به گزارش خبرگزاری ایمنا، با گذشت یک هفته از سقوط دولت رسمی سوریه، تحلیل‌ها و اظهارنظرهای مختلفی درباره این اتفاق انجام شده است و در همان روزهای نخست، بازخوانی هشدار رهبر معظم انقلاب در خرداد ۱۴۰۳ خطاب «بشار اسد» در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه بسیاری قرار گرفت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با رئیس‌جمهور سوریه، شش ماه پیش از سقوط دولتش هشدار داده بودند که غربی‌ها قصد دارند سوریه را از معادلات منطقه خارج کنند و از وی خواسته بودند مراقب نقشه جدید غرب برای سوریه باشد؛ وضعیت کنونی سوریه زیر آتش حملات رژیم صهیونیستی، بدون یک دولت رسمی مستقر و درگیر با اختلافات داخلی گروه‌های مسلح، نشان می‌دهد اهمیت این هشدار راهبردی درک نشده بود و اقدام مناسبی برای پیشگیری از آن نشده بود. با این حال همان‌طور که رهبر انقلاب نیز در سخنرانی آخر خود اشاره کردند، سقوط سوریه برای یکایک ما از جمله مسئولان درس‌هایی دارد که «غفلت نکردن از دشمن» و پیش‌بینی نقشه‌های احتمالی او یکی از همین عبرت‌ها است.
در همین راستا، با توجه به تحرکات اخیر ترکیه در منطقه و نقش بارز این کشور در حمایت از گروه تروریستی تحریرالشام در سوریه، بازخوانی هشدارهای مهم رهبر معظم انقلاب در دیدار با «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه در سال ۱۴۰۱ خالی از لطف نیست، چراکه ایشان در این دیدار، بر دو مسئله اساسی در رابطه با ترکیه تاکید کردند که یکی از آن‌ها مربوط به حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با تروریسم در این کشور و دیگری هشدار جدی در خصوص مخالفت ایران با سیاست‌هایی درباره مسدود کردن مرز راهبردی ایران و ارمنستان بود. رهبر معظم انقلاب در آن دیدار خطاب به رئیس‌جمهور ترکیه که این روزها نقش کشورش در حمایت از گروه‌های مسلح سوری بر کسی پوشیده نیست، مسئله تمامیت ارضی سوریه را بسیار مهم برشمردند و با اشاره به بعضی نقل قول‌ها درباره حمله نظامی به شمال سوریه، تأکید کردند: «این کار به‌طور قطع هم به ضرر سوریه هم به ضرر ترکیه و هم به ضرر منطقه است و اقدام سیاسی مورد انتظار از جانب دولت سوریه را نیز محقق نخواهد کرد.»
ایشان با اشاره به جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ به‌طور صریح هشدار دادند: «اگر سیاستی درباره مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد، چرا که این مرز یک راه ارتباطی چندهزارساله است.»
پیش از این نیز، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی خود در آبان سال ۱۳۹۹ که هم‌زمان با جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ انجام شد، گفته بودند: «این جنگ حادثه تلخی است و امنیت منطقه را تهدید می‌کند و بایستی هرچه زودتر تمام بشود و البته همه سرزمین‌های آذربایجان که به وسیله ارمنستان تصرف شده باید آزاد بشود و برگردد به خود آذربایجان [زیرا] که متعلق به آذربایجان است.» (۱۳۹۹/۰۸/۱۳) همچنین ایشان لزوم حفظ امنیت ارامنه در این سرزمین‌ها و رعایت مرزهای بین‌المللی از جانب دو طرف را مورد تأکید قرار دادند و افزودند: «تروریست‌ها هم بایستی در نزدیکی مرزهای ما مستقر نشوند. اگر چه بعضی‌ها انکار می‌کنند، لکن در گزارش‌های قابل اطمینان وجود دارد که یک تعدادی تروریست از اینجا و آنجا وارد این ماجرا شده‌اند؛ اگر اینها نزدیک مرز باشند و احساس خطر بشود، قطعاً برخورد قاطع خواهد شد؛ اینها بایستی نیایند.» (۱۳۹۹/۰۸/۱۳)
نباید از قفقاز جنوبی غافل شد
مهدی خورسند، کارشناس مسائل منطقه در همین راستا به خبرنگار ایمنا گفت: پس از اینکه تکفیری‌ها در کشور راهبردی همچون سوریه مستقر شدند، با توجه به نوع بازیگری که ترکیه در این بین داشت، شاید به این جمع‌بندی برسند که بلندپروازی دیگری را در منطقه قفقاز جنوبی تجربه کنند.
وی افزود: در جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰، ترکیه بخشی از تکفیری‌ها را برای حمایت از جمهوری آذربایجان به اردوی باکو فرستاد و ما بارها در همان برهه زمانی نسبت به این قضیه هشدار دادیم؛ اکنون نیز به نظر می‌رسد ترکیه‌ای که حامی جبهه النصره و این روزها تحریرالشام در سوریه است، شاید بازی با این گروهک‌ها را یاد گرفته باشد و بدش نیاید که به دنبال اهداف ژئوپولیتیکی و ژئواکونومی خودش در منطقه قفقاز جنوبی برود.
