهن می‌آورد، اما آنچه که یک حومه موفق را نشان می‌دهد، بسیار فراتر از مفاهیم رایج است.
تفکر افراد درباره شهر و حومه شهر بیشتر یک رویکرد قطبی است؛ بعضی افراد ترجیح می‌دهند در آسمان‌خراش‌های شهری ۴۰۰ واحدی زندگی کنند و در مقابل کسانی هستند که زندگی در خانه‌های تک‌واحدی در حومه شهر را ترجیح می‌دهند و این در حالی است که هیچ‌کدام لزوماً بهتر از دیگری نیست.
زندگی در حومه شهر مزایا و معایب خود را دارد و چالش‌های متعددی از جمله دسترسی محدود به خدمات و امکانات، حمل‌ونقل عمومی ناکافی، دوری از مراکز فرهنگی و اجتماعی، فاصله از فرصت‌های شغلی، احساس انزوا و کاهش روابط اجتماعی، کمبود امکانات آموزشی و تفریحی، وابستگی به خودرو و مسائل محیط زیستی، توسعه ناپایدار، تهدید طبیعت و کمبود زیرساخت‌های پیشرفته ساکنان آن را تحت تأثیر قرار دهد.
هزینه‌های مسکن نیز در حومه‌های شهر معمولاً کمتر از مراکز شهری است و این موضوع برای بسیاری از خانواده‌ها و افراد، به‌ویژه کسانی که به دنبال خرید خانه هستند، یک عامل بسیار مهم و تعیین‌کننده به‌شمار می‌آید؛ خانه‌های حومه‌ای به‌طور کلی بزرگ‌تر از آپارتمان‌های شهری است و زمین‌های بیشتری دارد که برای افرادی که به دنبال فضا برای باغبانی یا داشتن حیاط هستند، بسیار جذاب است.
یکی از بهترین دلایل برای نقل مکان به محله‌های آرام حومه شهر، آرامش و سکوتی است که در شهرها نمی‌توان پیدا کرد و به جای صدای بلند رستوران‌ها و وسایل نقلیه، صدای پرندگان و طبیعت و شب‌های آرام، زندگی در حومه را لذت‌بخش می‌کند.
از طرفی زندگی در حومه شهر ممکن است چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد؛ یکی از اصلی‌ترین مشکلات آن، وابستگی بیشتر به وسایل نقلیه شخصی است، زیرا بسیاری از حومه‌ها دسترسی کمتری به حمل‌ونقل عمومی دارند، به این معنی که ساکنان آن اغلب باید به خودروی شخصی خود تکیه کنند و این مسئله می‌تواند هزینه‌های اضافی در قالب سوخت، تعمیر و نگهداری خودرو و زمان بیشتر برای رفت‌وآمد را ایجاد کند.
کلان‌شهر از شهرهای اطراف خود تأثیر می‌گیرد و بر آن‌ها تأثیرگذار است
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: رفاه تمام ساکنان با همکاری شهرها با یکدیگر فراهم می‌شود و خدمات با کیفیت بهتری ارائه خواهد شد، همچنین این همکاری موجب پایداری شهری نیز می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: کلان‌شهر از شهرهای اطراف خود تأثیر می‌گیرد و بر آن‌ها تأثیرگذار است، از این‌رو تقویت مجموعه شهری و نگاه به مدیریت مجموعه شهری از جمله اقدامات درست و مفید در مقیاس کلان‌شهرها است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: شهرهای اطراف اصفهان از جمله زرین‌شهر، فولادشهر، مبارکه، دولت‌آباد و دیگر شهرها آثاری به این کلان‌شهر وارد می‌شود و بر این شهرها تأثیرگذار است.
نورصالحی می‌گوید: شهر اقماری نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیاز شهروندان باشد، اما مجموعه شهری می‌تواند پاسخگوی نیاز تمام شهروندان خود باشد.
توسعه حومه‌ها بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری است
فریاد پرهیز، دکترای برنامه‌ریزی شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: زندگی در حومه شهر به‌معنای زندگی در خانه‌ها و حیاط‌های بزرگ‌تر است که اغلب مجزا است و فضای بیشتری را برای خانواده‌ها فراهم می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: با برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از فناوری‌های نوین، حومه‌ها می‌تواند به عنوان مدل‌های توسعه پایدار عمل کند و به حفظ موازنه بین اقتصاد، محیط زیست و اجتماع کمک کند.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تاکید می‌کند: توسعه حومه‌ها می‌تواند به ایجاد فضاهای سبز، پارک‌ها و مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری منجر شود که برای سلامت و رفاه شهروندان مفید است،
پرهیز می‌گوید: توسعه حومه‌ها به‌عنوان بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان، حفظ محیط زیست و ایجاد فضاهای شهری پایدار کمک کند،
وی اضافه می‌کند: بیشتر محله‌های حومه شهر از ترافیک کمتر و محیط طبیعی بیشتری برخوردار بوده و توسط فضاهای سبز، مسیرهای پیاده‌روی، زمین‌های بازی و فضاهای عمومی زیادی احاطه شده است.
دکترای برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان می‌کند: حومه‌ها همچون بازوی کمکی برای شهرها عمل می‌کند و این مناطق می‌تواند راه‌حل‌های نوآوری و پایداری را اجرا کند و از منافع آن‌ها در محیط‌های شهری بهره برد.
