به گزارش خبرگزاری ایمنا، تدوین برنامه جامع شهر اصفهان پس از بیش از چند دهه، وارد فاز نهایی شد؛ این برنامه که از سوی وزارت مسکن و شهرسازی و با همراهی ۴۰ نهاد عمومی و خصوصی در حال تدوین است، نقش مهمی در آینده توسعه این کلان‌شهر خواهد داشت.
برنامه جامع قبلی شهر اصفهان در سال ۱۳۶۷ تدوین شد و طی ۴۰ سال گذشته، توسعه شهری بر اساس آن پیش رفته است، اما با تغییر نیازها، افزایش جمعیت، و تحولات زیست‌محیطی و اقتصادی، بازنگری در این برنامه امری ضروری به نظر می‌رسد.
هم‌اکنون وزارت راه و شهرسازی، همراه با نهادهای مختلف، در حال تدوین برنامه‌ای جدید برای آینده شهر است و این برنامه شامل تعیین حدود و حریم شهری، تغییرات کاربری زمین، ظرفیت‌های توسعه، چالش‌های پیش‌رو و چشم‌انداز پانزده سال آینده اصفهان خواهد بود.
در راستای تدوین این برنامه، رویدادی تحت عنوان «شهر آزمون» برگزار شده که هدف آن جلب مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های کلان شهری است و شهروندان دغدغه‌مند نیز با حضور در این رویداد، نظرات خود را در مورد این طرح مطرح کردند.
مشارکت مدنی در محلات، رویکردی برای حل مشکلات شهری
علیرضا سلطانی، شهروند نظر خود را اینگونه مطرح کرد:
باور دارم که تهدیدها می‌توانند به فرصت تبدیل شود و در شرایط کنونی، تصمیمات متعددی پیرامون مسائل شهری به ویژه در ارتباط با محلات مختلف و ضرورت مشارکت شهروندان در طرح‌ها و برنامه‌ها گرفته شده است.
به عنوان نمونه، ایده‌هایی مطرح شده است که مردم در محله‌های خود بتوانند مسائل مختلف را شناسایی کنند و راهکارهایی مختص به محله خود ارائه دهند؛ این روند نشان می‌دهد که بعضی از اختیارات باید به خود محله‌ها واگذار شود و نیازی نیست که تمام تصمیمات از سوی مقامات بالا اتخاذ شده و تنها به مرحله اجرا برسند.
در صورتی که منطق تمرکززدایی به‌درستی در سطح محله‌ها پیاده‌سازی شود، شهروندان در محله‌های خود قادر خواهند بود درباره مشکلات و نیازهای خاص محله‌شان گفت‌وگو کنند و برای رفع این مشکلات راهکارهای عملی پیدا کنند.
این روش علاوه بر کاهش هزینه‌های اجرایی برای شهرداری می‌تواند به کاهش هزینه‌های پرسنلی نیز منجر شود و در واقع، وقتی که شهروندان خود را مسئول می‌دانند و در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت دارند، بسیاری از فعالیت‌ها و امور به طور خودجوش و با هزینه‌های کمتر انجام می‌شود.
بحث اقتصادی مشارکتی یکی از مفاهیم مهمی است که می‌توان در این زمینه به آن اشاره کرد و به‌عنوان نمونه، طرح‌هایی همچون استفاده از خانه‌های مردم برای اسکان گردشگران، مشابه طرح‌هایی که در اصفهان در حال اجرا است، نمونه‌هایی از این نوع مشارکت هستند.
در این طرح، به‌جای ساخت هتل‌های پرهزینه، از خانه‌های اهالی برای اسکان توریست‌ها استفاده می‌شود که می‌تواند یک فرصت اقتصادی خوب برای شهروندان فراهم آورد.
طرح‌هایی همچون اجاره خودروهای شخصی مردم به گردشگران، مشابه ایده‌ای که من در حال پیاده‌سازی آن هستم، می‌تواند به کاهش هزینه‌های سنگین خرید وسایل نقلیه و تأمین امکانات شهری کمک کند و در این طرح، ماشین‌های مردم به عنوان منبع درآمد برای افراد بازنشسته و سایر گروه‌ها استفاده می‌شود.
در نهایت، اگر بخواهم شهری ایده‌آل را توصیف کنم، باید بگویم شهری است که در آن مردم، اساتید و مسئولان به صورت هماهنگ و دست در دست هم برای ساخت و توسعه آن تلاش می‌کنند، مردم در تصمیم‌گیری‌های کلان و خرد دخیل هستند و همکاری و مشارکت مدنی در تمام سطوح دیده می‌شود.
تلاش برای تبدیل اصفهان به شهری پاک‌تر و سالم‌تر با تدابیر جدید زیست‌محیطی
زهرا مرتضوی، شهروند نیز از نظرات خود درباره این برنامه، چنین گفت:
شهرداری و شورای اسلامی شهر اصفهان همواره در تلاش هستند تا برای بهبود شرایط زندگی شهروندان و توسعه زیرساخت‌های شهری در این شهر کهن و زیبای اصفهان، گام‌های مؤثری بردارند، از این‌رو لازم است که در این فرصت، نکات و پیشنهادات برخی از شهروندان نیز مطرح شود.
