به گزارش خبرگزاری ایمنا، تئاتر یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین اشکال هنری در تاریخ بشر است که با گذشت زمان، کم‌رنگ شدنش در برخی کشورها، از جمله ایران، موضوعی نگران‌کننده است؛ بی‌توجهی به تئاتر در ایران را می‌توان به دلایل متعددی نسبت داد و در این مسیر حمایت‌های نامناسب دولت و نهادهای فرهنگی، به تضعیف تئاتر در ایران دامن می‌زند و این موضوع باعث کاهش کیفیت آثار تولیدی و کم‌رونق شدن این هنر بین مردم می‌شود.
افزون بر این، در سال‌های اخیر با رشد فناوری و گسترش رسانه‌های دیجیتال، تماشای فیلم و سریال‌ها به یکی از سرگرمی‌های اصلی مردم تبدیل شده و صحنه تئاتر در مقایسه با سینما و تلویزیون، به دلیل دسترسی محدودتر و هزینه‌های بیشتر، جذابیت همیشگی خود را از دست داده است و بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به جای صرف وقت و هزینه برای تماشای یک نمایش زنده، در خانه به تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم‌ها بپردازند.
علاوه بر این، فرهنگ عمومی و آگاهی جامعه نیز در بی‌توجهی به تئاتر نقش مؤثری دارد. بسیاری از افراد، تئاتر را به‌عنوان یک هنر نخبگانی می‌شناسند و به همین دلیل تمایل کمتری برای شرکت در نمایش‌های تئاتری دارند و از سوی دیگر، تجربه‌های ناموفق در برخی از نمایش‌ها نیز می‌تواند باعث ناامیدی تماشاگران شده و آن‌ها را از حضور در این قبیل رویدادها دور کند.
بر این اساس با وجود استعداد، توانایی، ذوق و عشق فعالان بااستعداد، شعله این هنر غنی و فرهنگ‌ساز جهانی در کشور ایران در حال سوسو زدن است؛ در این مسیر آیا باید دست روی دست گذاشت و نظاره کرد تا شعله این هنر در کشور خاموش شود؟ در این صورت تکلیف کسانی که با عشق و امید در این مسیر تحصیل کرده‌اند یا از این مسیر امرار معاش می‌کنند، چه خواهد شد؟!
در صورتی که برای بهبود این وضعیت کارهای به ظاهر ساده اما با تأثیر عمیق و بنیادی، نظیر ساخت بنگاه‌های هنری متشکل از افرادی با سواد و دلسوز برای میهن و مردم، می‌تواند سرنوشت تئاتر را جور دیگری رقم بزند؛ در این صورت علاوه بر بهبود اوضاع در تئاتر، زمینه کار و کسب درآمد برای رشته‌های دیگری از جمله رسانه و مدیریت نیز فراهم و در زمینه اشتغال‌زایی برای جوانان نیز گام بزرگی برداشته خواهد شد.
اوضاع تئاتر در تهران اگر بدتر از شهرستان‌ها نباشد بهتر هم نیست
شاید در تصور عامه مردم این‌طور باشد که در این موضوع تهران شرایطی بسیار بهتر از دیگر نقاط کشور داشته باشد، اما حامد خسروی، کارگردان تئاتر و اهل تهران به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: از مهم‌ترین دلایل خالی ماندن صندلی تئاترها مشکلات اقتصادی مردم است؛ دیدن تئاتر و فیلم‌های سینما از سبد کالای اساسی و ضروری خانواده حذف شده است و جزو اولویت آن‌ها نیست، دلیل دیگر آن کیفیت پایین اجراها است؛ افراد غیرحرفه‌ای راحت‌تر از قبل مجوز می‌گیرند و تعداد اجراها بالا رفته و کیفیت آن‌ها پایین آمده است، سومین دلیل، فاصله گرفتن مردم از هنرهای نمایشی خاص و استقبال آن‌ها از کارهای کمدی که حتی نمی‌شود آن‌ها را به تئاتر نسبت داد است.
وی ادامه می‌دهد: اوضاع تئاتر در تهران هم تعریفی نیست و هیچ تفاوتی بین تئاتر و نمایش‌ها در تهران و شهرهای دیگر نیست؛ منظورم از تئاتر و نمایش، اجراهای تحت عنوان کمدی آزاد که هم در تهران و هم در شهرستان‌ها همیشه طرفداران خود را دارند نیست؛ این اجراها را نمی‌توان در دسته هنرهای نمایشی و تئاتر جا داد.
کارگردان تئاتر اضافه می‌کند: برای ترویج فرهنگ تئاتر بین مردم و تبلیغات تئاتری تنها از بخش‌هایهای متفاوت در فضای مجازی به شکل تبلیغات شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم که کم‌هزینه‌تر است، مدت‌هاست که مثل سابق از روش‌های پرهزینه‌ای همچون استفاده از پوستر و بروشور استفاده نمی‌کنیم.
