به گزارش خبرگزاری ایمنا، چاقی کودکان و نوجوانان یکی از جدی‌ترین موضوعاتی است که باید به آن پرداخته شود؛ شیوع چاقی با سرعت نگران‌کننده‌ای رو به افزایش است و کودک و نوجوان را در معرض خطر ابتلاء به انواع بیماری‌های زمینه‌ای قرار می‌دهد، در بیشتر موارد، اضافه وزن دوران کودکی تا سنین بزرگسالی ادامه می‌یابد و باعث افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود، چاقی مفرط می‌تواند اختلالات روحی مانند خودزشت‌انگاری، مشکلات خلقی و اختلال پرخوری را تشدید کند و از دلایل چاقی کودکان می‌توان به عوامل رفتاری، محیطی و ژنتیکی اشاره کرد و عوامل رفتاری چاقی و اضافه وزن شامل مصرف بیش‌ازحد کالری و کمبود فعالیت بدنی است.
تأثیرات محیط مانند دسترسی سریع به مواد غذایی ناسالم نقش مهمی دارند، استعداد ژنتیکی و عادت‌های خانوادگی نیز احتمال اضافه وزن را بیشتر می‌کند، تحقیقات درباره کم تحرکی در کودکان و نوجوانان نشان می‌دهد که نداشتن فعالیت بدنی کافی به خصوص زمانی که با رژیم غذایی ناسالم همراه باشد می‌تواند احتمال ابتلاء به چاقی را افزایش دهد، چاقی اعتماد به نفس کودکان را کاهش و خطر بروز مشکلات قلبی عروقی، دیابت و سرطان را در دوران بزرگسالی افزایش می‌دهد.
کم تحرکی کودکان و نوجوانان نیز یکی از مشکلات دنیای دیجیتال امروز است که به دلیل افزایش تقاضای بازی‌های رایانه‌ای و استفاده از فضای مجازی در میان کودکان و نوجوانان باعث به وجود آمدن مسائل مختلفی می‌شود، یکی از مسائلی که کمبود فعالیت بدنی فرزندان به دنبال دارد، افزایش تجمع چربی در بدن آنها است که موجب بروز بیماری‌های متفاوتی می‌شود، ورزش نکردن کودکان و نوجوان کم تحرک و چاق موجب کاهش تولید هورمون‌های مفید برای سلامت روان آنها می‌شود.
کم تحرکی می‌تواند اثر منفی بر اعتماد به نفس و روابط اجتماعی کودکان و نوجوانان داشته باشد، به طور معمول کودکان و نوجوانانی که کمتر تحرک دارند، در برقراری ارتباط با دیگران و تعاملات اجتماعی با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند، کمبود تعاملات اجتماعی، می‌تواند احساس تنهایی و انزوا در آنها ایجاد کند و والدین باید آگاه باشند فعالیت‌های ورزشی نه تنها به تقویت جسم این گروه از کودکان و نوجوانان کمک زیادی می‌کند، بلکه موجب افزایش روحیه آنها هم می‌شود، یکی از بهترین راهکارها برای کاهش وزن و سلامت کودکان و نوجوانان کم تحرک و چاق، بهبود عادات غذایی و ایجاد برنامه ورزشی منظم است، درمان و پیشگیری از چاقی کودکان و نوجوانان به محافظت از سلامت آنها در زمان حال و در دوران در بزرگسالی کمک می‌کند.
مشکلات کودکان و نوجوانان درگیر با اضافه وزن و چاقی در برخورد با همسالان
سعید رحیمی، متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص با اشاره به عوارض روحی و روانی کم تحرکی و معضل چاقی در کودکان و نوجوانان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مسائل روانشناختی مرتبط با چاقی کودکان، موضوعی است که گاهی اوقات برای برخی خانواده‌ها یک چالش به حساب می‌آید، به ویژه کودکان و نوجوانانی که گرایش زیادی به فضای مجازی و استفاده تلفن همراه دارند، به طور معمول دچار نوعی از سوءتغذیه می‌شوند و گرایش بیشتری به تغذیه‌های نامناسب پیدا می‌کنند، اغلب این کودکان و نوجوانان دچار چاقی‌های مفرط می‌شوند که به لحاظ جسمی و روانی برای آنها آسیب‌هایی را به دنبال دارد.
