به گزارش خبرگزاری ایمنا از قزوین، استان قزوین در روزهای پرفیض و معنوی رمضان حال و هوایی معنوی دارد و مردم روزه‌دار این دیار کهن در ماه نزول قرآن با آداب و آئین‌های ویژه خود در این مهمانی الهی شرکت می‌کنند.
قزوینی‌ها همچون دیگر ساکنان ایران زمین و جهان اسلام، این ماه را مجالی برای عبادت، خودسازی و تهذیب روح و جان می‌دانند.
مردمانی که با اتکا به روحیه دین‌مدار و مذهبی خود و تکیه بر پیشینه غنی تاریخی و فرهنگی خود، رسوم و سنت‌های گوناگونی را در این ماه عزیز برپا می‌کنند که در زمره مصادیق و نمونه‌های ارزشمند فرهنگ عامه در سراسر ایران به حساب می‌آید و گره خوردن با باورهای ژرف مذهبی حیات آن‌ها را جاودانه کرده است.
بعضی از این آئین‌ها و مناسک به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شده‌اند که باید دوباره احیا و ترویج شوند.
خانه‌تکانی و غبارروبی از مساجد
علی خلج‌طایفه، کارشناس فرهنگ عامه با بیان اینکه مردم قزوین با سنت‌های ویژه‌ای به استقبال از ماه مبارک رمضان می‌روند، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یک هفته مانده به این ماه، مردم مؤمن این دیار درست همچون عید نوروز به پاکیزه کردن و نظافت خانه‌ها، تکایا و حسینیه‌ها می‌پردازند و در این بین، برخی افراد با جارو، کوچه و محله خود را تمیز می‌کنند.
وی غبارروبی از مساجد را از رسوم همیشگی قزوینی‌ها در روزهای پیش از رمضان می‌داند و می‌افزاید: چند روز قبل از فرارسیدن ماه رمضان، زنان و مردان مینودری به صورت داوطلبانه در مساجد استان حضور پیدا می‌کنند و با هدایت روحانیون و ائمه جماعات، چهره مساجد دیارشان را از گرد و غبار می‌زدایند.
این قزوین‌پژوه با اشاره به وجود شمار زیادی از مقابر، آرامگاه‌ها و بقاع متبرکه در استان، ادامه می‌دهد: یکی از نذورات اهالی و ساکنان شهر درالمؤمنین (قزوین) پاک‌سازی صحن و حیاط بقعه‌هایی مانند امامزاده حسین (ع)، امامزاده علی (ع) و حرم چهار انبیا توسط مردم عادی و غبارزدایی از ضریح آن‌ها توسط روحانی‌ها و اعضای هیئت امنای این اماکن مقدسه است.
گل‌خندانی
خلج‌طایفه آئین «گل‌خندانی» را مهمترین رسم مینودری‌ها برای خوشامدگویی به رمضان عنوان می‌کند و می‌گوید: مطابق این آئین، یک روز پیش از حلول ماه مبارک (روز آخر شعبان) مردم قزوین به روستاها یا دشت‌های پیرامون شهر می‌روند و ضمن انجام بازی، تفریح و «فسانه‌خوانی» (قصه‌گویی) از نظر روحی خود را برای این ماه آماده می‌کنند.
وی خوردن غذاهای پرانرژی همچون سمنو و حلوا ترک را در زمره رسوم روز گل خندانی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: قزوینی‌ها با مصرف این غذاهای انرژی‌زا خود را برای یک ماه روزه‌داری آماده می‌کردند، ضمن اینکه خوردن غذایی همچون حلوا ترک که از آرد، شکر، زعفران، روغن و گلاب تهیه می‌شود، در درمان افسردگی و کاهش فشار خون مؤثر است.
این کارشناس آماده کردن جوانان و نوجوانان برای ماه رمضان را از علل برگزاری این آئین می‌داند و ادامه می‌دهد: طبق سنتی که بیشتر میان مردمان ترک زبان استان رایج است، نوجوان‌هایی که تازه به سن تکلیف رسیده‌اند، در اولین روز ماه رمضان باید از بزرگترها هدیه‌ای به اسم «رمضانه» بگیرند و پس از گرفتن این هدیه می‌توانند افطار کنند.
