خبرگزاری ایمنا؛ فرزانه دهقانی، دانشجوی دکتری رشته مدیریت رسانه و اطلاعات در یادداشتی به مناسبت ولادت امیرالمومنین (ع) نوشت:
در جوامع مختلف، مفهوم پدری همیشه در حال تغییر و تحول است؛ پدران دیروز، با سنت‌ها و الگوهای خاص خود، مسئولیت‌های بزرگی بر دوش داشتند. آن‌ها نماینده قدرت، تأمین کننده و به نوعی، مرشد خانواده بودند اما اکنون در عصر مدرن، پدران امروز با چالش‌های جدیدی مواجه‌اند.
پدران امروز با دورنمایی از دنیای پیچیده‌تر و جهانی پر از تغییر، تعادل بین کار و خانواده را به‌طور جدی دنبال می‌کنند؛ آن‌ها در تلاش‌اند تا همزمان در محیط کار و در خانه نقش فعالی ایفا کنند. این پدران می‌دانند که نه‌تنها باید حامی مالی خانواده باشند بلکه باید در تربیت و پرورش فرزندانشان نیز نقشی مؤثر داشته باشند.
اما آینده پدران فردا چه خواهد شد؟ با توجه به تغییرات فرهنگی و اجتماعی، تجاوز به مرزهای سنتی پدری ممکن است وارد مرحله جدیدی شود. پدران آتی احتمالاً بیشتر به سمت نقش‌های عاطفی و مشارکتی متمایل خواهند شد و در پیوند عمیق‌تری با فرزندانشان خواهند بود. آن‌ها ممکن است وقت بیشتری را در کنار خانواده بگذرانند و تربیت فرزندان را به عنوان یک همکاری مشترک با مادران خود ببینند.
در روز پدر، یادآوری اهمیت این تغییرات و چالش‌ها ضروری است. با قدردانی از پدران دیروز، حمایت از پدران امروز و پیش‌بینی نیازها و مسئولیت‌های پدران فردا، می‌توانیم نسلی سالم و توانا را برای آینده بسازیم.
چال ش‌های پدران نسل دیروز
در نسل دیروز، پدران بیشتر به عنوان نان‌آور خانواده شناخته می‌شدند. جامعه به شدت به سنت‌های مردسالارانه وابسته بود و از پدران انتظار داشت که نیازهای مالی خانواده را تأمین کنند.
۱. تأمین مالی
تأمین مالی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پدران در نسل دیروز بود. آن‌ها به عنوان نان‌آوران اصلی خانواده تحت فشار اقتصادی فراوانی قرار داشتند، به ویژه در دوران بحران‌ها و جنگ‌ها. هزینه‌های روزمره مانند غذا، بهداشت و همچنین نیازهای آموزشی فرزندان، بار سنگینی بر دوش آن‌ها بود. این فشارهای مالی باعث می‌شد که پدران به سختی در تأمین نیازهای اساسی خانواده موفق شوند و نتوانند در برخی موارد، به خوبی از آینده فرزندان خود نیز حمایت کنند. عدم وجود شرایط اقتصادی مناسب همچنین می‌توانست بر روحیه و سلامت روانی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.
۲. ارتباطات محدود
برقراری ارتباط مؤثر با فرزندان یکی از چالش‌های اساسی پدران دیروز بود. آن‌ها معمولاً به دلیل نبود آموزش‌های لازم در زمینه ارتباطات عاطفی، با مشکل مواجه می‌شدند. فقدان گفت‌وگوهای صمیمانه و عدم توانایی در ابراز احساسات، به عدم درک متقابل و فاصله عاطفی بین پدران و فرزندان منجر می‌شد. این عدم ارتباط می‌توانست مشکلات عاطفی و رفتاری برای فرزندان ایجاد کند، زیرا آن‌ها به پدران خود نیاز داشتند تا حساسیت‌ها و نیازهای عاطفی‌شان را درک کنند. در نتیجه، فرزندان ممکن بود دچار احساس تنهایی و عدم حمایت عاطفی شوند.
۳. انتظارات اجتماعی
انتظارات اجتماعی و فرهنگی در آن زمان نقش مهمی در رفتار پدران ایفا می‌کرد. این فشارها به ویژه در خصوص تأمین مالی و نقش‌های مردانه بود که پدران را محدود می‌کرد. بسیاری از آن‌ها بر این عقیده بودند که فقط به عنوان نان‌آور باید مسئولیت‌های خود را انجام دهند و از ابراز احساسات و مشارکت عاطفی در تربیت فرزندان خود غافل می‌شدند. این عدم مشارکت عاطفی می‌توانست به فاصله عاطفی بین پدران و فرزندان منجر شود و پیامدهای منفی بر رشد عاطفی فرزندان داشته باشد. بنابراین، برای بسیاری از پدران، این انتظارات اجتماعی یک مانع جدی برای ایجاد روابط نزدیک و مثبت با فرزندانشان بود.