وی در مورد مشکلات کودکان و نوجوانان کم تحرک و دارای اضافه وزن و چاقی در برخورد با همسالان می‌افزاید: گاهی اوقات صفات منفی مانند چاقالو یا چاقو برای کودکان و نوجوانان درگیر با اضافه وزن و چاقی استفاده می‌شود که به زبان آوردن این جملات باعث می‌شود اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان پایین بیاید و گاهی اوقات با پرخاشگری در مقابله با همسالان خود مواجه می‌شوند که ممکن است منجر به دعوا و مشاجره بین آنها شود، همچنین معضل چاقی و اضافه وزن موجب افزایش کم‌رویی این گروه از کودکان و نوجوانان می‌شود و انزوای آنها و کناره گیری از کلاس درس و در نهایت، کاهش عملکرد درسی را به همراه دارد.
متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص تصریح می‌کند: در این بین، شرایط در خانواده‌های این کودکان و نوجوانان نیز مشابه است و گاهی اوقات، والدین یا خواهر و برادرها نیز با همین القاب این کودکان و نوجوانان را صدا می‌زنند که این اتفاق باعث کاهش تعامل کودک و نوجوان با همسالان و والدین خود می‌شوند و در نهایت این موضوع موجب کاهش عملکرد درسی و روابط اجتماعی آنها می‌شود؛ برای کاهش ابعاد روحی و روانی برای کودکان و نوجوانان درگیر چاقی و اضافه وزن بهتر است که والدین از ابتدای آغاز تغذیه کودک با مواد غذایی، با یک متخصص تغذیه مشورت داشته باشند و با انجام آزمایش‌ها و رژیم غذایی مناسب پیامدهای اضافه وزن و چاقی را در فرایند رشد کودکان خود کاهش دهند تا فرزندان آنها بدن سالمی داشته باشند و این موضوع به تقویت رشد جسمی و روحی این گروه از کودکان و نوجوانان کمک بسیاری می‌کند.
لزوم جایگزینی بازی‌های پرتحرک با بازی‌های رایانه‌ای
وی خاطرنشان می‌کند: به طور معمول، رغبت کودکان و نوجوانان درگیر با چاقی و اضافه وزن به استفاده از فضای مجازی، بازی‌های رایانه‌ای و تلفن همراه بسیار زیاد است و نشستن‌های طولانی مدت برای استفاده از فضای مجازی به افزایش چاقی و کم تحرکی این گروه از کودکان و نوجوانان دامن می‌زند، از همین رو والدین باید با استفاده از بازی‌های جایگزین و بازی‌های پرتحرک، از وابستگی زیاد فرزندان خود به فضای مجازی و تلفن همراه بکاهند و با بهبود رژیم غذایی این کودکان و نوجوانان، ارتباطات آنها با سایر افراد بهتر می‌شود و این موضوع تأثیر مثبتی بر عملکرد تحصیلی آنها دارد.
رحیمی با تاکید بر لزوم داشتن تحرک و فعالیت بدنی مناسب برای بهبود شرایط کودکان و نوجوانان درگیر با چاقی و اضافه وزن ادامه می‌دهد: برای کودکان و نوجوانانی که توان بدنی کافی دارند، انجام ورزش‌های مناسب به ویژه شنا، یوگا و تکنیک ریلکسیشن، اسکیت و دوچرخه سواری، توصیه می‌شود، انجام حرکت‌های اصلاحی نیز به این گروه از کودکان و نوجوانان کمک می‌کند که اضافه وزن در آنها به تدریج کمتر شود و به نوعی هویت روانی آنها در معرض خطر قرار نگیرد.
