به گزارش خبرگزاری ایمنا، ایران با برخورداری از بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب، ظرفیت‌های بی نظیری برای توسعه اقتصاد دریا محور دارد؛ این ظرفیت‌ها شامل صنایع شیلات، کشتیرانی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر و بندری هستند. با این حال، تحقق کامل این پتانسیل نیازمند رفع چالش‌های زیرساختی، قانونی و زیست‌محیطی است.
ظرفیت‌های اقتصاد دریا محور در ایران
۱. صنعت شیلات و آبزی پروری
صنعت شیلات یکی از بخش‌های مهم اقتصاد دریا محور در ایران است. بر اساس آمار سازمان شیلات ایران، سالانه بیش از یک میلیون تن آبزیان از دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان صید می‌شود. علاوه بر صید، آبزی پروری نیز به عنوان یک فعالیت اقتصادی نوین در حال توسعه است. پرورش ماهی، میگو و جلبک‌های دریایی از جمله فعالیت‌هایی هستند که می‌توانند به ایجاد اشتغال و افزایش صادرات غیرنفتی کمک کنند.
۲. کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی
ایران با داشتن بنادر مهمی مانند بندر امام خمینی (ره)، بندر شهید رجایی و بندر چابهار، نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند. حمل‌ونقل دریایی به‌عنوان یکی از ارزان‌ترین و ایمن‌ترین روش‌های حمل‌ونقل کالا، می‌تواند به رشد تجارت خارجی ایران کمک کند. همچنین، توسعه کریدورهای بین‌المللی مانند کریدور شمال-جنوب، فرصت‌های جدیدی را برای ایران فراهم کرده است.
۳. گردشگری دریایی
سواحل زیبای شمال و جنوب ایران، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری دریایی دارند. جزایر قشم، کیش، هرمز و چابهار از جمله مقاصد گردشگری هستند که می‌توانند با توسعه زیرساخت‌های مناسب، به قطب‌های گردشگری بین‌المللی تبدیل شوند. گردشگری دریایی نه تنها به ایجاد اشتغال کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به حفظ محیط زیست دریایی نیز منجر شود.
۴. انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی
دریاها و اقیانوس‌ها منبع عظیمی از انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. انرژی بادی، انرژی جزر و مد و انرژی امواج از جمله منابعی هستند که می‌توانند به تولید برق پاک کمک کنند. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، می‌تواند از این منابع برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کاهش آلایندگی محیط زیست استفاده کند.
۵. صنایع بندری و لجستیک
بنادر ایران به‌عنوان دروازه‌های تجاری کشور، نقش کلیدی در اقتصاد دریا محور ایفا می‌کنند. توسعه زیرساخت‌های بندری، افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری و بهبود خدمات لجستیک می‌توانند به افزایش رقابت پذیری بنادر ایران در سطح بین‌المللی کمک کنند.
چالش‌های توسعه اقتصاد دریا محور در ایران
۱. کمبود زیرساخت‌های مناسب
یکی از مهم‌ترین چالش‌های توسعه اقتصاد دریا محور در ایران، کمبود زیرساخت‌های مناسب است. بنادر ایران با وجود پتانسیل‌های بالا، از نظر تجهیزات و فناوری‌های مدرن با محدودیت‌هایی مواجه هستند. همچنین، شبکه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای که بنادر را به مراکز اقتصادی متصل می‌کند، نیاز به توسعه و نوسازی دارد.
۲. مشکلات زیست‌محیطی
فعالیت‌های اقتصادی در دریاها و سواحل، اگر بدون برنامه‌ریزی دقیق انجام شوند، می‌توانند به محیط زیست آسیب برسانند. آلودگی نفتی، تخریب زیستگاه‌های دریایی و کاهش ذخایر آبزیان از جمله مشکلاتی هستند که نیازمند توجه جدی هستند. توسعه پایدار اقتصاد دریا محور مستلزم رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و اجرای برنامه‌های حفاظتی است.
۳. موانع قانونی و بوروکراسی
قوانین و مقررات پیچیده و بوروکراسی اداری از دیگر چالش‌های توسعه اقتصاد دریا محور در ایران هستند. تسهیل فرایندهای اداری، شفاف‌سازی قوانین و ایجاد بسترهای حقوقی مناسب می‌توانند به جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی کمک کنند.
۴. کمبود سرمایه‌گذاری
توسعه اقتصاد دریا محور نیازمند سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های مختلف است. با این حال، کمبود منابع مالی و نبود برنامه‌های جامع سرمایه‌گذاری، از جمله موانع پیشروی این بخش هستند. جذب سرمایه‌گذاری خارجی و مشارکت بخش خصوصی می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند.
راهکارهای توسعه پایدار اقتصاد دریامحور
۱. تقویت زیرساخت‌ها
توسعه زیرساخت‌های بندری، حمل‌ونقل و لجستیک باید در اولویت برنامه‌های دولت قرار گیرد؛ استفاده از فناوری‌های مدرن و افزایش ظرفیت بنادر می‌تواند به بهبود عملکرد این بخش کمک کند.
۲. حفاظت از محیط زیست
اجرای برنامه‌های حفاظتی، کاهش آلودگی‌های دریایی و استفاده از روش‌های پایدار در صید و پرورش آبزیان از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به حفظ محیط‌زیست دریایی کمک کنند.
۳. تسهیل قوانین و مقررات
اصلاح قوانین و مقررات، کاهش بروکراسی اداری و ایجاد بسترهای حقوقی مناسب می‌توانند به جذب سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت‌های اقتصادی در بخش دریا کمک کنند.
۴. جذب سرمایه‌گذاری
تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد دریا محور و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق ایجاد بسترهای امن و سودآور، از جمله راهکارهای مهم برای توسعه این بخش هستند.
به گزارش ایمنا، اقتصاد دریا محور در ایران با برخورداری از ظرفیت‌های بی نظیر، می‌تواند به عنوان موتور محرکه رشد اقتصادی کشور عمل کند. با این حال، تحقق این هدف نیازمند رفع چالش‌های زیرساختی، زیست‌محیطی و قانونی است. با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و مشارکت بخش خصوصی، ایران می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم اقتصاد دریا محور در منطقه تبدیل شود.
نظر شما