پرهیز می‌گوید: توسعه حومه‌های شهری می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر پایداری شهرها داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: محله‌محوری را که یکی از اصول تعاملات اجتماعی در شهرنشینی است، می‌توان راحت‌تر در حومه‌ها پیاده‌سازی کرد، زیرا شهروندان در این مناطق بیشتر از ساکنان شهرها حس تعلق و مالکیت شهری را خواهند داشت.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تاکید می‌کند: از این‌رو فعالیت‌های مشارکتی با شهروندان بیشتر انجام و با توجه به تمرکز بیشتر بر جزئیات، تغییرات و تحولات با تأثیرات بیشتری اعمال می‌شود.
پرهیز می‌گوید: برنامه‌ریزان به‌دلیل تراکم در شهرها، توانایی در هر محله ویژگی‌ها و نیازهای متمایز آن را شناسایی کند و طراحی را بر اساس آن‌ها انجام دهد، همچنین برای انتقال این ویژگی از شهرها به حومه، طراحان می‌توانند با ایجاد کانون‌های اجتماع و مراکز تجاری در محله‌ای با پتانسیل رشد بالا، مراکز و هسته‌های کوچک شهری تشکیل دهند.
وی اضافه می‌کند: زندگی در حومه شهر با آرامش و سکوتی که در شهرها نمی‌توان پیدا کرد، لذت‌بخش است، همچنین صدای پرندگان و طبیعت، جایگزین صدای بلند رستوران‌ها و وسایل نقلیه می‌شود.
دکترای برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان می‌کند: حومه‌ها به‌عنوان مناطقی با زمین‌های کشاورزی و جنگل‌های حفاظت شده، می‌تواند به مدیریت بهینه منابع طبیعی کمک کند و برای حفظ تنوع زیستی و پایداری محیط زیست مؤثر باشد.
پرهیز می‌گوید: اجتماعات نیز در حومه نسبت به شهرها شلوغی کمتری دارند، بنابراین هرکس فضای زندگی شخصی بیشتری دارد؛ علاوه بر این، هرکس می‌تواند در برنامه توسعه مناطق حومه یک زمین را خریداری کند و خانه‌ای مطابق با سلیقه و نیازهای خانواده خود بسازد.
وی ادامه می‌دهد: نخستین مسئله‌ای که باید در نظر گرفت این است که چگونه شهرها می‌تواند امکانات و ویژگی‌های مثبت شهرنشینی را با موفقیت به حومه‌ها منتقل کند.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تاکید می‌کند: در بسیاری از شهرها به‌ویژه مناطق فشرده به‌راحتی می‌توان اکثر فعالیت‌های روزانه را با ۱۵ دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری انجام داد.
پرهیز می‌گوید: با ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله کشاورزی، صنعت و خدمات، حومه‌ها می‌تواند به رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی در مناطق محلی کمک کند.
وی می‌افزاید: با توجه به این مزایا، توسعه حومه‌ها به عنوان بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری بسیار مهم است.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تصریح می‌کند: در حومه‌های شهری که به شکل قدیمی طراحی شده است، این موضوع صدق نمی‌کند، زیرا اکثر فعالیت‌ها به اتومبیل وابسته است و برای رسیدن به یک فروشگاه بزرگ، مدرسه و محل کار باید مسافتی را بیش از ۱۵ دقیقه با خودرو طی کرد.
پرهیز با بیان اینکه یکی دیگر از مواردی که باید در نظر گرفته شود، نحوه سازماندهی خیابان‌ها است، می‌گوید: حومه‌های جدید اغلب دارای ساختار شطرنجی و برنامه‌ریزی شده برای تردد است، به‌طوری که دیگر خبر از کوچه‌ها و بن‌بست‌های پرپیچ‌وخم در آن‌ها نیست و همین موضوع نقطه قوت آن‌ها محسوب می‌شود، زیرا همین به تردد ایمن و دسترسی بیشتر کمک می‌کند.
وی اضافه می‌کند: با فراهم‌کردن فضاهای زیادی برای سکونت و فعالیت‌های اقتصادی، حومه‌ها می‌تواند فشار جمعیتی و ترافیک را درون شهر کاهش دهد و برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک کند.
دکترای برنامه‌ریزی شهری تاکید می‌کند: با توجه به وابستگی افراد به خودرو، در نظر گرفتن اینکه مردم در زندگی روزمره خود واقعاً به چه چیزی نیاز دارند، منطقی است که برنامه‌ها و طراحی خاصی را در این مناطق پیاده کرد تا حومه شهر بتواند موفق‌تر شود و مردم بتوانند در خانه شخصی خود زندگی کنند و به دور از شلوغی زندگی شهری به کافه بروند و در پارک قدم بزنند.
به گزارش ایمنا، زندگی در حومه شهر همراه با مزایایی همچون آرامش و دوری از هیاهوی شهر است، اما چالش‌هایی همچون دسترسی محدود به خدمات، وابستگی به خودرو و دوری از فرصت‌های فرهنگی و شغلی نیز وجود دارد، از این‌رو این چالش‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و خدمات عمومی است تا کیفیت زندگی در این مناطق بهبود پیدا کند و زندگی در حومه شهر به گزینه‌ای مطلوب‌تر تبدیل شود.
حومه‌ها نقش مهمی در پایداری شهرها دارد و این مناطق می‌تواند فضاهای زندگی، کار، تفریح و خدمات را فراهم کند و فشارهای شهری را کاهش دهد، همچنین حومه‌ها می‌تواند به‌عنوان مخزن‌های منابع طبیعی و زمین‌های کشاورزی که برای تأمین غذا و اکوسیستم‌های طبیعی مهم است، عمل کند، اما برای اینکه این نقش به‌خوبی ایفا شود، نیاز به برنامه‌ریزی مناسب برای توسعه پایدار و مدیریت هوشمند منابع در این مناطق داریم.
نظر شما