به گزارش خبرگزاری ایمنا، دیدارهای رهبر معظم انقلاب اسلامی با زنان و دختران نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه‌ای است که به نقش زنان در جامعه داده می‌شود. دیدارهایی که حالا به یک رسم همه‌ساله همزمان با سالروز میلاد دُردانه نبی مکرم اسلام (ص) حضرت زهرای مرضیه (س) تبدیل شده است؛ دیدارهایی که نشان‌دهنده توجه ویژه معظم‌له به مشکلات و چالش‌های زنانه در ایران اسلامی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار سال جاری با زنان به بیان مهم‌ترین اصول منشور زن در اسلام پرداختند و تاکید کردند زن و مرد در اسلام مکمل یکدیگرند و برای دستیابی به حیات طیبه تلاش می‌کنند و در تلاش برای رسیدن به حیات طیبه و توانایی‌های فکری و روحی در عرصه‌های علمی، فرهنگی، هنری، اثرگذاری اجتماعی-سیاسی، فعالیت اقتصادی و مسائل بین‌المللی هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. ایشان همچنین به نقش مؤثر زنان در پیروزی انقلاب و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی اشاره کردند و از آنها خواستند تا در برابر چالش‌ها ایستادگی کنند.
ایشان به اهمیت موضوعات مطرح شده توسط زنان، از جمله مراقبت از خانواده در فضای مجازی و تسهیلگری ازدواج، اشاره کردند و خواستار پیگیری این نکات شدند. همچنین توجه به مسئله زوجیت، حقوق و مسئولیت‌ها، محدودیت‌های دینی در ارتباطات معاشرتی زن و مرد و افتخار و ارزش والای مادری از جمله اصول مهم منشور زن مسلمان است که رهبر انقلاب به آنها پرداختند.
رهبر انقلاب اسلامی در بخشی از سخنانشان نیز بر اهمیت تقلید از زنان مجتهد تأکید کردند و گفتند که در بسیاری از مسائل زنانه، خانم‌ها باید از مجتهدان زن تقلید کنند، زیرا مردان ممکن است در این زمینه‌ها تشخیص درستی نداشته باشند. ایشان همچنین به رشد زنان مجتهد و فعال در عرصه‌های مختلف پس از انقلاب اشاره و بر لزوم حضور مؤثر زنان در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تأکید کردند.
به منظور بررسی بیشتر نکات کلیدی مطرح شده توسط رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار، با مینو اصلانی، رئیس اندیشکده زن و خانواده دانشگاه جامع امام حسین (ع) به‌عنوان یکی از بانوان فعال در حوزه زنان و خانواده که چند سالی است توفیق تشرّف محضر ولی امر مسلمین جهان را در کارنامه خود دارد، به گفت‌وگو نشستیم.
ایمنا: رهبر انقلاب اسلامی در مقایسه وضعیت زنان در ایران پس از انقلاب اسلامی و کشورهای غربی، به نابرابری‌های موجود در فرهنگ غرب اشاره کردند. چه تفاوت‌هایی بین وضعیت زنان در گفتمان انقلاب اسلامی و فرهنگ غرب وجود دارد؟
اصلانی: تفاوت نگاه اسلام و گفتمان انقلاب اسلامی به زن با نگاه فرهنگ غرب به زن موضوعی بسیار مهم است. در واقع نگاه فرهنگ غرب به زن یک نگاه بسیار حداقلی و ابزارگونه است به طوری که حتی خانم «وندی شلیت» محقق و نویسنده آمریکایی نیز آن را مطرح کرده و می‌گوید که هویت زنان در فرهنگ غرب بسیار از هم فروپاشیده است و زنان دچار بحران‌های شدیدی هستند. به عبارتی نگاه فرهنگ غرب به زن صرفاً نگاه جنسیتی است و این نگاه اساساً روح، اندیشه و اثرگذاری زن در یک جامعه را به محاق برده و آنچه که باقی مانده تنها یک تن‌نمایی و برجسته‌نمایی پیرامون مباحث جنسیتی است. اما نگاه اسلام و گفتمان انقلاب اسلامی به زن، نگاهی توأم با کرامت و روح انسانی است که موجب می‌شود زن در همه عرصه‌ها حضور جدی، فعال و شریفانه داشته باشد بدون اینکه دیگران حق لذت‌جویی و بهره‌مندی از او را داشته باشند.
در واقع نگاه اسلام به زن در تمام ابعاد در جایگاه بسیار بالایی قرار دارد؛ چه آن زمانی که به عنوان یک دختر یا خواهر در خانواده حضور دارد و غم‌خوار، یاری‌دهنده و پشتوانه عاطفی پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده است؛ چه زمانی که به عنوان یک زن فرهیخته در جامعه حضور پیدا می‌کند و جامعه برای او کرامت و ارزش قائل است و به لحاظ توانمندی‌های مهارتی، فکری و اندیشه، او رو در مناصب مختلف قرار می‌دهد و چه زمانی که به عنوان یک مادر یا همسر جایگاه ویژه‌ای می‌یابد زن جایگاه بالایی دارد. در واقع اسلام زن را در خانه مانند ریحانه برای مرد معرفی کرده و تاکید داشته که باید به لحاظ عاطفی از او حمایت شود و برای رسیدن به این هدف پاداش‌های اخروی برای مردان در نظر گرفته است.
