به گزارش خبرگزاری ایمنا، هنر انقلاب، هنری برخاسته از آرمان‌ها و عقاید ضد استعماری و توحیدی است که به دنبال خود شیوه‌هایی جدید از جهان‌بینی، کنش و خلق اثر را به‌دنبال می‌آورد؛ هنر انقلاب را نمی‌توان در حد بیانکده افکار و عقاید نوعی کنش سیاسی تنزل داد، چرا که اگر اینچنین بود در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هنر انقلاب نیز رو به افول می‌رفت، اما امروزه شاهدیم که نهال نازک این هنر که با خون روشنفکران مسلمان و جان‌فشانی هنرمندان آزاده و شهید آبیاری شده بود اکنون به درختی پابرجا تبدیل شده است که هریک از میوه‌هایش می‌تواند سفیر گوشه‌ای از رشادت‌ها و حق‌پرستی‌های ملت ایران باشد.
هنر انقلاب، هنری است که متعهد است و هنرمند آن عهد آشناست؛ هنری است که شهادت، زیباترین مضمون آن است و زیبایی را قرین جهاد و شهادت می‌انگارد، هنر انقلاب اگرچه مردمی است اما این مردمی بودن با عوام‌زدگی و ابتذال یکی نیست و از زیبایی و غنای آن چیزی نمی‌کاهد، با وجود این باید آن را متمایز از هنر اسلامی دانست که یکی از وجوه این تمایز، مطرح بودن فردیت هنرمند در هنر انقلاب اسلامی است و این انحصار داشتن روایت هنری به هنرمند مسئله‌ای است که در هنر اسلامی احساس نمی‌شود.
شهید سید مرتضی آوینی هویت هنر انقلاب را در «اما در جست‌وجوی هویت مستقل هنر انقلاب باید تنها به آثار هنرمندان مسلمان انقلابی رجوع کرد و لاغیر» معنا می‌کند؛ او معتقد است هنرمند باید اهل درد باشد و این درد نه‌تنها سرچشمه زیبایی و صفای هنری، بلکه معیار انسانیت دانسته می‌شود، آدم بی‌درد هنرمند نیست که هیچ؛ اصلاً انسان نیست.
از دیدگاه شهید آوینی، هنر به معنای حقیقی خویش، جز در آینه مصفای روح مؤمنان تجلی نخواهد یافت و جز هنر متعهد به اسلام، هرچه هست، نه‌تنها هنر نیست، بلکه عین بی‌هنری است؛ رهبر معظم انقلاب نیز بر همین اعتقادند: «انقلاب آن وقتی می‌تواند خودش را در قالب هنر بیاورد که هنرمند خودی داشته باشد و خودش هنرمند را پرورش دهد.»
هنر انقلاب؛ از آرمان‌های توحیدی تا خلق آثار ماندگار
رضا بدرالسماء، هنرمند نام‌آشنای نگارگری ایران و هنرمند ضریح اماکن مقدسه ائمه اطهار (ع) درباره جایگاه نگارگری در هنر انقلاب و تحولات این سبک پس از پیروزی انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: نقاشی را به گستره وسیعی از انواع هنر می‌توان اطلاق کرد، به انواعی از سبک‌ها و حیطه‌ها، یکی از سبک‌های نقاشی ایرانی مینیاتور یا نگارگری نام دارد که پیش از انقلاب برای آن از واژه مینیاتور و پس از آن از واژه نگارگری استفاده می‌شود، رشته تخصصیمن هم نگارگری است که پیش از انقلاب به آن اشتغال داشتم و هنوز هم کار می‌کنم.
وی افزود: نگارگری در اصل به نقش درآوردن منقوشات عالم است، آنچه هنرمند می‌بیند و تلاش می‌کند آن را به زبان نقش بنگارد، اگر آن نقش در عالم ماده حاضر باشد سبک نقاشی می‌شود رئال و اگر انتزاعی یا ذهنی باشد اسامی دیگری به خود می‌گیرد؛ هرکدام از سبک‌ها در دوره‌ای از تاریخ متداول بود و برای مثال سبک نقاشی رئال در زمان قاجار وارد ایران شد به این علت که تعدادی از هنرمندان در آن زمان به خارجه سفر می‌کنند و این سبک نقاشی را وارد ایران می‌کنند، تنی چند از هنرمندان که شاخص‌ترین آن‌ها را شاید بتوان کمال‌الملک دانست که آثار قابل‌توجهی را خلق کرده است، اما قدمت نگارگری در ایران به پیش از این زمان و به اعصار دور برمی‌گردد.
