به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنایع دستی ایران، با تاریخ و تمدنی چند هزار ساله، همواره به‌عنوان یکی از ارکان مهم فرهنگ و هنر کشور شناخته می‌شود؛ این صنایع، علاوه بر ارزش‌های هنری و فرهنگی، به دلیل کیفیت بالا و ویژگی‌های خاص خود در بسیاری از نقاط جهان شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته‌اند.
با این حال، در سال‌های اخیر با وجود تولید بالای محصولات متنوع و باکیفیت، ایران نتوانسته است سهم مناسبی از بازارهای جهانی را به دست آورد. به گفته کارشناسان، عدم برندسازی مناسب، مشکلات صادراتی و نبود استراتژی‌های نوین بازاریابی، از جمله چالش‌های اصلی این صنعت به شمار می‌آید. در حالی که جهانی شدن می‌تواند فرصتی برای معرفی بیشتر این صنایع و بازاریابی آن‌ها در سطح جهانی فراهم کند، برخی نگرانی‌هایی نیز درباره تهدیدات احتمالی آن برای اصالت و هویت صنایع دستی وجود دارد.
جهانی شدن، فرصتی برای رشد و توسعه صنایع دستی ایران
بر این اساس محبوبه عشوریان مدرس دانشگاه و کارشناس صنایع دستی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کنو: ذوق و مهارت دستان هنرمندان ایرانی، صنایع دستی ایران را در جهان درخشان و متجلی کرده است؛ به تبع آن، جهانی شدن این صنایع تأثیرات مثبت به همراه خواهد داشت و باعث رشد شهرها و روستاهای مرتبط و همچنین احیا و تولید بهینه صنایع دستی می‌شود.
وی می‌افزاید: مطمئناً جهانی شدن فرصتی است تا صنایع دستی ایران شناخته‌تر شود و فروش بیشتر محصولات هنرمندان باعث گردش مالی بهتر خواهد شد. دریافت تأییدیه از شورای جهانی تحت نظر یونسکو نیز موفقیتی است که نصیب هنرمند و جامعه‌اش می‌شود.
مدرس دانشگاه و کارشناس صنایع دستی تصریح می‌کند: با توجه به اینکه صادرات صنایع دستی نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور دارد، اجازه دهید راهکارها را در این زمینه توضیح دهم. شناخت بازارهای جهانی، حمایت دولت، بازاریابی و دانش ماندگاری در بازار جهانی از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، نیاز به متخصصان این حوزه به وضوح احساس می‌شود.
عشوریان بیان می‌کند: طبق قوانین شورای جهانی که متولی بررسی‌های تخصصی صنایع دستی است، کالاهای تولید شده بر اساس اصالت و هویت خود مهر اصالت داخلی دریافت می‌کنند. سپس مهر اصالت بین‌المللی از طریق این شورا و تحت نظارت یونسکو به آن‌ها اعطا می‌شود. این فرایند به تثبیت اصالت و هویت صنایع دستی کمک می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: با توجه به سلیقه جامعه و علاقه مردم به هنر، ورود طرح‌های مدرن به صنایع دستی می‌تواند به بازاریابی و افزایش فروش کمک کند، اما باید به گونه‌ای باشد که هویت ایرانی در کالاهای تولیدی حفظ شود و حس ناب و چشمگیر هنر قابل لمس باشد.
همچنین مجدالدین تاج رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: ایران یکی از سه کشور برتر در تولید صنایع دستی در جهان است و در اصفهان حدود ۲۰۰ رشته صنایع دستی فعال هستند. ما از نظر تولید مشکلی نداریم، اما در زمینه فروش و صادرات، رتبه چندان خوبی نداریم و در جایگاه پنجاهم جهان قرار گرفته‌ایم. قطعاً اگر به سمت جهانی شدن و برندسازی برویم، می‌توانیم جایگاه بهتری در بازارهای بین‌المللی کسب کنیم.
وی می‌افزاید: در حال حاضر، محصولات هندی و چینی سهم زیادی از بازار جهانی صنایع دستی را به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین، تبلیغات و بازاریابی صحیح نقش مهمی در توسعه صادرات صنایع دستی ایران دارد. اگر ما بتوانیم صنایع دستی را به عنوان یک محصول بازاریابی کنیم و بر روی تبلیغات آن سرمایه‌گذاری کنیم، قطعاً موفق خواهیم شد. تبلیغات یکی از ابزارهای مهم بازاریابی است که می‌تواند به رونق این حوزه کمک کند.
چالش‌های صادرات صنایع دستی
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان درباره موانع صادرات صنایع دستی می‌گوید: بخشی از مشکلات به قوانین و مقررات مربوط می‌شود. ما باید در سطح قانون‌گذاری تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام دهیم. مجلس باید تسهیلاتی را برای این حوزه فراهم کند. به عنوان مثال، در دولت قبل، بحث پیمان‌سپاری ارزی مطرح شد، اما هنوز اجرایی نشده و بانک مرکزی آن را تأیید نکرده است. اگر این موضوع برای صنایع دستی حل شود، می‌تواند تأثیر مثبتی بر صادرات داشته باشد.
تاج در ادامه تصریح می‌کند: یکی دیگر از چالش‌ها، بحث نوسان قیمت مواد اولیه است، قیمت دلار به صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند و این موضوع باعث شده که تولیدکنندگان نتوانند برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند. وقتی قیمت مواد اولیه ثابت نباشد، روند تولید دچار مشکل می‌شود. از طرفی، محدودیت‌های صادراتی نیز باعث شده که افراد نتوانند محصولات خود را به راحتی به خارج از کشور ارسال کنند. مثلاً هر فرد فقط مقدار محدودی صنایع دستی می‌تواند همراه خود ببرد و اگر تعداد دفعات ارسال افزایش یابد، مشمول قوانین تجاری و گمرکی می‌شود. این در حالی است که در بسیاری از کشورها چنین محدودیت‌هایی وجود ندارد.