اما نگاه فرهنگ غرب به زن که با انقلاب صنعتی آغاز شد، نگاهی همچون یک کالای مصرفی است. در انقلاب صنعتی از زن به عنوان کارگر ارزان‌قیمت استفاده کردند چون بیمه‌ای برای او لحاظ نمی‌کردند و به صرف اینکه زن از خانه بیرون بیاید و کاری انجام دهد، از بسیاری حقوق محرومش کردند و به شدت مورد استثمار قرار گرفت و از آن به بعد طی دوره‌های مختلف بحث تن فروشی، لذت‌جویی و مصرف گرایی را به واسطه زنان توسعه دادند تا سرمایه‌داران با اعتراض‌های بین‌المللی بتوانند از وجود زن بیشترین بهره را برده و سودهای کلان به جیب بزنند.
به هر روی در نگاه عدالت‌محور و واقع‌بینانه در خواهیم یافت که نگاه اسلام به زن یک نگاه کاملاً مترقی است به طوری که زنان در عالی‌ترین عرصه‌های معنوی، فکری و اندیشه‌ای، راهبردی درخشیده‌اند که نمونه‌های بارز آن، حضرت خدیجه (س)، حضرت زهرا (س) و حضرت زینب کبری (س) هستند که علاوه بر درخشش در زمینه همسری و مادری، در عالی‌ترین سطح هدفمند کردن امت اسلامی قدم‌های بلندی برداشتند و به تاسی از ایشان زنان فرهیخته دیگری در طول تاریخ بروز و ظهور یافتند که خانم مرضیه دباغ، نمونه‌ای از آن زنان فرهیخته و مجاهد است که علاوه‌بر داشتن نقش همسر و مادری مهربان و دلسوز برای خانواده، یک مجاهد فی‌سبیل‌الله بود. همچنین شهیده بنت‌الهدی صدر در عراق که با رژیم بعث تا پای جان مبارزه کرد و نیز شهیده مروه شربینی که به دلیل رعایت حجاب توسط تندروهای آلمان به شهادت رسید، نمونه‌های دیگری از این بانوان هستند. در حال حاضر بیش از ۴۰ هزار زن نویسنده و توانمند در کشور ما فعالیت دارند که به تاسی از حضرت زهرا (س) و به عنوان الگوی سوم زن نه شرقی، نه غربی در جامعه حضوری بسیار پررنگ، اثرگذار و توأم با اخلاق و معنویت دارند.
ایمنا: اشاراتی درباره یکسان بود حقوق زن و مرد در بیانات رهبر انقلاب مشهود بود. آیا به واقع در کشور ما حقوق زن و مرد یکسان است و در این زمینه نقصی در قانون وجود ندارد؟
اصلانی: قوانین کشور ما چون بر پایه شرع مقدس و مبانی انقلاب اسلامی است، عدالت‌محور است، اما گاهی همه قوانین یکسان اجرا نمی‌شوند. به هر حال در خانواده‌ها شاهد مشکلاتی هستیم به این دلیل که زنان و مردان با حقوق خود کمتر آشنا هستند، به‌ویژه در دوره اخیر که فضای مجازی فرصت گفتمان و تعاملات بین خانواده را کم کرده است، اما در قوانین کمبودی به نظر نمی‌رسد و به‌طور کامل حقوق خانواده شامل مرد، زن و کودکان به شکل زیبا و بسیار مترقی در نظر گرفته شده است. با این حال در صحنه اجرا به دلیل آشنا نبودن خانواده‌ها به مسائل حقوقی خود به مشکلاتی برمی‌خورند و گاهی وکیل نیز توانمندی لازم را در احقاق حق ندارد و اتفاقات دیگری رقم می‌خورد، بنابراین از لحاظ اجرای قوانین ممکن است خلأهایی داشته باشیم اما قوانین به‌طور کامل عدالت‌محور است و خلأ قانونی در این زمینه وجود ندارد.
به عبارتی لازم است هر فرد نسبت به حقوق، وظایف و مسئولیت‌های خود در خانواده مطلع باشد، چرا که اطلاع نداشتن از قوانین یا نداشتن فرهنگ مدارا مشکلاتی را رقم خواهد زد. بر همین اساس در قرآن کریم توصیه‌ها و ملاحظات زیادی نسبت به همسران وجود دارد و آن ملاطفتی که دین قرار داده، در قوانین هم آمده است، اما گاهی این حدود و مُرّ قانون رعایت نمی‌شود.