نخستین نکته‌ای که مطرح می‌شود، اهمیت آمادگی برای مدیریت آلودگی هوا است و با توجه به اینکه صنایع بزرگی همچون فولاد مبارکه و ذوب آهن در استان اصفهان وجود دارد و این صنایع نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور دارند، باید به دقت به اثرات زیست‌محیطی آن‌ها توجه شود.
به‌منظور کاهش آلودگی‌های هوا و بهبود کیفیت آن، باید تدابیر مؤثری اتخاذ شود و کشورهای پیشرفته همچون آمریکا، با طراحی و به‌کارگیری سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد و مدرن، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا ایفا کرده‌اند.
موضوع دیگری که می‌تواند در بهبود شرایط شهر اصفهان مؤثر باشد، استفاده از ساعات کم‌ترافیک برای کاهش آلودگی هوا است و در بعضی ساعات روز که ترافیک کمتر است، می‌توان از خودروهای شخصی کمتر استفاده کرده و به جای آن از وسایل نقلیه عمومی بهره برد و این اقدام می‌تواند کمک زیادی به پاکیزگی هوا و کاهش آلودگی‌های ناشی از تردد خودروها در سطح شهر کند.
پنل‌های خورشیدی؛ پاسخی به بحران ناترازی انرژی در اصفهان است
محسن کیانی، شهروند نظرات خود را چنین بیان کرد:
در پی مشکلات اخیر کشور در زمینه ناترازی انرژی و خاموشی‌های مکرر چراغ‌های راهنمایی رانندگی، یکی از پیشنهادات مؤثر برای حل این معضل، استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق چراغ‌های راهنمایی رانندگی در سطح شهر اصفهان است و این روش می‌تواند راه‌حلی پایدار و مقرون به صرفه برای تأمین انرژی مورد نیاز این چراغ‌ها باشد و در عین حال مزایای فراوانی را به همراه داشته باشد.
یکی از مزایای اصلی استفاده از پنل‌های خورشیدی، کاهش هزینه‌های مصرف برق است که با استفاده از انرژی خورشیدی، هزینه‌های برق مصرفی چراغ‌های راهنمایی رانندگی کاهش می‌یابد و این امر موجب صرفه‌جویی‌های قابل توجهی در بودجه‌های شهری می‌شود.
استفاده از انرژی خورشیدی می‌تواند به پایداری انرژی کمک کند و انرژی خورشیدی یک منبع تجدیدپذیر است و استفاده از آن به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و منابع انرژی غیرقابل تجدید کمک می‌کند.
دیگر مزیت مهم این روش، کاهش آلایندگی است؛ با استفاده از انرژی خورشیدی، انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و این امر به حفظ محیط زیست و بهبود کیفیت هوای شهر کمک می‌کند.
یکی از مزایای برجسته این روش، استقلال انرژی است؛ در صورتی که برق شهری قطع شود، چراغ‌های راهنمایی رانندگی که از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و مشکلی برای ترافیک و ایمنی نخواهند داشت.
مزیت دیگر استفاده از پنل‌های خورشیدی در چراغ‌های راهنمایی، کاهش تلفات انرژی است؛ انتقال انرژی از طریق شبکه‌های برق معمولی معمولاً با تلفات همراه است، اما در سیستم‌های خورشیدی، تلفات انرژی به حداقل می‌رسد.
این ویژگی به‌ویژه در شهرهایی همچون اصفهان که دارای روزهای آفتابی زیادی هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و با توجه به ظرفیت بالای اصفهان برای استفاده از انرژی خورشیدی، این روش می‌تواند به عنوان یک راه‌حل پایدار و کارآمد برای رفع مشکلات انرژی در این شهر مطرح شود.
طرح جامع اصفهان به مسیر نوینی وارد شد
فرینوش طباطبایی، شهروند نظرات خود را اینگونه عنوان کرد:
با مسیر نوینی که طرح جامع در پیش گرفته، به امید آن است که داده‌ها و دستاوردهای به دست آمده از این مسیر، تنها به مطالعات کتابخانه‌ای محدود نشوند و هدف این است که خروجی‌های این مسیر در طرح جامع مشاهده و در قالب عملیاتی و اجرایی به کار گرفته شوند، به‌گونه‌ای که تنها به پوسته‌ای نوین محدود نباشد.
بدون اتلاف وقت، باید به سراغ برنامه راهبردی برویم که در این برنامه، یکی از اقداماتی که به‌طور ویژه مورد توجه قرار گرفته، شناسایی ۵۰ حامل کلیدی در شهر اصفهان است و این حامل‌ها در واقع موجب تدوین موضوعات راهبردی شدند که خود گام ابتدایی فرایندهای بعدی را تشکیل می‌دهند.
