به گزارش خبرگزاری ایمنا، مصطفی مصری‌پور، فعال بازار سرمایه در یادداشتی نوشت: سال ۱۴۰۴ در ایران به‌نام «سرمایه‌گذاری در تولید» مزین شده است که نشان‌دهنده اهمیت راهبردی سرمایه‌گذاری به‌عنوان پایه‌ای برای تحقق تولید و سپس صادرات است.
این نام‌گذاری در ادامه تأکیدات پیشین مقام معظم رهبری بر تولید درون‌زا و برون‌نگر قرار دارد؛ سیاستی که با افزایش تولید در صنایع پیشران تا حدی به بار نشسته است؛ با این حال، تداوم این مسیر نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های اصلی مانند آب، برق و گاز است.
در دولت گذشته، پروژه‌های عظیمی تحت عنوان «پیشرانان پیشرفت کشور» آغاز شد، از انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی گرفته تا احداث نیروگاه‌های خورشیدی، توسعه راه‌آهن و بازچرخانی پساب که این طرح‌ها هم‌اکنون به پیشرفت قابل‌توجهی رسیده است، اما آنچه در نام‌گذاری سال جاری برجسته شده، لزوم گسترش سرمایه‌گذاری در همه سطوح – از خرد تا کلان – با بهره‌گیری از ابزارهای تأمین مالی جمعی است.
در این میان، شهرداری‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین نهادهای مرتبط با مردم، نقشی محوری دارند؛ این نهادها نه‌تنها ارائه‌دهنده وسیع خدمات عمومی هستند، بلکه می‌توانند تسهیل‌گر سرمایه‌گذاری امن، پوشش‌دهنده ریسک و پیش‌برنده گزینه‌های نوین باشند.
در حال حاضر، شهرداری‌ها از ابزارهایی نظیر صندوق پروژه، صندوق املاک و مستغلات، صندوق زمین و ساختمان، اوراق مشارکت و تأمین مالی جمعی (crowdfunding) برای پروژه‌های کوچک و قراردادهای مشارکت با بخش خصوصی استفاده می‌کنند؛ با این وجود، برای جهش در سطح سرمایه‌گذاری، خلق ابزارهای نوین و همگام با فناوری‌های روز دنیا ضروری است.
هوش مصنوعی و بلاک‌چین؛ ستون‌های تحول در مدیریت شهری
هوش مصنوعی (AI) و بلاک‌چین دو فناوری پیشرو هستند که در عصر دیجیتال، خدمات و سرمایه‌گذاری را دگرگون کرده‌اند؛ در ایران با ریل‌گذاری نوآورانه مقام معظم رهبری در حوزه دانش‌بنیان، بستر بهره‌گیری از این ابزارها تا حد زیادی فراهم شده است.
در کلان‌شهر اصفهان، گام‌هایی در هوشمندسازی حوزه‌هایی مانند ترافیک، مدیریت پسماند، صدور پروانه ساخت الکترونیک و سامانه «اصفهان من» برداشته شده است. اما این تلاش‌ها می‌تواند گستره بیشتری یابد و با ایجاد ابزارهای مالی نوین، سرمایه‌های خرد بخش خصوصی و جامعه را جذب کند؛ هدفی که با شعار مدیریت شهری اصفهان مبنی بر «شفافیت و توزیع عادلانه خدمات» هم‌راستا است.
قراردادهای هوشمند؛ پلی به سوی سرمایه‌گذاری کارآمد
قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)، برنامه‌هایی مبتنی بر بلاک‌چین هستند که به‌صورت خودکار شرایط یک توافق را اجرا می‌کنند، بدون نیاز به واسطه. این ابزار می‌تواند در حوزه شهرداری‌ها، سرمایه‌گذاری را متحول کند. ویژگی‌های کلیدی آن عبارتند از:
خودکارسازی: اجرای خودکار قرارداد بر اساس شرایط از پیش تعیین‌شده (مثلاً پرداخت پس از تکمیل یک مرحله پروژه).
شفافیت: ثبت تمامی تراکنش‌ها و شرایط در بلاک‌چین، که غیرقابل تغییر و قابل رصد است.
غیرمتمرکز بودن: حذف واسطه‌ها، کاهش هزینه‌ها و سرعت.
امنیت: مقاومت در برابر هک و تقلب به لطف رمزنگاری پیشرفته.
