خبرگزاری ایمنا؛ محمدعلی حسن‌نیا، کارشناس مسائل غرب آسیا در یادداشتی نوشت:
«بالاخره بعد از دو سال لبنان رئیس‌جمهور خود را انتخاب کرد. ژنرال جوزف عون، فرمانده ۶۲ ساله لبنانی به عنوان سکاندار جدید کاخ بعبدا انتخاب شد. عون از سال ۱۹۸۲ وارد ارتش این کشور شد همان زمانی که اسرائیل در حمله «صلح الخلیل» تا بیروت پیش آمده بود و این کشور را اشغال کرد. امروز هم بخش‌های از جنوب این کشور تحت اشغال ارتش صهیونیستی است و مهم‌ترین اولویت ژنرال عون در مقام ریاست‌جمهوری و فرمانده کل قوا باید عقب راندن اسرائیل از خاک لبنان باشد. عون با مسائل زیادی اعم از داخلی و خارجی روبه‌رو خواهد بود. البته جوزف عون انتخاب خود را وام دار آمریکا و عربستان است. واشنگتن از زمان شروع حمله هوایی و زمینی اسرائیل به لبنان، سعی در تغییر معادله و فضای سیاسی لبنان به نفع خود کرد. عون بهترین گزینه برای آمریکا در این نبرد سیاسی است. واشنگتن قصد دارد با آوردن فردی نظامی و مقتدر در کاخ بعبدا تلاش کند خلع سلاح حزب‌الله و تبدیل این جنبش از یک‌شبه دولت به یک گروه سیاسی ضعیف را کلید بزند.
البته جوزف عون تاکنون در تعاملات خود پالس منفی نسبت به مقاومت نشان نداده است و تنها در مراسم سوگند ریاست‌جمهوری اعلام کرد که باید سلاح در اختیار دولت باشد. اکنون عون با چالش‌های بیشماری پیش‌روی خود روبه‌رو است. سقوط دولت اسد در سوریه و ابهام شدید در مدل رفتاری و نوع رابطه با مهم‌ترین همسایه خود، چگونگی اجرای قطعنامه ۱۷۰۱، وضعیت آوارگان، روند بازسازی کشور پس از حملات رژیم صهیونیستی، نوع مواجهه با مقاومت و همچنین اقتصاد از هم پاشیده لبنان از بزرگترین چالش‌های پیش‌روی عون در سمن ریاست‌جمهوری این کشور خواهد بود.
تلاش واشنگتن برای در دست گرفتن فضای سیاسی لبنان
آمریکا برای اینکه عون به کاخ ریاست‌جمهوری برسد در هفته‌ها و روزهای گذشته اقدامات زیادی انجام داد. هوکشتاین فرستاده ویژه کاخ سفید در امور لبنان از چند روز قبل وارد بیروت شد و با تمام گروه‌های همسو دیدار و گفتگو داشت به حدی این رایزنی‌ها جدی و سخت بود که یکی از نمایندگان مجلس لبنان از جنبش تغییر، اعلام کرد ما مجبور شدیم به عون رأی بدهیم. از سوی دیگر فضای سیاسی در ائتلاف هشتم مارس وابسته به مقاومت بسیار جنجال برانگیز بود. حزب‌الله سعی کرد خود را بازیگری معقول نشان دهد و چند روز قبل‌تر «وفیق صفا» مسئول هماهنگی و ارتباط حزب‌الله اعلام کرد وتوی برای جوزف عون انجام نمی‌شود. همچنین مهم‌ترین رقیب عون یعنی «سلیمان فرنجیه» در شب انتخابات به نفع عون از روند انتخابات کناره گرفت تا نشان‌های از همراهی مقاومت هم به عون برسد. البته در دور نخست انتخابات عون با رأی سفید جریان شیعی یعنی جنبش امل و حزب‌الله روبه‌رو شد و بعد از رایزنی یکساعت بین این دو گروه شیعه با عون در مجلس نواب لبنان آن‌ها نیز در دور دوم به ژنرال رأی مثبت دادند.
آیا انتخاب عون خلاف قانون اساسی لبنان بود؟
جوزف عون فرمانده ارتش لبنان که در حال حاضر رئیس‌جمهور این کشور نیز محسوب می‌شود، برابر با دو اصل ۷۶ و ۷۷ قانون اساسی این کشور و به دلیل اینکه عون از مقامات رده اول لبنان محسوب می‌شود باید حداقل دو سال قبل از نامزدی برای ریاست‌جمهوری از مقام خود استعفا می‌داد.