خورسند یادآور شد: از سوی دیگر رهبران ارمنستان این روزها بسیار تلاش می‌کنند خودشان را به دونالد ترامپ و اروپایی‌ها نزدیک کنند و این فضا نیز به نظر می‌رسد زمینه مقاومت را از کشور ارمنستان بگیرد و شاید در باغ سبزی که به بشار اسد به شکل دیگری نشان دادند، این‌بار به پاشینیان، رئیس‌جمهور ارمنستان نشان دهند و ترکیه کار را تمام کند.
ترکیه و سودای نمایندگی آمریکا در منطقه غرب آسیا
وی با بیان اینکه ترکیه به عنوان ابزار کشورهای غربی و تنها عضو ناتو در غرب آسیا، نقش‌آفرینی خوبی دارد، گفت: شاید دلبری‌های اردوغان برای دولت جدید دونالد ترامپ باشد و بخواهد نقش بیشتری نسبت به امارات یا عربستان برای نمایندگی آمریکا در منطقه غرب آسیا داشته باشد.
کارشناس مسائل منطقه هشدار داد: تصور من این است که شاید در آینده خیلی نزدیک شاهد سرعت گرفتن تحولات در منطقه قفقاز جنوبی باشیم، زیرا ترکیه منافع بسیار بزرگ اقتصادی برای خودش در منطقه قفقاز جنوبی تعریف کرده است و یکی از دلایل مهمی که ترکیه به دنبال برهم زدن قاعده بازی و حذف سوریه از معادلات غرب آسیا بود، به کریدورهای ترانزیتی اقتصادی برمی‌گردد که ترکیه تلاش داشت به صورت موازی با کریدور شمال جنوب در منطقه غرب آسیا در همکاری با عراق و دیگر کشورها ایجاد کند و سوریه این بین مزاحم یکه‌تازی ترکیه در کریدورهای ترانزیتی بود.
خورسند افزود: من پیش‌تر در جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ گفته بودم که اردوغان نه سودای حمایت از قره‌باغ را دارد و نه سودای حمایت از آذری‌زبان‌ها را، بلکه تنها به دنبال منافع اقتصادی است و حاضر است خون تمام دنیای اسلام و ترک‌ها و آذری‌زبان‌ها ریخته شود تا بتواند به اهداف اقتصادی خودش برسد.
مواظب قفقاز جنوبی باشید
وی تاکید کرد: دستگاه دیپلماسی ما باید حواسش به قفقاز جنوبی بیشتر جمع باشد. قفقاز جنوبی با اهمیت راهبردی که برای ما دارد، جزو مناطقی است که مورد توجه حداقلی قرار گرفته است و من فکر می‌کنم روزی که ما شاهد سرعت گرفتن تحولات در منطقه قفقاز جنوبی باشیم این هشدار شاید خیلی جدی به نظر برسد.
کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه ما که نمی‌توانیم در مسائل دیگر کشورها دخالت کنیم، یادآور شد: اما همان‌طور که رهبر معظم انقلاب اوایل خرداد سال جاری در مورد حذف سوریه از معادلات منطقه‌ای به‌طور صریح هشدار دادند، در گذشته نیز در مورد تغییر مرزهای ژئوپولیتیک در منطقه قفقاز جنوبی هشدار دادند.
خورسند بیان کرد: این هشدار برای این است که ما از تحولات قفقاز جنوبی عقب نمانیم، این هشدار بسیار جدی است که از اکنون باید در مورد آن فکر کرد و به نظر می‌رسد که نیاز است ما این فضای ذهنی را ایجاد کنیم و با صراحت اعلام کنیم که جلوی تغییر ژئوپولیتیک منطقه قفقاز جنوبی را خواهیم گرفت.
به گزارش ایمنا، با توجه به آنچه گفته شد، ضروری است که با نظر به تحرکات ترکیه و رو شدن کارت اردوغان در سوریه، نقشه‌های احتمالی این کشور در منطقه به‌ویژه منطقه قفقاز جنوبی پیش‌بینی شود و اقدامات لازم برای مقابله با هرگونه فعالیت در راستای تغییر مرزهای ژئوپولیتیک کشور در دستور کار مسئولان قرار بگیرد، چراکه شواهد نشان می‌دهد علاوه‌بر ترکیه، رژیم صهیونیستی نیز در پشت‌صحنه از تشدید اختلافات آذربایجان و ارمنستان به‌ویژه مسدود شدن مرز ایران و ارمنستان حمایت می‌کند و سعی دارد دسترسی ایران به کریدور راهبردی زنگزور در شمال کشور را از بین ببرد.
نظر شما