وی با بیان اینکه شرایط جسمانی کودکان و نوجوانان برای هویت آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، عنوان می‌کند: در واقع، هویت جسمانی کودکان و نوجوانان بر عزت نفس آنها تأثیرگذار است و عزت نفس و اعتماد به نفس آنها به شرایط ظاهری آنها وابستگی دارد، تمام نوجوانان حساسیت بالایی نسبت به ظاهر خود دارند و والدین نیز باید در مسیر بهبود شرایط کودکان و نوجوان درگیر با اضافه وزن و چاقی، بهترین همراهی را داشته باشند.
کاهش اعتماد به نفس اجتماعی؛ مهم‌ترین مشکل فرزندان کم تحرک و چاق
ملینا شیرانی، دکترای روانشناسی بالینی و مشاوره خانواده در مورد عارضه‌های روحی و روانی کم تحرکی، اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: جسم و روان انسان در تقابل و تعامل با یکدیگر است و تأثیرات متقابل و دو سویه روی همدیگر دارد، به طور یقین هر اتفاقی که در جسم انسان می‌افتد، تأثیرات آن بر روان انسان نیز آشکار می‌شود و مهم‌ترین عوارض بی‌تحرکی این است که فرد از نظر روانشناختی احساس رکود، بی‌فایده بودن و احساس پوچی می‌کند و بعد از آن، احساس رخوت، افسردگی و کسالت به سراغ او می‌آید، سپس با گذشت مدت زمانی، چرخه معیوب آغاز و افسردگی باعث ایجاد کم‌تحرکی بیشتر می‌شود، چراکه فرد احساس می‌کند حوصله، انرژی و توانی برای حرکت و تحرک بدنی ندارد.
وی می‌افزاید: تحرک و حرکت داشتن، سلامت انسان را از لحاظ روحی و جسمی حمایت می‌کند و در این زمینه، سالیان متوالی است که متخصصان، پزشکان و روانشناسان دغدغه‌های خود را مطرح کرده‌اند و توصیه‌های لازم به افراد داده شده است و حتی رسانه‌ها نیز در این‌باره اطلاع‌رسانی کرده‌اند، به نظر می‌رسد امروز کمتر کسی باشد که در مورد عوارض کم تحرکی و چاقی اطلاعاتی نداشته باشد، مشخص است که چاقی و اضافه وزن می‌تواند باعث ایجاد افسردگی شود، همچنین کم‌تحرکی می‌تواند منجر به ابتلای افراد به بعضی بیماری‌های جسمانی مانند دیابت و چربی خون شود و در ادامه به وضوح دیده شده است که بیماری‌های جسمی مانند دیابت و چربی خون بالا نیز به صورت غیرمستقیم بر بروز افسردگی و اختلالات روانی مشابه تأثیرگذار است.
دکترای روانشناسی بالینی و مشاوره خانواده تصریح می‌کند: به طور معمول، کودکان و نوجوانان کم‌تحرک و درگیر با اضافه وزن و چاقی، در برخورد با همسالان خود با مشکل مواجه هستند و کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس اجتماعی، از مهم‌ترین مشکلات این کودکان و نوجوانان است، گاهی اوقات این کودکان و نوجوانان از لحاظ ظاهری، توسط دوستان و همکلاسی‌های خود مورد تمسخر قرار می‌گیرند و القاب زشتی برای آنها تعریف شود که کاری نکوهش شده و زشت است، همچنین این موضوع می‌تواند عزت نفس و اعتماد به نفس کودکان و نوجوانانی که با معضل اضافه وزن و چاقی مواجه هستند را کاهش دهد و این روند روی پیشرفت تحصیلی آنها، داشتن روابط موفق و در آینده حتی بر ازدواج موفق آنها نیز تأثیر منفی دارد.