با این حال، موضوعاتی که به‌عنوان موضوعات راهبردی ارائه شده‌اند، به نظر می‌رسد که در ارتباط با آن ۵۰ عامل کلیدی جامعیت کافی ندارد و به‌عنوان مثال، موضوعاتی همچون میراث تاریخی و گردشگری که با هویت شهر اصفهان ارتباط تنگاتنگ دارد، به‌طور کامل در طرح‌های راهبردی گنجانده نشده است.
به بیشتر این موضوعات تنها در چارچوبی همچون برند شهری به آن‌ها پرداخته شده است، که شاید نتوان به‌طور کامل ابعاد آن‌ها را در این قالب پوشش داد و این نبود توجه به جزئیات در مراحل ابتدایی فرایند، تا انتهای مسیر و حتی در تدوین سیاست‌ها نیز خود را نشان می‌دهد.
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که در مطالعات اولیه، گزارشی تشخیصی ارائه شد که به تدوین یک چشم‌انداز منجر شد و پس از آن، با برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌های مختلف و گذر زمان و پیچیدگی‌های زیاد، مطالعات بازنگری شده و دوباره وارد فرایند برنامه راهبردی شد.
در نهایت، همان چشم‌انداز اولیه بدون هیچ تغییری، به‌عنوان چشم‌انداز نهایی ارائه شد و در اینجا سوالی مطرح می‌شود که اگر قرار نبود چشم‌انداز تغییر کند، چرا باید این فرایند زمان‌بر، پیچیده و پرهزینه طی می‌شد؟ یا آیا ممکن است که داده‌های جمعی به دست آمده از طریق این فرایند، به‌اندازه کافی جامع و کامل نبوده‌اند که تغییری در چشم‌انداز اولیه ایجاد کنند؟
نکته دیگری که درباره برنامه راهبردی وجود دارد، این است که بعضی از سیاست‌ها در تناسب با راهبردها ارائه نشده است و به‌عنوان مثال در موضوع محیط زیست، راهبردی برای انرژی‌های پاک مطرح شده، اما بعضی سیاست‌ها همچون توسعه گردشگری روستایی، به‌طور کامل از جنس سیاست نبوده و حتی می‌توانند در قالب اهداف کلان نیز ارائه شود.
شهروندان اصفهانی با کانون مجازی هوشمند محلات در تصمیمات شهری سهیم می‌شوند
امید ایمانی، شهروند از نظرات خود درباره این برنامه چنین گفت:
در شرایط کنونی، آنچه اهمیت دارد، این است که بسیاری از شهروندان احساس می‌کنند هیچ سهمی در مدیریت شهری ندارند و هیچ نقشی در تصمیمات مرتبط با شهر ایفا نمی‌کند و تصمیماتی که در مراکز و جاهای دیگری گرفته می‌شود و هیچ ارتباطی با واقعیت‌ها و نیازهای محلات اصفهان ندارد.
محلاتی که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود را دارند؛ بافت اجتماعی، فرهنگی و معماری متفاوتی دارند و به همین دلیل استفاده از یک نسخه یکسان برای تمام محلات، به طور قطع نمی‌تواند پاسخ‌گوی تمام نیازهای محلی باشد.
ایجاد کانون مجازی هوشمند محلات به این منظور است که با استفاده از فناوری‌های نوین، ارتباط میان مسئولان، مدیران، برنامه‌ریزان شهری و مردم را تسهیل کنیم و این بستر هوشمند امکان دسترسی به اطلاعات و نیازهای هر محله را بر اساس نظرات و تجربیات شهروندانی که آگاه‌ترین افراد نسبت به مشکلات و نیازهای محله خود هستند، فراهم می‌آورد و در صورت تحقق این طرح، شاهد افزایش شفافیت و اعتمادسازی خواهیم بود و این می‌تواند به جلب اعتماد بیشتر مردم در فرایندهای شهروندی منجر شود.
این سیستم به ما این امکان را می‌دهد که داده‌های مربوط به محلات را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را دسته‌بندی کنیم، همچنین می‌توانیم نظرسنجی‌های آنلاین و رای‌گیری‌های الکترونیک را در این بستر انجام دهیم، پیش‌بینی‌های دقیقی از نیازهای محلی انجام دهیم و به نوعی از این داده‌ها برای برنامه‌ریزی‌های شهری بهره‌برداری کنیم.
شبکه‌های هوشمند محله‌محور می‌تواند به کاهش فاصله میان شهروندان و مدیران شهری کمک کنند و در نتیجه، فرایند مدیریت شهری را از حالت متمرکز و دور از نیازهای محلی به یک فرایند مشارکتی و نزدیک به خواسته‌های مردم تبدیل کند.
ایجاد چنین اکوسیستم هوشمند شهری می‌تواند شهر اصفهان را به الگویی برای سایر شهرهای هوشمند در ایران تبدیل کند و این طرح با بهره‌گیری از علم داده‌ها، مشارکت مردمی و نوآوری در راستای تحقق شهری پایدار، شفاف و شهروندمحور حرکت می‌کند و می‌تواند آینده‌ای بهتر و تعامل‌پذیرتر را برای ساکنان اصفهان رقم بزند.
نظر شما