هنرمند پیشکسوت ادامه داد: در زمان قاجار اتفاقی که رخ داد این بود که نقاشی ایرانی کم‌رنگ شد و سبک‌های نقاشی فرنگی و قهوه‌خانه‌ای در ایران رواج پیدا کرد و هنر نگارگری در حاشیه قرار گرفت، اواخر دوران پهلوی است که بعضی از هنرمندان می‌آیند و نقاشی دیرینه ایرانی را احیا می‌کنند و مجدد به نگارگری می‌پردازند که شاخص‌ترینشان حسین بهزاد بوده است؛ حسین بهزاد طی سفر یک‌ساله‌ای که به فرانسه داشته است پس از برگشت درمی‌یابد که ما صاحب چه سبک نقاشی برجسته‌ای بوده‌ایم که باید آن را دوباره بازآفرینی کنیم و باز به نقاشی ایرانی روی بیاوریم و پس از آن بود که شیوه نگارگری معاصر را بنیان گذاشت.
نگارگری؛ از سنت تا نوگرایی در هنر معاصر
بدرالسما با بیان اینکه پس از انقلاب ما شاهد دوران فطرت بودیم، دورانی که اگرچه عهدی نو نهاده شد، اما تعدادی از هنرمندان هنوز بر سبک‌های قدیمی پهلوی و قاجار خود اصرار می‌کنند و تمایز مشهودی میان آثارشان دیده نمی‌شود، عنوان کرد: در سایر سبک‌های نقاشی، پس از تأسیس حوزه هنری برخی هنرمندان که متعهد به حوزه انقلاب بودند، سعی داشتند پیامی که بر گرفته از قیام متعالی مردم بود را از طریق برخی آثار هنری که بسیار ارزنده هم بود در حافظه فرهنگی کشور رقم بزنند، اما ما در نگارگری آن قدرها شاهد تحول نیستیم، زمانی حوزه هنری اصفهان خواست بر ۴۰ سال گذشته انقلاب مروری داشته باشد و آثار هنرمندانی را که در این زمینه کار می‌کنند به نمایش بگذارد، زمانی که به نمایش گذاشتند ما شاهد بودیم که نوآوری اندکی در اثرها هست و جز تغییرات جزئی تحولی در آن مشهود نبود.
وی بیان کرد: حتی خاطرم هست که اثر فرزند ایران من که برای شهید محسن حججی کار شده بود و در نمایشگاه حاضر بود انتقاد برخی هنرمندان نگارگری و مسئولان نمایشگاه را برانگیخت، چرا که معتقد بودند این اثر اصول سنتی نگارگری را زیر پا گذاشته است و بهتر است با اثری در همان حال و هوای قبلی جایگزین شود، ما به‌دنبال این هستیم که به دنبال انقلاب اسلامی، این انقلاب در هنر به‌ویژه در هنر نگارگری ایجاد شود، همچنان که ما امروز در قلب عبور از دوران فطرت می‌بینیم که مردم دیگر به شیوه‌های سنتی و قدیمی هنر علاقه‌مند نیستند و با آن ارتباط برقرار نمی‌کنند، نسلی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دنیا آمد نیز به دنبال مفاهیم جدید در قالب‌هایی نوین می‌گردند و خواسته‌های متفاوتی از هنر دارند.
هنرمند پیشکسوت عنوان کرد: هنر به‌عنوان زبان سخنگوی عصرها باید بتواند به زبان زمان خودش سخن بگوید و بازتابی از فرهنگ و اندیشه همان عصر باشد؛ هنرمندان باید بکوشند که مفاهیم والای انقلاب اسلامی را در آثارشان متجلی کنند و آینه‌ای از ارزش‌های ایران عزیز اسلامی باشند؛ علاقه شخصی من هم در همین راستاست و سال‌ها است که تلاش می‌کنم آثارم با اتفاقات جهان معاصر همگام شود، در نتیجه این تلاش‌ها ما شاهد استقبال‌های خوبی هم بودیم، استقبال از سمت همان جوان‌هایی که در پی نوگرایی و اندیشه‌های جوان و جدید بودند و سبک‌های سنتی پاسخگوی جست‌وجوگری‌هایشان نبود حالا نگارگری نوین انقلاب را زبان سخنگوی خود می‌دانند و به ما واکنش‌های مثبتی نشان می‌دهند، این روزها نسل جوان انقلاب پیگیر آثار نوآورانه هستند و هر وقت با ما ملاقات می‌کنند از آثار جدیدی که در دست یا در برنامه داریم، سوال می‌کنند، حقیقت این است که در جهانی که هر روز اتفاق جدیدی رخ می‌دهد و به ویژه کشور ما که سرعت تحولات در آن بسیار زیاد است نمی‌توان به گذشته بازگشت و در آن ماند، ناگزیریم از انقلاب و تحول و این منقلب شدن باید قلب و روح حاکم بر آثار هنری را هم از بنیان زیرورو کند.
