به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، بیست‌وششم ژانویه هر سال (هفتم بهمن ۱۴۰۳)، روز جهانی انرژی پاک International Day of Clean Energy است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد(قطعنامه A/77/327) به‌عنوان فراخوانی برای افزایش آگاهی و بسیج اقدامات جهانی برای گذار عادلانه و فراگیر به انرژی پاک به‌نفع مردم و کره زمین معرفی شد. این روز با تاریخ تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) مصادف است؛ یک آژانس بین‌دولتی جهانی که در سال ۲۰۰۹ برای حمایت از کشورها در گذار انرژی و به‌عنوان بستری برای همکاری‌های بین‌المللی و ارائه داده‌ها و تحلیل‌ها در مورد فناوری، نوآوری، سیاست، امور مالی و سرمایه‌گذاری روی انرژی پاک تأسیس شد.
انرژی پاک، چالشی دوگانه برای زمین
انرژی یک چالش دوگانه است که شامل در اختیار همه بودن و محافظت از سیاره می‌شود و انرژی پاک عاملی کلیدی برای حل این چالش به‌شمار می‌رود. در جهانی که با مشکلات ناشی از تغییرات آب‌وهوایی دست‌وپنجه نرم می‌کند، انرژی پاک نقشی حیاتی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد و از سوی دیگر می‌تواند برای جوامعی مفید باشد که به منابع برق قابل اطمینان دسترسی ندارند. کشورهای در حال توسعه در قلب انقلاب انرژی پاک قرار دارند و با رشد جمعیت، شهرنشینی سریع و نیاز فوری آن‌ها به توسعه پایدار، انتظار می‌رود که حدود ۸۵ درصد از تقاضای برق اضافی از اکنون تا سال ۲۰۲۶ از اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه تأمین شود.
دسترسی به انرژی پاک برای بهبود استانداردهای زندگی، کاهش فقر و تقویت رشد اقتصادی اساسی است، بااین‌حال ۶۸۵ میلیون نفر در سراسر جهان که بسیاری از آن‌ها ساکن جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوب شرقی هستند، هنوز به برق دسترسی ندارند. میلیون‌ها نفر دیگر نیز همچنان به سوخت‌های آلاینده و مضری متکی هستند که خطرات جدی برای سلامتی به‌ویژه برای زنان و کودکان ایجاد می‌کند. تداوم شرایط فعلی موجب می‌شود تعداد افراد بدون دسترسی به برق (با ۶۶۰ میلیون نفر بدون برق و ۱.۸ میلیارد نفر بدون دسترسی به راه‌حل‌های آشپزی پاک) تا سال ۲۰۳۰ ثابت بماند. حال آنکه انرژی پاک، توسعه اقتصادی-اجتماعی و پایداری زیست‌محیطی ارتباطی مستقیم با پرداختن به مسائلی دارد که جوامع آسیب‌پذیر در سراسر جهان با آن روبه‌رو هستند.
دسترسی نداشتن به انرژی پاک در این جوامع موجب نداشتن انرژی قابل اعتماد می‌شود که خود مانع دسترسی به آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و فرصت‌های اقتصادی است. بااین‌وجود بسیاری از مناطق در حال توسعه جهان برای گذراندن زندگی روزمره خود همچنان به‌شدت به سوخت‌های فسیلی آلوده‌کننده متکی هستند که این امر به فقر آن‌ها تداوم می‌بخشد. با تداوم روند فعلی تا سال ۲۰۳۰ همچنان ۱.۸ میلیارد نفر در جهان از سیستم‌های آشپزی ناایمن، ناسالم و ناکارآمد همچون سوزاندن چوب استفاده خواهند کرد. بیش از ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی ناشی می‌شودو سوخت‌های آلاینده برای پخت‌وپز موجب مرگ زودرس ۳.۲ میلیون نفر در سال می‌شود؛ پخت‌وپز تمیز می‌تواند از بسیاری از این مرگ‌ها جلوگیری کند.
