تلاش ویژه قوه قضائیه در بازاجتماعی کردن زندانیان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، زندان باید بستری برای اصلاح مجرم باشد و اشتغال یکی از بهترین روش‌ها برای اصلاح مجرمان زندانی است. «بازاجتماعی شدن»، جامعه‌پذیری و سازگاری مجدد زندانیان با جامعه، یکی از راهکارهای اصلی پیشگیری از تکرار جرم، است که بیشتر بر روی چالش‌های خاص مجرمان از جمله بیکاری و سو مصرف مواد تمرکز دارد.

در همین راستا ایجاد اشتغال، توانمندسازی و حرفه‌آموزی به زندانیان یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از تکرار جرم و راهی برای اصلاح مجرم است. بنابراین آموزش یک حرفه و اشتغال در طول مدت حبس، علاوه بر آنکه می‌تواند برای زندانی زمینه اشتغال زندانی در روزهای پس از زندان را فراهم کند و معیشت خانواده او را نیز تا حد زیادی تأمین کند می‌تواند در پیشگیری از ارتکاب مجدد جرم از سوی محکوم نیز بسیار مؤثر باشد.

به همین دلیل است که «توسعه اشتغال زندانیان»، از اهمیت ویژه‌ای در سیستم قضائی کشور برخوردار است و در سند تحول و تعالی قوه قضائیه (ابلاغی ۱۴۰۳) که به عنوان یک نقشه راه برای دستگاه قضائی کشور است، نیز به این موضوع به صورت ویژه پرداخته شده است. سند تحول قضائی به موضوع «فقدان زمینه مناسب برای اشتغال پایدار زندانیان» به عنوان یک چالش و مانع برای اصلاح مجرمان نگاه کرده است و برای رفع این مشکل هفت راهکار اجرایی تحت راهبرد «توسعه اشتغال برای زندانیان» در نظر گرفته است.

تأکید رئیس قوه قضائیه بر ایجاد اشتغال و بازاجتماعی کردن زندانیان

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در پیام نوروزی ابتدای سال ۱۴۰۳، «تقویت امرِ بازاجتماعی کردن» مجرمان و زندانیان را از جمله موضوعاتی عنوان کرد که از اولویت‌های قوه قضائیه در سال جاری خواهد بود.

همچنین رئیس عدلیه طی سخنانی در نشست با جمعی از خیّرین (۵ خرداد ۱۴۰۳)، ضمن تبیین و تشریح عوامل دخیل در بازاجتماعی شدن زندانیان، گفت: باید بسترهای بازگشت زندانیان به آغوش جامعه را فراهم آوریم و در این مسیر، وظیفه و مسئولیت اصلی برعهده ما در دستگاه قضائی است.

قاضی‌القضات در این نشست به پژوهشگاه قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها دستور داد سازوکار و بسته مطالعاتی - پژوهشی جامعی را در باب علل و عوامل زندان رفتن افراد و راهکارهای بازاجتماعی شدن و اصلاح زندانیان تدوین کنند.

در همین راستا قوه قضائیه در سال ۱۴۰۳، اقدامات بسیاری در زمینه فراهم کردن زمینه اشتغال زندانیان با همکاری سازمان زندان‌ها و بنیاد تعاون زندان‌ها در سراسر کشور انجام داده است که در این گزارش برخی از مهمترین اقدامات انجام شده در یک سال گذشته بیان می‌شود.

اقدامات قوه قضائیه در ایجاد اشتغال برای زندانیان طی یک سال گذشته

دستگاه قضا، طی یک سال گذشته و در ادامه روند سال‌های گذشته، اقدامات بسیار مهمی در زمینه اشتغال زندانیان و بازاجتماعی کردن آنها انجام داده است. برخی از مهمترین این اقدامات به شرح زیر است:

افتتاح سایت مونتاژ و تولید موتورسیکلت به‌منظور اشتغال زندانیان رأی باز در شیراز در راستای اجرای سند تحول قوه قضائیه در حوزه زندان‌ها و فراهم‌سازی زمینه اشتغال زندانیان رأی باز بزرگترین سایت مونتاژ و تولید موتورسیکلت به منظور اشتغال زندانیان از اواخر اسفندماه ۱۴۰۳ آغاز به کار کرد.

در فاز اول این پروژه زمینه اشتغال به کار ۴۰ زندانی با حقوق و مزایا برابر قانون اداره کار فراهم شد با این اقدام، زندانیان بخشی مهمی از نیازهای مالی خود و خانواده‌شان را تأمین می‌کنند. در این کارخانه بزرگ با مساحت ۳۰۰۰ متر مربع سایت کارگاهی، خط یک تولید راه‌اندازی شده که روزانه بیش از ۸۵ دستگاه و در سال افزون بر ۲۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه موتورسیکلت را تولید خواهد کرد.

اشتغال بیش از ۳۲ درصد زندانیان واجد شرایط در کشور

طبق گفته عباس منصوری معاون نظارت بر امور دادسراها و ضابطین دادستان کل کشور در تاریخ یازدهم بهمن ۱۴۰۳، در حال حاضر به طور میانگین در سطح کشور بیش از ۳۲ درصد زندانیان واجد شرایط به صورت رأی کار، کارگاهی یا نشسته مشغول به کار هستند، که بهترین عملکرد در ایجاد اشتغال برای زندانیان به ترتیب از آن استان‌های اردبیل، مرکزی و آذربایجان شرقی است، تا جایی که در نظارت‌های انجام گرفته، شاهد اشتغال بیش از ۸۰ درصد زندانیان واجد شرایط اردبیل در مهرماه سال جاری بودیم.

