به گزارش خبرگزاری ایمنا، در تابستان ۱۴۰۳ ایران با کسری برق حداقل ۱۷ هزار مگاوات (۲۵ هزار مگاوات ظرفیت نامی) مواجه شد که منجر به خاموشی‌های گسترده و معضلات جدی در سطح کشور شد، این بحران در حالی اتفاق افتاد که رشد مصرف برق سالانه به میزان پنج درصد افزایش پیدا کرده است، همچنین کمبود سوخت‌های مورد نیاز نیروگاه‌ها، هزینه بالای تولید برق با استفاده از گازوئیل و گاز و نبود توازن بین هزینه و درآمد بنگاه‌های انرژی مشکلات اساسی دیگری را به وجود آورده است.
صنعت برق کشور با چالش‌های متعددی همچون بدهی سنگین وزارت نیرو، نبود سرمایه‌گذاری کافی به‌دلیل موانع داخلی و خارجی و انتشار مقادیر بزرگ آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای روبه‌رو است.
دسترسی نداشتن به منابع مالی دولتی برای سرمایه‌گذاری و تمایل نداشتن بخش خصوصی برای ورود به این صنعت نیز از دیگر معضلات این حوزه به شمار می‌روند.
راهکارهای پیشنهادی برای رفع این معضلات شامل اصلاح اقتصاد برق، توسعه ظرفیت‌های تولید و ایجاد جهش در توسعه نیروگاه‌های بادی و خورشیدی است، این اقدامات می‌تواند بستر مناسبی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و کاهش ناترازی و خاموشی‌ها فراهم کند.
نبود نگاه بلندمدت به توسعه نیروگاهی
فرزین سوادکوهی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: هنگامی که صنعت نیروگاهی در کشور شروع به توسعه کرد، نگاه بلندمدت نسبت به آینده، افزایش جمعیت و گستردگی صنایع نداشته‌ایم، بنابراین در سه دهه گذشته باید بر اساس آمار به این نتیجه می‌رسیدیم که در افق‌های نزدیک، همچون ۱۴۰۰ و دهه بعد از آنکه اکنون در آن قرار داریم با کسری برق مواجه خواهیم شد، در حال حاضر ظرفیت برق کشور حدود ۸۵ تا ۹۰ هزار مگاوات است که شامل برق آبی‌ها، نیروگاه‌های حرارتی و بخش کوچکی از نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌شود.
وی افزود: به‌دلیل انحصارگرایی در صنعت نیروگاهی و نبود توجه کافی به آن از سوی دولت‌ها، صنعت برق کشور نتوانسته به‌طور همگام با نیازهای کشور توسعه پیدا کند، این انحصار موجب شده که سرمایه‌گذاری لازم در این حوزه انجام نشود، از پنج سال پیش تا حالا بسیاری از فعالان صنعت نیروگاهی هشدار داده بودند که با کمبود برق مواجه خواهیم شد، اما توجهی به این هشدارها نشد.
کارشناس انرژی مطرح کرد: مطالبات فعالان صنعت برق از دولت به کندی پرداخت می‌شد یا به‌طور کلی پرداخت نمی‌شد که این موضوع موجب شد صنعت نیروگاهی نتواند خود را نوسازی و به‌روزرسانی کند، در نتیجه با کسری نیروگاه‌ها روبه‌رو شدیم و اکنون هم با مشکلاتی در بازار ارز روبه‌رو هستیم که موجب شده سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی برای بخش خصوصی غیر واقع‌گرایانه به نظر برسد، دولت می‌خواهد هم تولیدکننده، هم قیمت‌گذار، هم فروشنده و توزیع‌کننده باشد و این موجب می‌شود که بخش خصوصی تمایلی به سرمایه‌گذاری در این صنعت نداشته باشد.
توجه کم به انرژی‌های تجدیدپذیر
سوادکوهی ادامه داد: در یک دهه اخیر، توجه کمی به انرژی‌های تجدیدپذیر شده است، موضوعی که باید از ۴۰ سال پیش به آن توجه می‌کردیم، ظرفیت تولید برق از منابع تجدیدپذیر در گذشته ۹۰۰ مگاوات بود، اما امروز به ۱۲۰۰ مگاوات رسیده است، همچنین مسئله سوخت نیروگاه‌ها یکی دیگر از مشکلات اساسی است که به ضعف مدیریت بازمی‌گردد، باید ذخیره‌سازی سوخت نیروگاه‌ها از ماه‌های قبل انجام می‌شد، اما این کار انجام نشد و اکنون با کمبود نیروگاه مواجه هستیم.
وی عنوان کرد: دولت جدید هم موفق به پر کردن خلأهای موجود نشده است، در چنین شرایطی قطع برق صنایع موجب مشکلات بیشتری می‌شود که در کشور توجه بیشتری به قطع برق منازل و بخش خانگی سده است، در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا برق صنایع از اهمیت بالاتری برخوردار است، این موضوع به چالش‌های بزرگی منجر شده است.
ضرورت باز کردن فضای سرمایه‌گذاری
کارشناس انرژی درباره راه‌حل‌های مشکلات افزود: می‌توانیم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌جای سوخت‌های فسیلی اشاره کنیم، اما موضوع ناترازی انرژی در کشور پیچیده است، که این مشکل ناشی از ضعف مدیریت، نبود فرهنگ مناسب و ارتباطات محدود با کشورهای صاحب فناوری است، در نتیجه سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع مختلف کاهش یافته است.
سوادکوهی ادامه داد: باید فضای سرمایه‌گذاری در صنایع انرژی باز شود و بخش خصوصی وارد عمل شود، همچنین فرهنگ‌سازی در خصوص مصرف بهینه انرژی باید جدی گرفته شود، برای حل این مشکلات، نیاز به یک سیاست‌گذاری کارشناسی‌شده و منسجم داریم و همچنین سرمایه‌گذاران باید اطمینان پیدا کنند که دولت به آنها اختیار عمل می‌دهد تا بتوانند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.
وی افزود: تاکنون هیچ‌یک از این اقدامات به‌طور جدی انجام نشده است، حال برای خروج از این وضعیت باید سیاست‌گذاری‌های جدید و تدابیر مؤثری به کار گیری شود، اگر این تغییرات صورت نگیرد، بحران انرژی در آینده نزدیک به شدت بیشتر خواهد شد.
به گزارش ایمنا، صنعت برق ایران با مشکلات ساختاری و مدیریتی متعددی روبه‌رو است که شامل کسری ظرفیت تولید، افزایش مصرف سالانه و کمبود سوخت نیروگاه‌ها می‌شود، این چالش‌ها منجر به خاموشی‌های گسترده و نبود پاسخگویی به نیازهای رو به رشد جامعه شده‌اند، همچنین نبود توازن اقتصادی و بدهی‌های سنگین وزارت نیرو به این مشکلات دامن زده است.
برای مقابله با این بحران‌ها، اصلاحات جدی در اقتصاد برق و توسعه ظرفیت‌های تولیدی ضروری است.
تمرکز بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تقسیم مصرف‌کنندگان به بازارهای حمایتی و آزاد انرژی و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند، این اقدامات نه‌تنها ناترازی برق را کاهش می‌دهد، بلکه موجب کاهش آلودگی‌های زیست محیطی نیز خواهد شد.
نظر شما