افطاری برای نوعروس
خلج‌طایفه افطاری بردن برای نوعروس را از سنت‌های دیگر قزوینی‌ها در رمضان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: در این رسم که در نخستین ماه رمضان پس از عقد عروس و داماد اتفاق می‌افتد، خانواده داماد در روز هفتم رمضان، سینی بزرگی از غذا، شیرینی‌های سنتی، زولبیا و بامیه تدارک می‌بینند و به عنوان افطاری، به خانه عروس خود می‌برند.
وی با تاکید بر اینکه رسم شب‌نشینی در شب‌های ماه مبارک رونق زیادی دارد، عنوان می‌کند: یکی از آداب پسندیده قزوینی‌ها در این ماه، تأمین غذای نیازمندان به وسیله افراد صاحب تمکن و ثروت است، به نحوی که در شب‌های قدر، بعضی خیران اقلامی همچون گوشت، برنج، روغن و حبوبات را برای فقرا می‌برند.
این قزوین‌پژوه درباره غذاهای سنتی که قزوینی‌ها بر سر سفره افطار می‌گذارند، عنوان می‌کند: پنیر کوزه، حلیم، دویماج، شله‌زرد، فرنی به همراه سبزیجاتی از جمله ریحان و جعفری از غذاهای سبک سفره افطار مینودری‌ها است، قرمه سبزی، قیمه نثار و کله پاچه به همراه سیرترش نیز از جمله غذاهای مفصلی است که بر سر سفره‌های رمضان دیده می‌شود.
کیسه‌دوزان
حجت‌الاسلام عباس محمدی، روحانی قزوینی نیز در مورد سنت‌های مذهبی مردم دیار مینودری در این ایام می‌گوید: یکی از این مراسم «کیسه‌دوزان» است که چهارشنبه آخر ماه رمضان در مسجد تاریخی «سنجیده» (واقع در محله راه‌ری) انجام می‌شود، در این آئین زنان در ساعت‌های بعدازظهر به مسجد سنجیده می‌روند و به دوختن کیف‌های پارچه‌ای پول می‌پردازند.
وی با بیان اینکه کیسه‌دوزان گاهی تا وقت افطار ادامه پیدا می‌کند، می‌افزاید: پس از پایان دوخت و دوز، بانوان قزوینی اسکناس‌هایی را درون این کیف‌های پارچه می‌گذارند و به مدت یکسال نزد خود نگه می‌دارند؛ آن‌ها باور دارند با انجام این آئین، روزی آن‌ها بیشتر می‌شود و کسب و کار همسرانشان رونق می‌گیرد.
این روحانی اذان‌خوانی در سحر را از دیگر رسوم مذهبی مردمان مینودری در رمضان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: این کار که با هدف بیدار کردن همسایه‌ها در زمان سحر صورت می‌گیرد، به طور معمول سه بار پیاپی انجام می‌شود، در ضمن مناجات خوانی، خواندن قرآن با صدای بلند و طبل‌زنی از سنت‌های دیگری است که هم استانی‌ها هنگام سحر انجام می‌دهند.
محمدی تاکید می‌کند: بانوان مینودری در روزهای ماه مبارک در خانه همسایه‌ها گرد هم می‌آیند، مراسم «ختم انعام» (قرآن‌خوانی) برپا و سوره‌هایی همچون بقره، دخان، روم، عنکبوت و قدر را قرائت می‌کنند، ضمن اینکه بسیاری از مردم قزوین در شب‌های قدر، نمازهای طولانی ۱۰۰ یا ۱۰۰۰ رکعتی می‌خوانند و بعضی از خانم‌ها نیز در معدود سقاخانه‌های قزوین شمع روشن و برای شفای مریضان خود دعا می‌کنند.
با توجه به اهمیت ثبت و ضبط آداب، رسوم و سنت‌های رمضانی مردمان استان قزوین باید دستگاه‌های فرهنگی اهتمام جدی در این حوزه داشته باشند تا از فراموشی این آداب و سنن که می‌تواند اثر مثبت بر هویت مردم قزوین داشته باشد، جلوگیری شود.
نظر شما