نسل جوان و جست‌وجوی مفاهیم نوین در هنر انقلاب
بدرالسما تدوین تاریخ مصور برای انقلاب اسلامی را ضروری دانست و تأکید کرد: هنرمندانی هستند که تمام وقت، زمان خود را به طراحی این آثار اختصاص داده‌اند و دائم مشغول تولید اثر هنری از دل انقلاب و برای انقلاب هستند، اما این آثار در نگارخانه‌ها و خانه‌ها محبوس مانده و نه سراغی از آن‌ها گرفته می‌شود و نه دیده می‌شوند، وعده‌هایی به ما داده شده است که برای جمع‌آوری و محافظت از آثار، موزه‌های کوچکی احداث شود تا هنرمندان بتوانند آثار خودشان که حرف روز جامعه را بیان می‌کند را در آنجا به یادگار بگذارند و مردم ایران و حتی گردشگران خارجی نیز از این بیان مصور انقلاب بازدید کنند و با گفتمان جدیدی که با انقلاب اسلامی در جهان شکل گرفت، آشنا شوند.
وی تأخیر بیش از این در به عمل آوردن حمایت از هنر انقلاب را جایز ندانست و خاطرنشان کرد: حقیقت این است که زمان کوتاه است و مستندات تاریخی به سرعت از دست می‌روند، هنرمندانی که ده‌ها سال برای کسب حرفه هنری زمان گذاشته‌اند عمر محدودی دارند و هجمه‌های فرهنگی دشمنان انقلاب هر روز شدیدتر از دیروز بر ذهن‌ها و قلب‌های مردم فرود می‌آید، پیش از آنکه دیر شود و سرمایه‌های تاریخی و هنری کشورمان از دست برود باید از ظرفیت هنرمندان استفاده کرد و با استفاده از نقاشی ایرانی و سایر زمینه‌های هنری ذخایر تاریخی تمدن اسلامی را پاس داشت و آن را به جهان عرضه کرد و با سلاح هنر در مقابل تهاجم‌های فرهنگی و تحریف‌های تاریخی ایستادگی کرد، ایستادگی مسیری است که هنرمندان انقلاب سال‌هاست در پیش گرفته‌اند و پس از این هم با تمام دشواری‌ها، مسیر را بر خود هموار می‌کنند تا پیام این انقلاب الهی معاصر را پاک و بی‌آلایش به نسل‌های بعد امانت دهند.
به گزارش ایمنا، هنر انقلاب اسلامی، هنری است که از آرمان‌های ضد استعماری و توحیدی سرچشمه می‌گیرد و با تکیه بر مفاهیم عمیقی همچون شهادت و جهاد، به‌دنبال خلق آثاری است که بازتابی از ارزش‌های انقلاب و فرهنگ ایرانی-اسلامی باشند؛ این هنر نه‌تنها به بیان افکار سیاسی محدود نمی‌شود، بلکه با تکیه بر فردیت هنرمند و تعهد به اسلام، به درختی پابرجا تبدیل شده است که میوه‌های آن نمایانگر رشادت‌ها و حق‌طلبی‌های ملت ایران است. هنرمندان انقلابی با تلاش‌های خود سعی دارند تا مفاهیم والای انقلاب را در قالب‌های نوین به نسل جوان منتقل کنند و در مقابل تهاجم‌های فرهنگی ایستادگی نمایند.
نگارگری به‌عنوان یکی از شاخه‌های هنر انقلاب، پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحولاتی را تجربه کرده است؛ اگرچه در ابتدا شاهد نوآوری‌های چشمگیری نبودیم، اما امروزه هنرمندان تلاش می‌کنند تا با همگام‌سازی آثار خود با تحولات جهان معاصر، پاسخگوی نیازهای نسل جوان باشند. این نسل به دنبال مفاهیم جدید و قالب‌های نوین است و از این رو، هنر نگارگری نیز باید با حفظ اصالت خود، به سمت نوگرایی حرکت کند. حمایت از هنرمندان و ایجاد موزه‌هایی برای نمایش آثار انقلابی، گامی ضروری در حفظ و ترویج این هنر است.
هنرمندان انقلابی با وجود چالش‌ها و کم‌بودی‌ها، همچنان به خلق آثاری متعهدانه ادامه می‌دهند. آن‌ها نه‌تنها به دنبال بیان ارزش‌های انقلاب هستند، بلکه سعی دارند تا با استفاده از هنر، در مقابل تحریف‌های تاریخی و تهاجم‌های فرهنگی دشمنان ایستادگی کنند. این مسیر دشوار، نیازمند حمایت بیشتر از سوی نهادهای فرهنگی و هنری است تا بتوان از ظرفیت‌های هنری برای انتقال پیام انقلاب به نسل‌های آینده و جهانیان استفاده کرد.
نظر شما