اگرچه این وضعیت به‌طور کلی در حال بهبود بوده است، اما جدیدترین ارقام نشان می‌دهد که تعداد افراد بدون برق در سال ۲۰۲۲ در واقع ۱۰ میلیون نفر افزایش پیدا کرده، زیرا رشد جمعیت از پیشرفت این منابع پیشی گرفته است و جهان در مسیر دستیابی به هفتمین هدف توسعه پایدار (SDG7) قرار ندارد که هدف آن تضمین دسترسی به انرژی مقرون‌به‌صرفه، قابل اعتماد، پایدار و مدرن برای همه تا سال ۲۰۳۰ است. از سوی دیگر هر یک دلار سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های تجدیدپذیر سه برابر بیشتر از صنعت سوخت‌های فسیلی شغل ایجاد می‌کند. دستیابی به هفتمین هدف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ نیازمند دسترسی سالانه ۱۵۷ میلیون نفر به برق و دسترسی سالانه ۳۳۴ میلیون نفر به آشپزی تمیز است. بنابراین جهان باید خیلی سریع اقدام کند و منابع مالی، انتقال فناوری و ابتکارات ظرفیت‌سازی را برای رفع این شکاف‌های دسترسی به انرژی در اولویت قرار دهد.
اهمیت انرژی پاک برای سیاره زمین
استفاده از انرژی پاک برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی نیز ضروری است. بخش بزرگی از گازهای گلخانه‌ای که زمین را پوشانده است و گرمای خورشید را به دام می‌اندازد، از طریق تولید انرژی با سوزاندن سوخت‌های فسیلی (نفت، زغال‌سنگ و گاز) برای تولید برق و گرما منتشر می‌شود. بنابراین برای محدود کردن تغییرات آب‌وهوایی، جهان باید به اتکای خود به سوخت‌های فسیلی پایان دهد و روی منابع جایگزین انرژی پاک، قابل دسترس، مقرون‌به‌صرفه، پایدار و قابل اعتماد سرمایه‌گذاری کند. منابع انرژی تجدیدپذیر خورشیدی، بادی، آبی، زباله و گرمای زمین که به وفور در اطراف جهان وجود دارند و توسط طبیعت دوباره تأمین می‌شوند، گازهای گلخانه‌ای یا آلاینده‌های کمی منتشر می‌کنند و استفاده از آن‌ها نقش بسزایی در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی دارد.
از سوی دیگر بهبود بهره‌وری انرژی عنصری کلیدی است و استفاده از انرژی کمتر برای خروجی یکسان از طریق فناوری‌های کارآمدتر در بخش‌های حمل‌ونقل، ساختمان، روشنایی و لوازم خانگی موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کاهش آلودگی کربن و تضمین دسترسی همگانی به انرژی پایدار می‌شود. بااین‌حال در سال ۲۰۲۲ تنها ۱۵ درصد از سرمایه‌گذاری‌های جهانی روی انرژی‌های تجدیدپذیر در اختیار بیش از ۵۰ درصد از جمعیت جهان در کشورهای در حال توسعه و نوظهور قرار گرفت که این امر نشان‌دهنده شکافی آشکار در دسترسی به منابع مالی برای این بازارهاست. این واقعیت مستلزم بازاندیشی بنیادین در مورد معنای انتقال انرژی عادلانه برای توسعه و مستلزم تغییراتی در سطح سیستمی در سطح زمین با تاکید ویژه بر تغییر ساختارهای نهادی و دولتی است.
گذار انرژی در کاپ ۲۸
بیست‌وهشتمین کنفرانس اعضای کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی یا کاپ 28(COP28) که دسامبر ۲۰۲۴ در دبی به پایان رسید، فرصتی منحصربه‌فرد را برای بررسی راهکارهای جهانی به‌منظور محدود کردن افزایش دمای جهانی به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد و پیشبرد اقدامات مثبت و عملی در این زمینه و قرار دادن گذار سریع انرژی در مرکز گفتمان‌های آب‌وهوایی فراهم کرد. برای مثال کشورها در این نشست موافقت کردند که ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر را در سطح جهانی سه برابر و میانگین سالانه جهانی بهبود بهره‌وری انرژی را تا سال ۲۰۳۰ دو برابر کنند.
شعار روز جهانی انرژی پاک ۲۰۲۵
شعار روز جهانی انرژی پاک در سال ۲۰۲۵، «انرژی پاک برای مردم و سیاره» تعیین شده است.
نظر شما