۴. آموزش و پرورش غیرموثر
بسیاری از پدران در نسل دیروز با عدم دسترسی به منابع آموزشی و روش‌های تربیتی مؤثر مواجه بودند. آن‌ها معمولاً در سیستم‌های آموزشی سنتی بزرگ شده بودند و با چالش‌های جدید تربیتی آشنا نبودند. این عدم آگاهی می‌توانست به تربیت ناکافی و ناپایدار فرزندان منجر شود و به مشکلاتی در یادگیری و تعاملات اجتماعی آن‌ها دامن بزند. نبود ابزارها و منابع مناسب برای آموزش همچنین می‌توانست موجب احساس ناکامی در پدران شود. فقدان حمایت‌های آموزشی و فرهنگی مناسب، به پدران اجازه نمی‌داد تا بهترین روش‌های تربیتی را به کار گیرند.
۵. غلبه بر استرس و فشارهای روانی
پدران دیروز تحت فشارهای شدید مالی و اجتماعی قرار داشتند که می‌توانست سلامت روان آن‌ها را به خطر بیندازد. این فشارها باعث می‌شد که آن‌ها دچار استرس، اضطراب و حتی افسردگی شوند و این وضعیت بر روابط خانوادگی و تربیتی آن‌ها تأثیرگذار باشد. به دلیل قدردانی نکردن از نیازهای عاطفی خود و ابراز نکردن احساسات، این استرس‌ها معمولاً درونی می‌شد و منجر به خستگی روانی و عاطفی می‌گردید. این نوع فشار نه تنها بر کیفیت زندگی پدران تأثیر می‌گذاشت، بلکه می‌توانست به واکنش‌های نامناسب در تعامل با فرزندان انجامید. در این شرایط، پدران به شدت نیازمند حمایت اجتماعی، اطلاعات و ابزارهای لازم برای مدیریت سلامت روان خود بودند.
۶. چالش در پذیرش تغییرات
تحولات اجتماعی و فرهنگی به سرعت در حال پیشرفت بودند و پدران نسل دیروز معمولاً در پذیرش این تغییرات دچار مشکل می‌شدند. آن‌ها به شدت تحت تأثیر الگوهای سنتی تربیتی و نقش‌های خانوادگی بودند و این مشکلات باعث می‌شد تا نتوانند خود را با نیازهای جدید فرزندان هماهنگ کنند. بسیاری از پدران نتوانسته بودند به درستی به نقش‌های جدید عاطفی و حمایتی در خانواده پی ببرند و این نقص می‌توانست به از دست دادن ارتباط مؤثر با فرزندانشان منجر شود. بر همین اساس، تغییرات در ساختار خانواده و انتظارات اجتماعی، نیازمند انطباق از سوی پدران برای ایجاد روابط سالم و مؤثر با فرزندان بود. عدم توانایی در پذیرش این تغییرات می‌توانست یک مانع جدی در اثرگذاری مثبت بر تربیت فرزندان باشد.
چالش‌های پدران نسل امروز
امروزه پدران با چالش‌های متعدد و متنوعی در تربیت فرزندان و ایفای نقش‌های خانوادگی مواجه هستند. این چالش‌ها به تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ناشی از پیشرفت تکنولوژی و همچنین ارزش‌ها و انتظارات جدید مرتبط است. در زیر به شش چالش عمده اشاره شده و توضیحات مختصری برای هرکدام ارائه می‌شود:
۱. تعادل کار-زندگی
پدران امروز با فشارهای کاری و زمانی بسیار بالایی مواجه هستند که موجب می‌شود کار و خانواده به تعادل نرسند. ساعات کاری طولانی و تقاضاهای شغلی می‌تواند زمان کمتری برای ارتباط عاطفی و حضوری با خانواده باقی بگذارد. این عدم تعادل می‌تواند به استرس و فرسودگی شغلی منجر شود، که تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی خانوادگی و روابط عاطفی آن‌ها دارد. همچنین، پدران با چالش انتخاب بین پیشرفت شغلی و وقت گذرانی با فرزندان روبرو هستند.
۲. انتظارات اجتماعی جدید
نقش پدران در جامعه امروز به‌طور قابل توجهی تغییر کرده و انتظار می‌رود که آن‌ها در نقش‌های عاطفی و تربیتی فعال‌تر باشند. جامعه همچنین به سمت پدرانی با توانایی‌های چندگانه در تربیت فرزندان حرکت می‌کند، که این ممکن است فشار بیشتری را بر پدران وارد کند. برای مثال، پدران ممکن است بر اساس انتظارات جدید، به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید، مانند آشپزی و نگهداری از فرزندان، باشند که این می‌تواند چالش‌ها و ناامنی‌هایی را نیز به همراه داشته باشد.