جهانی شدن و حفظ اصالت صنایع دستی
وی خاطرنشان می‌کند: چرا باید جهانی شدن باعث از بین رفتن اصالت شود؟ اتفاقاً اگر صنایع دستی ما وارد بازارهای جهانی شود، می‌توانیم هویت و فرهنگ خود را به دنیا معرفی کنیم. ما در اصفهان، همواره هنر و فرهنگ را به عنوان یک مزیت رقابتی داشته‌ایم و باید از این مزیت استفاده کنیم.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان درباره ورود طرح‌های مدرن به صنایع دستی نیز بیان می‌کند: می‌توان از طرح‌های مدرن در صنایع دستی استفاده کرد، اما باید زیرساخت‌های سنتی این هنر حفظ شود. امروزه نسل جدید، از جمله دهه‌های ۸۰ و ۹۰، به محصولاتی علاقه دارند که علاوه بر زیبایی، کاربردی هم باشند. بنابراین، ما باید صنایع دستی را به گونه‌ای طراحی کنیم که هم مورد پسند این نسل باشد و هم اصالت آن حفظ شود.
راهکارهای توسعه و حمایت از صنایع دستی
تاج درباره سیاست‌های لازم برای حفظ و توسعه صنایع دستی می‌گوید: آموزش نسل جدید در این حوزه بسیار مهم است. ما افراد بااستعدادی داریم، اما باید آموزش‌های لازم را ببینند و وارد این عرصه شوند. همچنین، باید فاصله بین نسل قدیم و جدید در این حوزه کاهش یابد. در کنار آموزش، باید به‌روزسازی تولید و توسعه بازارهای جدید را هم در نظر بگیریم.
وی در ادامه تأکید می‌کند: امروزه، استفاده از روش‌های مدرن بازاریابی، مانند شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های فروش، می‌تواند به گسترش بازار صنایع دستی کمک کند. همچنین، باید محصولاتی طراحی کنیم که نه‌تنها جنبه تزئینی داشته باشند، بلکه کاربردی هم باشند. مردم بیشتر به محصولاتی علاقه دارند که بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان تصریح می‌کند: اگر دولت در این حوزه تسهیل‌گری کند و موانع اداری را کاهش دهد، قطعاً صنایع دستی ایران می‌تواند رشد چشمگیری داشته باشد. ما نیازی به حمایت مالی نداریم، بلکه نیازمند تسهیل فرآیندهای قانونی هستیم. اگر این اتفاق بیفتد، بسیاری از مشکلات موجود حل خواهد شد.
تاج می‌افزاید: امیدوارم که توجه بیشتری به صنایع دستی شود و بتوانیم از این ظرفیت ارزشمند، بهترین استفاده را ببریم.
به گزارش ایمنا، به نظر می‌رسد که جهانی شدن، اگر به درستی مدیریت شود، می‌تواند فرصتی بی‌نظیر برای صنایع دستی ایران باشد. این صنعت با ظرفیت‌های بالقوه فراوانی که در خود دارد، پتانسیل تبدیل شدن به یک برند جهانی را داراست. اما برای رسیدن به این هدف، نیازمند تغییرات اساسی در ساختارهای مدیریتی، قوانین صادراتی و همچنین فرآیندهای بازاریابی است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نبود برندسازی و توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد صنایع دستی ایران در بازارهای جهانی است. اما اگر بتوانیم از فرهنگ و هنر غنی خود به عنوان یک مزیت رقابتی بهره‌برداری کنیم و در کنار آن، به آموزش نسل‌های جدید، استفاده از فناوری‌های نوین و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای تولید و صادرات توجه کنیم، این صنعت می‌تواند نه‌تنها به یک منبع درآمد پایدار برای کشور تبدیل شود، بلکه هویت و اصالت ایرانی را به جهان معرفی کند.
البته جهانی شدن نه تنها به معنای ورود به بازارهای بین‌المللی و کسب سود بیشتر است، بلکه فرصتی است برای نهادینه‌سازی ارزش‌های فرهنگی و هنری ایران در جهان. به همین دلیل، باید با احتیاط و دقت این مسیر را طی کنیم تا اصالت صنایع دستی حفظ شده و در عین حال، به روز و متناسب با نیازهای جهانی تولید و عرضه شود. نقش دولت و نهادهای مرتبط در این زمینه غیرقابل انکار است. تسهیل فرآیندهای صادراتی، کاهش موانع قانونی، حمایت از برندسازی و تبلیغات، و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای تولید و فروش صنایع دستی، از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به رونق این صنعت کمک کنند.
با وجود تمامی چالش‌ها و موانعی که در مسیر جهانی شدن صنایع دستی ایران وجود دارد، اگر سیاست‌ها و برنامه‌های دقیقی برای حل مشکلات این حوزه تدوین شود، می‌توان انتظار داشت که صنایع دستی ایران به عنوان یک نماد فرهنگی و هنری، نه تنها در بازارهای داخلی بلکه در سطح جهانی نیز درخشیده و موفقیت‌های چشمگیری به دست آورد. این صنعت می‌تواند به یک ابزار مؤثر برای شناساندن بیشتر فرهنگ و هنر ایرانی به جهان تبدیل شود و در عین حال، به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کند.
نظر شما