تأثیر منفی صحبت‌های همسالان بر آینده افراد / تأثیر مشکلات غدد درون‌ریز بر چاقی و اضافه وزن کودکان و نوجوانان
وی عنوان می‌کند: بسیاری از افراد که در سنین بزرگسالی قرار دارند، هنوز صحبت‌های همکلاسی‌ها و همسالان خود را فراموش نکرده‌اند و بخشی از کمبود اعتماد به نفس و عزت به نفس آنها به صحبت‌های منفی در گذشته باز می‌گردد؛ برخی افراد تلاش می‌کنند از همان دوران کودکی و نوجوانی به حفظ استانداردها از لحاظ جسمی و رفتاری اهمیت دهند و والدین باید توجه لازم به شرایط جسمی و روحی فرزندان خود داشته باشند و فرزندان خود را از لحاظ جسمی و روانی، چکاپ کنند.
شیرانی با اشاره به تأثیر مشکلات غدد درون‌ریز بر چاقی و اضافه وزن کودکان و نوجوانان خاطرنشان می‌کند: گاهی اوقات احتمال دارد کودکان و نوجوانان درگیر با چاقی و اضافه وزن، مشکلات تیروئید داشته باشند یا هورمون‌های آنها دچار اختلال باشد و این موارد بدون اینکه فرد آگاه باشد، می‌تواند سبب افزایش وزن و چاقی شود، بنابراین نیاز است که کودکان و نوجوانان درگیر با اضافه وزن و چاقی توسط پزشکان، متخصصان تغذیه و روانشناسان، معاینه شوند و با کمک گروهی و با همراهی ویژه والدین، علاوه بر اصلاح الگوهای رفتاری و رژیم غذایی این کودکان و نوجوانان، عزت نفس و اعتماد به نفس آنها بازگردد و از عوارض روحی و روانی اضافه وزن و چاقی، رهایی یابند.
در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر سبک زندگی، شیوه‌های تغذیه و کم‌تحرکی، آمار چاقی و اضافه وزن در افراد به ویژه کودکان و نوجوانان، آماری رو به رشد بوده و به یک معضل تبدیل شده است، چاقی و اضافه وزن یکی از مهم‌ترین مشکلات انسان در عصر کنونی است و زندگی دیجیتالی، راحت و کم‌تحرک در کنار مصرف غذاهای چرب و فست‌فودها، باعث شیوع اضافه وزن و چاقی در بزرگسالان و حتی کودکان و نوجوانان شده است و اکنون، کم تحرکی و چاقی کودکان و نوجوانان به یک معضل جهانی و رو به رشد تبدیل شده است و کودکان و نوجوانان در سراسر جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
اضافه وزن بالا در کودکان و نوجوانان باید کنترل شود، چراکه در غیر این‌صورت، مشکلات جدی‌تری مانند دیابت و فشار خون را به همراه خواهد داشت، عادت‌های غذایی کودکان و نوجوانان، تحت تأثیر مستقیم عادت‌های غذایی خانواده آنها است؛ مصرف غذاهای پرچرب و ناسالم، خطر چاقی در کودکان و نوجوانان را افزایش می‌دهد و صرف غذا به صورت خانوادگی و انتخاب غذاهای سالم‌تر، در پیشگیری از چاقی کودکان و نوجوانان بسیار مؤثر است.
سبک زندگی کم‌تحرک و وابستگی به بازی‌های کامپیوتری، باعث کاهش فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان شده است و این موضوع در کنار مصرف خوراکی‌های ناسالم، خطر چاقی کودکان و نوجوانان را افزایش می‌دهد، زندگی آپارتمانی امروز نیز با توجه به محدود شدن فضا برای بازی، منجر به گرایش بیشتر کودکان و نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای و کم‌تحرکی شده است، علت چاقی کودکان و نوجوانان به طور معمول ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عادات غذایی نامناسب، کم‌تحرکی و تأثیرات اجتماعی و محیطی است و چاقی و اضافه وزن برای کودکان و نوجوانان از لحاظ روحی و روانی، عواقب نامطلوبی مانند کم خوابی، نداشتن اعتماد به نفس، اضطراب و افسردگی را در پی دارد و این مسائل بر روابط اجتماعی و تحصیلی آنها نیز تأثیر منفی می‌گذارد.
نظر شما