۳. فشارهای اقتصادی
چالش‌های اقتصادی معاصر، مانند تورم و افزایش هزینه‌های زندگی، موجب می‌شود که پدران به‌طور جدی به تأمین مالی خانواده فکر کنند. این فشار مالی می‌تواند بر سلامت روانی و روحی پدران تأثیر منفی بگذارد و باعث ایجاد استرس و نگرانی دائمی تأمین آینده خانواده شود. همچنین، این نگرانی‌ها ممکن است موجب کاهش لذت والدگری و حضور عاطفی آن‌ها در منزل شود، زیرا بیشتر زمان خود را صرف کسب درآمد و به دنبال فرصت‌های شغلی بهتر می‌کنند.
۴. چالش‌های تکنولوژی و ارتباط دیجیتال
فناوری در زندگی روزمره بسیار نفوذ کرده و پدران اکنون با چالش‌های جدیدی در زمینه مدیریت استفاده از تکنولوژی در زندگی فرزندان خود روبه‌رو هستند. آن‌ها باید به دنبال ایجاد تعادل بین استفاده مثبت ازابزارهای دیجیتال و کنترل اعتیاد به آن‌ها باشند. چالش‌های مربوط به حضور فرزندان در شبکه‌های اجتماعی، حفظ حریم خصوصی و خطرات اینترنتی، نیاز به آگاهی و مهارت‌های ویژه‌ای برای هدایت صحیح فرزندان را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد.
۵. تربیت چندفرهنگی و تنوع اجتماعی
امروزه جوامع به سمت تنوع فرهنگی و اجتماعی پیش می‌روند و پدران باید با چالش‌های مربوط به تربیت فرزندان در چنین محیط‌هایی مقابله کنند. این توانایی به معنای آشنایی با فرهنگ‌های مختلف و مهارت‌های لازم برای تشویق فرزندان به پذیرش تفاوت‌ها و احترام به تنوع فرهنگی است. عدم آگاهی یا دانش کافی درباره تنوع فرهنگی می‌تواند منجر به سوءتفاهم‌ها و چالش‌هایی در روابط فرزندان با دیگران شود.
۶. نگرانی از سلامت روانی و عاطفی
با افزایش آگاهی از اهمیت بهداشت روانی، پدران امروز با چالش‌هایی در زمینه مدیریت سلامت روانی خود و فرزندانشان روبرو هستند. فشارهای اجتماعی، اقتصادی و انتظارات شغلی می‌تواند به افسردگی و استرس منجر شود. پدران باید همچنین به نیازهای عاطفی و روانی فرزندانشان توجه کنند و به آن‌ها کمک کنند تا با چالش‌های روحی و عاطفی خود کنار بیایند. این نیاز به موقعیت‌سنجی و حساسیت بالا در روابط خانوادگی و تقویت هوش عاطفی میان اعضای خانواده را اجبار می‌کند.
چالش‌های پدران نسل فردا
چالش‌های فردای پدران به دلیل تغییرات اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژیکی آینده، احتمالاً شامل موارد زیر خواهد بود:
۱. تکنولوژی پیشرفته و هوش مصنوعی
با روزافزون شدن فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی، پدران باید به تعامل و ارتباط بهینه با فرزندان خود در دنیای دیجیتال عادت کنند. استفاده از تکنولوژی در یادگیری، سرگرمی و ارتباطات نیازمند آگاهی از خطرات و اثرات آن بر روان فرزندان است. همچنین، پدران باید بتوانند فرزندان را در مواجهه با تکنولوژی‌های نوین، از جمله هوش مصنوعی، راهنمایی کنند و آن‌ها را نسبت به مفاهیم اخلاقی فناوری آگاه سازند.
۲. تغییرات فرهنگی و اجتماعی
پدران فردا با چالش‌های ناشی از تغییرات فرهنگی و اجتماعی مواجه خواهند بود. جامعه در حال تغییر به سمت تنوع بیشتری است و پدران باید در تربیت فرزندانشان حساسیت بیشتری نسبت به هویت‌های مختلف داشته باشند. این نیاز به آموزش فرزندان درباره مدارا، همدلی و پذیرش تفاوت‌های فرهنگی را ایجاد می‌کند. پدران باید به نحوی فرزندان را تربیت کنند که به طور مثبت در جوامع چندفرهنگی و متنوع حاضر شوند.
۳. سلامت روان و فشارهای عاطفی
با افزایش آگاهی نسبت به اهمیت سلامت روان، پدران باید به وضوح در تمام مراحل زندگی فرزندان به نگرانی‌های عاطفی و روانی آن‌ها توجه کنند. این موضوع شامل شناسایی و مدیریت استرس، اضطراب و سایر چالش‌های روانی در نوجوانان و جوانان است. پدران ملزم به یادگیری مهارت‌های کمکی برای ایجاد محیطی امن و حمایتی برای فرزندان خود هستند که بتوانند به راحتی احساسات و چالش‌های روحی خود را با آن‌ها در میان بگذارند.