جوادی تصریح می‌کند: در تهران سالن‌های به‌نسبت استانداردی برای اجرا داریم و من در اصفهان، رشت و مشهد هم سالن‌های به‌نسبت استانداردی دیده‌ام، اما نبود بودجه و کمبود حمایت و سرمایه‌گذار دلسوز در این زمینه، فرصت استفاده درست و اصولی از این امکانات را به ما نمی‌دهد.
وی می‌گوید: بزرگترین چالش ما در مسیر ساخت تئاتر در تهران پرداخت هزینه هنگفت برای گرفتن سالن اجرا است؛ رزرو سالن و هزینه سرسام‌آور آن چالشی است که کارگردان حتی پیش از انتخاب بازیگران با آن روبه‌رو می‌شود؛ هزینه سالن در بهترین حالت ممکن، برای ۲۵ شب اجرا، چیزی حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان است که تأمین آن برای کارگردانان نوپا و حتی برخی کارگردانان نامدار بسیار مشکل است.
کارگردان تئاتر درباره بهبود اوضاع فعلی تئاتر اظهار می‌کند: اگر سرمایه‌گذارها همکاری بیشتر و دلسوزانه‌تری در تئاتر داشته باشند تا بار سنگین هزینه سالن از دوش کارگردان برداشته شود، همه‌چیز مطلوب‌تر و به همان نسبت دلنشین‌تر خواهد بود.
وضعیت تئاتر در یزد کمی بهتر شده
یونس ابوالمعصومی، کارگردان تئاتر در شهر یزد نیز به خبرنگار ایمنا می‌گوید: افتتاح سالن مرکزی، برگزاری جشنواره‌های خوب و ورود رشته‌های تئاتر و کارگردانی به دانشگاه یزد در بهبود اوضاع تئاتر در این شهر بسیار تأثیرگذار بوده است و در چند سال اخیر هنرمندان این شهر موفق به دریافت جایزه در جشنواره فجر شده‌اند، اما هنوز هم مشکلاتی از جمله کمبود سالن استاندارد برای اجرا، پلاتو برای تمرین و استقبال نکردن مردم از اجراهای عمومی بسیار آزاردهنده است.
وی ادامه می‌دهد: مردم هنوز با تئاتر آشنایی ندارند و به دنبال کارهایی هستند که ارزش هنری ندارند؛ کارهایی از قبیل کمدی‌های سخیف با محتواهای مبتذل و پیش‌پاافتاده که آن‌ها را به سمت نادرستی هدایت می‌کنند، سبب شده است تا سالن‌های تئاتر بیشتر مواقع با تعداد بسیار پایین تماشاگران به صحنه برود.
این کارگردان تئاتر خاطرنشان می‌کند: با ورود رشته‌های تئاتر و کارگردانی نمایش به دانشگاه یزد، جوانان خوش ذوق و با استعدادی در حال رشد و پرورش اصولی هستند و هنرجویان هنرستان هنرهای زیبا هم در صف تربیت‌اند اما پس از گذر از کمبود امکانات آموزشی، کمبود امکانات شغلی نیز دیر یا زود گریبان‌گیر آن‌ها هم می‌شود.
ابوالمعصومی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر برای ترویج فرهنگ تئاتر بین مردم شهر، فقط از تابلوهای نصب‌شده در ورودی و خروجی‌ها و پل‌های شهر استفاده شده و در جهت فرهنگ‌سازی بنیادی، درست و اصولی اقدامی انجام نشده است؛ علاوه بر آن بودجه و حمایت کافی در اختیار هنرمندان این شهر قرار نمی‌گیرد و این امر عرصه را برای آنان تنگ کرده است.
وی اضافه می‌کند: مسیر دریافت مجوز در یزد بسیار سخت است، هر چند این مشکل در سال‌های اخیر کمی کم‌رنگ‌تر شده است، هنوز هم روند سخت و طاقت‌فرسایی است، افزون بر آن، کمبود سالن‌های اجرا در این شهر باعث می‌شود که هر گروه مجبور باشد برای دریافت سالن اجرا مدت طولانی صبر کند که این کار هنرمندان را خسته و دلسرد می‌کند.
به گزارش ایمنا، برای احیای تئاتر در ایران لازم است راهکارهایی اندیشیده شود؛ ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی برای معرفی تئاتر به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین و زنده‌ترین هنرها، حمایت‌های مالی از هنرمندان و افزایش دسترسی عموم مردم به نمایش‌های تئاتری، می‌تواند به رونق مجدد این هنر کمک کند. اگرچه چالش‌های زیادی در این مسیر وجود دارد، اما با برنامه‌ریزی صحیح و همکاری جامعه، می‌توان امیدوار بود که تئاتر در ایران دوباره جان تازه‌ای بگیرد.
ساختن جامعه آگاه نیازمند فرهنگ‌سازی درست و اصولی است و چه ابزاری قدرتمندتر از تئاتر که با استفاده از زبان بصری و روایت‌های منحصربه‌فرد می‌تواند برای هر کدام از گروه‌ها و طبقه‌های جامعه، مطابق با میل و سلیقه آن‌ها به‌طرز جذاب و ناخودآگاهی زمینه‌ساز رشد و افزایش سطح تفکر باشد؟
نظر شما