وی اظهار کرد: با در نظر گرفتن شرایط هر استان، دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای از سوی سازمان زندان‌ها با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای برای زندانیان با توجه به علاقه‌مندی و استعداد آنان در عنوان رشته‌های شغلی متعدد، برگزار می‌شود.

راه‌اندازی ۳ واحد تولیدی جدید در زندان‌های گرگان و گنبدکاووس

حیدر آسیابی رئیس کل دادگستری گلستان در بازدید از کارگاه تولیدی زندان گنبدکاووس (۱۸ بهمن ۱۴۰۳) با اشاره به راه اندازی سه واحد تولیدی جدید در زندان‌های گرگان و گنبدکاووس برای اشتغال مددجویان گفت: هم اکنون یک هزار و ۱۰۰ مددجو در کارگاه‌های تولیدی زندان‌های استان گلستان فعالیت می‌کنند.

وی افزود: با تکمیل فاز ۲ کارخانه نساجی زندان گرگان و کارخانه‌های لبنیات و مفتول زندان گنبدکاووس تا ماه آینده، ظرفیت اشتغال به هزار و ۵۰۰ مددجو خواهد رسید.

افتتاح ۲ کارگاه با ظرفیت اشتغال ۳۰۰ نفر از مددجویان در زندان اصفهان

احسانی مدیر کل حرفه‌آموزی و اشتغال سازمان زندان‌های کشور (۳۱ مرداد ۱۴۰۳) از افتتاح دو کارگاه جدید، طراحی و تولید بردهای الکترونیکی در مجتمع ندامتگاهی و تولید میز و صندلی مسافرتی در اردوگاه کار درمانی در زندان اصفهان خبر داد و گفت: این دو کارگاه در راستای ایجاد اشتغال و برقراری درآمد پایدار برای زندانیان و حرفه آموزی جهت تداوم فعالیت پس از آزادی، با همکاری با بنیاد تعاون زندانیان استان به مجموعه اشتغال و حرفه آموزی زندان‌های اصفهان افزوده شد. با افتتاح این دو کارگاه امکان اشتغال برای ۳۰۰ مددجو (مرد و زن) فراهم شد.

تلاش ویژه قوه قضائیه در بازاجتماعی کردن زندانیان / از حرفه‌آموزی به زندانیان تا تأسیس کارخانه در زندان‌ها در سال ۱۴۰۳

برخی دیگر از مهمترین مصادیق ایجاد اشتغال برای زندانیان در یک سال گذشته عبارتند از: راه‌اندازی ۹ کارگاه اشتغال‌زایی در زندان‌های استان سمنان، راه‌اندازی کارگاه اشتغال‌زایی در زندان مرکزی اراک با حضور رئیس سازمان زندان‌ها، اشتغال به کار هزار و ۷۱۰ نفر از مددجویان استان لرستان در ۵ ماهه نخست سال ۱۴۰۳، راه‌اندازی کارگاه مونتاژ خودکار در زندان بوئین زهرا، راه‌اندازی ۲ کارگاه خیاطی در زندان شهربابک، بافت ۲ تخته فرش نفیس دستبافت در کارگاه تولیدی زندان مرکزی قزوین است.

ایجاد کارگاه‌های اشتغال در زندان با سرمایه‌گذاری کارآفرینان در استان ایلام، افتتاح کارگاه خط تولید لامپ LED و سالن‌های تولید قارچ در اردوگاه کاردرمانی و حرفه‌آموزی همدان، فراهم شدن زمینه اشتغال ۱۸۰ نفر از زندانیان در واحد تولیدی مارال صنعت، اشتغال ۲۰ نفر از مددجویان در کارگاه پشم‌ریسی زندان مرکزی استان ایلام، فراهم شدن زمینه اشتغال ۲ هزار زندانی در استان آذربایجان غربی در کارگاه‌های داخل زندان و ۹۶ واحد تولیدی خارج از زندان است.

فراهم شدن زمینه اشتغال ۱۰ مددجو در کارگاه فیلترسازی ندامتگاه مرکزی استان کرمان، صاحب شغل شدن ۷۹۱ مددجوی زندان‌های استان قزوین در ۶ ماهه نخست سال، ایجاد بستر کار و کسب درآمد برای ۹۵۱ زندانی استان زنجان، اشتغال ۳۰ مددجو با راه‌اندازی کارگاه مونتاژ لوستر در ندامتگاه مرکزی و کانون اصلاح و تربیت استان کرمان، راه‌اندازی کارگاه بزرگ تولید لباس کار در زندان بندرعباس، راه‌اندازی خط جدید تولید آب آشامیدنی توسط انجمن حمایت زندانیان، این موارد تنها بخشی از اقدامات انجام شده در زمینه ایجاد اشتغال برای زندانیان در راستای بازاجتماعی کردن زندانیان در یک سال گذشته بوده است و قطعاً این روند به صورت جدی‌تر نیز در سال‌های آتی ادامه خواهد داشت.