۴. مراقبت از محیط زیست
با توجه به چالش‌های زیست‌محیطی مانند تغییرات اقلیمی و آلودگی، پدران آینده باید به فرزندان خود آموزش دهند که چگونه در راستای حفظ محیط زیست و بهبود وضعیت کره زمین اقدام کنند. این شامل تربیت فرزندان در زمینه استفاده از منابع پایدار و مصرف مسئولانه است. پدران باید خود الگوی رفتاری در این زمینه باشند و به فرزندان نشان دهند که چگونه می‌توانند تأثیر مثبت بر محیط زیست بگذارند.
۵. تربیت اقتصادی و مالی
فرزندان آینده با چالش‌های اقتصادی متفاوتی روبرو خواهند بود و پدران باید در تربیت آن‌ها به مهارت‌های مالی و اقتصادی اهمیت بیشتری بدهند. آموزش فرزندان در زمینه مدیریت مالی، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. این مهارت‌ها به فرزندان کمک می‌کند تا بتوانند در شرایط اقتصادی پیچیده آینده موفق‌تر عمل کنند و بالاترین سطح از استقلال مالی را کسب کنند.
۶. چالش‌های اجتماعی و سیاسی
پدران باید خود را برای مواجهه با تبعات اجتماعی و سیاسی ناشی از تغییرات آینده آماده کنند. این شامل آموزش فرزندان جهت مشارکت فعال در جامعه، درک حقوق شهروندی و مسئولیت‌های اجتماعی است. پدران باید به فرزندان خود بیاموزند که چگونه با چالش‌های اجتماعی و سیاسی در جهان مدرن مواجه شوند و در عین حال ترویج‌کننده ارزش‌هایی مانند عدالت، برابری و همبستگی باشند.
نتیجه‌گیری
پدران در هر نسل با چالش‌های مختلفی روبه‌رو بوده و هستند که این چالش‌ها نه‌تنها تحت تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی، بلکه تحت تأثیر تغییرات فرهنگی و نیازهای جدید فرزندان نیز قرار دارند. در نسل دیروز، تأمین مالی یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها بود، زیرا پدران به عنوان نان‌آوران خانواده تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار داشتند. این فشارها گاهی مانع از ابراز احساسات و ارتباط مؤثر با فرزندان می‌شد و به فاصله عاطفی بین آن‌ها منجر می‌گردید.
امروز، با تغییرات فرهنگی و اجتماعی، نقش پدران پیچیده‌تر شده است. پدران امروزی نه‌تنها باید تأمین مالی کنند، بلکه انتظار می‌رود که در تربیت عاطفی و روانی فرزندان نیز نقش مؤثری ایفا کنند. شیوه‌های تربیتی مدرن و ابزارهای ارتباطی جدید به پدران امکان می‌دهد تا روابط نزدیک‌تری با فرزندان خود برقرار کنند، اما این تغییرات همچنین می‌تواند چالش‌هایی مانند فشار برای دست‌یابی به استانداردها و انتظارات اجتماعی را نیز به دنبال داشته باشد.
به نظر می‌رسد چالش‌های پدرانه در آینده نیز به تغییرات خود ادامه خواهند داد. با پیشرفت تکنولوژی و تغییرات فرهنگی، پدران به ابزارهای جدیدی نیاز خواهند داشت تا بتوانند به خوبی از پس نیازهای عاطفی و روانی فرزندان برآیند و با معضلات نوین مانند اعتیاد به تکنولوژی، اختلالات روانی و فشارهای اجتماعی مقابله کنند. این تغییرات نیازمند آموزش و حمایت صحیح از پدران برای آشنایی با مقوله‌های تربیتی و عاطفی جدید خواهد بود.
به طور کلی، اگرچه چالش‌های پدران در هر نسل با یکدیگر تفاوت دارند، اما نکته‌ای که مشترک است این است که هر نسل باید با آگاهی از چالش‌های قبلی، به همسان‌سازی یا تطبیق استراتژی‌های خود بپردازد. این تحلیل نشان می‌دهد که آگاهی از چالش‌های دیروز می‌تواند به پدران امروز و فردا در ایجاد روابط سالم و مؤثر با فرزندانشان کمک کند و به بهبود کیفیت خانوادگی و اجتماعی منجر شود.
بنابراین، در روز پدر و هر روز دیگر، بیایید این موضوع را جشن بگیریم و از پدران به خاطر تلاش‌ها و فداکاری‌هایشان قدردانی کنیم و به آینده‌ای روشن‌تر برای فرزندان‌مان بیندیشیم.
نظر شما