ایمنا: رهبر انقلاب بر نقش حیاتی و باارزش مادری تأکید کردند و فرمودند که برخی رسانه‌ها به اشتباه تصویری منفی از این نقش ارائه می‌دهند، در حالی که بهشت زیر پای مادران است؛ برای خنثی کردن این تصویر اشتباه چه راهکاری وجود دارد؟
اصلانی: این موضوع به روش‌های غلط تربیتی برمی‌گردد. گویا برای نسل جوان این‌طور تداعی شده است که مادر یعنی کسی که باید در خانه به همه اعضای خانواده خدمات بدهد و ترسیم این چهره از مادر موجب می‌شود که دختران جوان از مادر شدن اِبا داشته باشند و تصور کنند با مادر شدن آزادی آنها سلب می‌شود و نمی‌توان خوشی‌ها، لذت‌ها، مهمانی‌ها و مسافرت‌های قبل را ادامه داد. یا اینکه مسئولیت همه فرزندان برعهده مادر است و چهره‌ای از مادر در ذهن‌ها به تصویر کشیده می‌شود که گویی مادر یک جهادگر است، در حالی که مادر کانون عاطفه و آرامش‌بخشی در خانواده است و در کنار آرامش بخشیدن به سایر اعضای خانواده خود، او نیز به آرامش می‌رسد، چراکه ذات و فطرت الهی یک مادر بر مبنای آرامش داشتن کنار خانواده بنا شده است.
این مسئله در کتاب «جنگ علیه خانواده» ویلیام گاردنر نیز آورده شده است. در این کتاب مشخص شده است که توجه نکردن به این ابعاد در خانواده یعنی موقعیت‌های مادری و همسری، ضریب خشونت در جامعه غربی را به‌شدت افزایش داده است، چون این عقبه آرامش وجود ندارد. بنابراین اگر نقش‌های مادری به‌درستی پیاده شود هم مادر به آرامش می‌رسد و هم دیگر اعضای خانواده به آرامش خواهند رسید که در این بین لازم است اعضای خانواده مسئولیت‌های خود را در برابر مادر خانواده انجام دهند و تکالیف و مسئولیت‌ها بین اعضای خانواده تقسیم شود. معتقدم نقش مادری یک نقش رویایی و بسیار زیبا برای مادر و برای اعضای خانواده است.
ایمنا: رهبر انقلاب اسلامی بر این نکته تأکید کردند که تعداد مجتهده‌ها در جامعه کم نیست و در بسیاری از مسائل زنانه، زنان باید از مجتهدان زن تقلید کنند. در حال حاضر آیا بستر این امر فراهم است؟
اصلانی: نکته‌ای که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند، نکته بسیار مهم و راهبردی است و به‌طور قطع حوزه‌های علمیه باید به آن بپردازند. در حال حاضر تعدادی مجتهده در کشور حضور دارند که از جمله می‌توان به خانم‌ها صفاتی و گلگیری اشاره کرد. این بانوان در موضوعات مربوط به زنان به‌طور کامل صاحب‌نظر و مسلط هستند و آمادگی دارند که زمینه و فرصت امر رهبری را فراهم کنند و شرایط تقلید از آنها محیا شود.
به‌طور طبیعی ما در آینده نیازمند این هستیم که حوزه‌های علمیه نسبت به پرورش بانوان فرهیخته در سطوح خارج فقه و اجتهاد بیشتر تلاش کنند، اما اکنون نیز شرایط آن را داریم که این فرمایش رهبر معظم انقلاب را عملیاتی کنیم که به‌طور قطع بار سنگین آن بر دوش حوزه‌های علمیه به‌ویژه مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، جامعة‌الزهرا و جامعة‌المصطفی است تا به‌سرعت این بانوان مجتهده را معرفی کنند و اگر لازم است رساله‌ای در زمینه مسائل شرعی زنان بیرون بدهند. به هر حال این موضوع بسیار راهبردی است و می‌تواند برای مسائل شرعی زنان راهگشا باشد.
ایمنا: به‌عنوان یکی از بانوانی که تاکنون چندین‌بار در ایام ولادت حضرت فاطمه (س) به محضر رهبر انقلاب رسیده‌اید، بگویید چه نکات جالب و جدیدی، دیدار سال جاری را از سال‌های گذشته متمایز کرده بود؟
اصلانی: به نظرم یکی از نکات بسیار مهمی که سال جاری نسبت به دیدارهای سال‌های گذشته وجود داشت، یکی حواشی مراسم و دیگر صحبت‌هایی بود که خانم‌ها به صورت بسیار صمیمانه در محضر رهبر انقلاب داشتند. این گفت‌وگوها بسیار دلنشین بود و لبخند رهبر انقلاب نشان می‌داد که ایشان از نکات مطرح‌شده رضایت داشتند و نشان می‌داد افرادی که مطالب را ارائه دادند بر مسائل مهم کشور در حوزه زنان و خانواده تسلط دارند.
در واقع این موضوعات، بسیار مهم و شاید ریز مسائل و دغدغه‌های جامعه ما بود که رهبر انقلاب نیز به تک‌تک آنها اشاره کردند و نکات کلیدی را بیان فرمودند که شاید در دیدارهای گذشته به‌صورت کلی به آنها پرداخته می‌شد. موضوع جدید و راهبرد اساسی توجه به زنان مجتهده و تقلید خانم‌ها از این افراد، مسئله بسیار مهمی بود که شاید جلسه سال جاری را از سایر جلسات متمایز می‌کرد و فکر می‌کنم تحول بزرگی در مسائل زن‌ها ایجاد خواهد کرد.
نظر شما