«جبران باسیل» رئیس جریان آزاد مسیحی بارها این موضوع را چه در مجلس و چه در رسانه‌ها اعلام کرده بود، اما «نبیه بری» رئیس مجلس لبنان در این خصوص مورد مشابه عون یعنی انتخاب «میشل سلیمان» را نمونه‌ای موفق از حل ایراد قانون اساسی اعلام کرد. نبیه بری در فرایند انتخابات برای حل این مشکل بیان داشت اگر اعضای مجلس ۸۶ رأی به نامزد ریاست‌جمهوری دهند این رأی به منزله رأی به قانون اساسی در نظر گرفته می‌شود.
میشل سلیمان هم در زمان انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان در مقام فرمانده ارتش این کشور بود به همین علت این رأی با مناقشاتی همراه بود که با تدبیر بری برطرف شد.
فضای جدید سیاسی لبنان و اولویت‌های رئیس‌جمهور جدید
به نظر می‌رسد مهم‌ترین و اولین مأموریت جوزف عون در نقش رئیس‌جمهور لبنان باید تعیین تکلیف با اسرائیل و خواست اجرای عقب نشینی این رژیم از جنوب این کشور باشد، همچنین از دیگر اولویت‌های رئیس‌جمهور با توجه به وضعیت وخیم اقتصادی در لبنان باید این باشد که با رایزنی‌های متعدد نخست‌وزیر را مکلف کند تا مشکلات اقتصادی این کشور هرچه زودتر سر و سامان پیدا کند.
ژنرال که اکنون سکاندار کاخ بعبدا است در فصل جدیدی از روند تغییرات خاورمیانه به قدرت رسیده است و باید بداند که رویارویی با مقاومت می‌تواند او را همچون گذشتگان به لبه پرتگاه سوق دهد، بنابراین باید دید که او چگونه می‌خواهد روند تعامل با حزب‌الله را به پیش ببرد. از سوی دیگر حزب‌الله در روند بازسازی است، بنابراین قصد دارد در دولت آینده لبنان جایگاهی قوی داشته باشد و به همین دلیل در رایزنی‌های جدی و سخت با عون خواستار حضور در کابینه بعدی با قدرت بیشتر خواهد شد.
ایالات‌متحده به‌عنوان مؤثرترین عامل به قدرت رسیدن عون در فضای سیاسی لبنان توقعاتی دارد، از جمله بالابردن سطح تنش با حزب‌الله و تسریع در روند خلع سلاح مقاومت و امنیتی‌سازی در این کشور مدیترانه‌ای که همین امر می‌تواند موجب چالش‌های جدی برای ژنرال لبنان شود.
همه چهار رئیس‌جمهور اخیر لبنان در دوره‌ای فرمانده ارتش این کشور بوده‌اند. در کشوری متکثر و طایفه‌ای لبنان، نهاد ارتش تنها نهاد ملی مورد احترام و اجماع تمام احزاب، فرق و اقوام لبنان است، هرچند ارتش لبنان نهادی بسیار ضعیف است و در عمل در برابر تجاوزات خارجی بسیار ناتوان است.
انتخاب جوزف عون گزینه مورد حمایت واشنگتن و ریاض به عنوان رئیس‌جمهور لبنان، پیامد سیاسی تضعیف حزب‌الله در جنگ اخیر با اسرائیل و نیز سقوط بشار اسد در سوریه است. آرایش نیروهای سیاسی داخلی و حتی نیروهای خارجی تأثیرگذار در لبنان در ماه‌های اخیر و با توجه به اتفاقات داخلی و منطقه‌ای بسیار تغییر یافته است.
بزرگترین چالش پیش‌روی جوزف عون، وضعیت شکننده توافق آتش‌بس با اسرائیل و انتظارات حداکثری آمریکا به‌ویژه در دوره بازگشت ترامپ به کاخ سفید است. آمریکا می‌خواهد قطعنامه ۱۷۰۱ به‌طور کامل اجرا شود، یعنی خلع سلاح کامل حزب‌الله که این امر می‌تواند در آینده فضای سیاسی لبنان ره بسیار مناقشه‌برانگیز کند.
هرچه هست عون مسیحی با کوهی از مشکلات روبه‌روست؛ او در مجلس لبنان وعده‌های بسیاری داد و «عهد می‌بندم» کلیدواژه پرکاربرد سخنان وی با نمایندگان و مردم لبنان بود.
رفع مسائل اصلی لبنان نیازمند زمانی کافی و لازم است. یکی از نکاتی که می‌توان به آن اشاره داشت همکاری کامل حزب‌الله در روند بازسازی لبنان با دولت جدید این کشور خواهد بود. اما اگر عون و نخست‌وزیر جدید این کشور به سمت چالش خلع سلاح پیش بروند یا روند اتصال لبنان به بیرون را کور کنند، باید منتظر تنش‌های سیاسی بزرگی در فضای داخلی این کشور باشیم.»
نظر شما