با مثال‌های کاربردی می‌توان این موضوعات را ملموس‌تر کرد: برای مثال، در پروژه احداث یک سیستم حمل‌ونقل عمومی، سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق قرارداد هوشمند سرمایه‌گذاری کنند و پس از بهره‌برداری (مثلاً با فروش بلیت)، سود به‌صورت خودکار توزیع شود.
با مدیریت مشوق‌ها این فرایند تسهیل می‌شود: در پروژه‌های سبز مانند نصب پنل‌های خورشیدی، قرارداد هوشمند می‌تواند تخفیف مالیاتی یا پاداش را خودکار اعمال کند و نظارت بر پیشرفت پروژه نیز کاملاً شفاف می‌شود: داده‌های پروژه (مثلاً از حسگرهای IoT) به قرارداد هوشمند ارسال می‌شود و پرداخت‌ها یا جریمه‌ها بر اساس پیشرفت کار اعمال می‌گردد.
علاوه بر این شهرداری می‌تواند برای هر پروژه توکن خاص منتشر کند (مثلاً «توکن پارک شهر») که سرمایه‌گذاران با خرید آن، در مالکیت یا سود شریک شوند.
مثال عملی: فرض کنید شهرداری قصد ساخت پارکی عمومی دارد. قرارداد هوشمند طراحی می‌شود که سرمایه‌گذاران با پرداخت ۱۰۰۰ واحد رمزارز، در سود آینده پارک (مثلاً اجاره غرفه‌ها) شریک شوند. پس از تکمیل پروژه (تأیید شده با تصاویر ماهواره‌ای)، قرارداد به‌صورت خودکار درآمد را محاسبه و تقسیم می‌کند – همه این‌ها با شفافیت کامل در بلاک‌چین امکانپذیر است.
پیشنهادهای عملی برای جذب سرمایه
با تلفیق هوش مصنوعی و بلاک‌چین، می‌توان راهکارهایی نوین برای افزایش سرمایه‌گذاری در شهرداری‌ها ارائه داد:
بهینه‌سازی پروژه‌ها با AI و شفافیت بلاک‌چین: هوش مصنوعی نیازهای زیرساختی (مثل ترافیک یا مصرف انرژی) را پیش‌بینی کند و بلاک‌چین، قراردادها و هزینه‌ها را شفاف ثبت نماید. این ترکیب اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند.
توکن‌های سرمایه‌گذاری: شهرداری‌ها توکن‌هایی برای پروژه‌های خاص (مثلاً حمل‌ونقل هوشمند) منتشر کنند. هوش مصنوعی سودآوری را پیش‌بینی کرده است و سرمایه‌گذاران با خرید توکن، شریک پروژه شوند.
پیش‌بینی بازده با AI: هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های شهری (مثل رشد جمعیت)، بازده پروژه‌ها را تخمین بزند و این داده‌ها در بلاک‌چین ثبت شود تا تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران مبتنی بر اطلاعات دقیق باشد.
اتوماسیون با قراردادهای هوشمند: پرداخت‌ها، مشوق‌ها و نظارت بر پروژه‌ها با قراردادهای هوشمند خودکار شود. هوش مصنوعی نیز نقاط ضعف را شناسایی و بهینه‌سازی کند.
جذب سرمایه جهانی: پلتفرمی غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک‌چین ایجاد شود تا سرمایه‌گذاران بین‌المللی در پروژه‌های شهری مشارکت کنند. هوش مصنوعی با تحلیل روندهای جهانی، پروژه‌های جذاب و پایدار پیشنهاد دهد.
آینده‌ای شفاف و کارآمد
هوش مصنوعی و بلاک‌چین ابزارهایی قدرتمند برای بازسازی مدیریت شهری و جذب سرمایه‌گذاری هستند؛ با این حال، موفقیت آن‌ها به پیاده‌سازی دقیق، غلبه بر چالش‌های فنی (مثل نیاز به زیرساخت و آموزش) و تنظیم قوانین متناسب بستگی دارد.
شهرداری‌ها باید با احتیاط و توجه به شرایط محلی، این فناوری‌ها را به‌کار گیرند تا شهرهایی شفاف‌تر، کارآمدتر و پایدارتر بسازند. در غیر این صورت، این تحول دیجیتال ممکن است به جای پیشرفت، تنها هزینه‌ای سنگین بر دوش شهرها تحمیل کند.
نظر شما