ام اس؛ بیماری مرموز سیستم عصبی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس، یک بیماری خودایمنی مزمن است که سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به میلین، غلاف محافظ اطراف اعصاب حمله می‌کند و این حمله به میلین می‌تواند منجر به التهاب، آسیب عصبی و اختلال در انتقال پیام‌های عصبی شود.

در نتیجه، افراد مبتلا به ام اس ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنند که از خستگی و اختلالات بینایی تا مشکلات حرکتی و اختلالات شناختی متغیر است؛ اعداد و ارقام دقیق و به روز در مورد آمار جهانی ابتلاء به ام اس به طور متمرکز جمع‌آوری و منتشر نشده است و منابع مختلف ارقام متفاوتی را گزارش می‌کنند، اما با این حال تخمین زده می‌شود که حدود ۲.۵ میلیون نفر در سراسر جهان به ام اس مبتلا باشند.

شیوع ام اس در مناطق مختلف جهان متفاوت است و بالاترین شیوع در کشورهای با آب و هوای معتدل مانند کانادا، اسکاندیناوی، آمریکای شمالی و اروپا دیده می‌شود و در کشورهای در حال توسعه، شیوع ام اس به طور کلی کمتر است، علت دقیق ام اس ناشناخته است، اما تصور می‌شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش داشته باشند.

عوامل ژنتیکی شامل ژن‌هایی هستند که احتمال ابتلاء به ام اس را افزایش می‌دهند و عوامل محیطی شامل ویروس‌ها، کمبود ویتامین D و قرار گرفتن در معرض بعضی سموم محیطی است و عوامل خطر دیگر شامل جنسیت و سن است، همچنین محیط زندگی نیز در بروز بیماری نقش دارد و شیوع ام اس در مناطق دورتر از خط استوا بالاتر است.

علائم بیماری ام اس بسیار متنوع است و می‌تواند از فردی به فرد دیگر و حتی در طول زمان برای یک فرد متفاوت باشد، بعضی از علائم شایع شامل خستگی، اختلالات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی، بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها، مشکلات تعادل و هماهنگی، ضعف عضلانی، اسپاسم عضلانی، مشکلات گفتاری و بلع، مشکلات شناختی مانند کاهش حافظه یا تمرکز و مشکلات روده و مثانه است.

تشخیص ام اس می‌تواند چالش برانگیز باشد، زیرا هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص قطعی وجود ندارد و پزشکان از ترکیبی از معاینات بالینی، بررسی سابقه پزشکی بیمار و آزمایش‌های تصویربرداری (مانند MRI) برای تشخیص ام اس استفاده می‌کنند.

علت ابتلاء به بیماری ام اس هنوز ناشناخته است / نگرانی‌هایی که از نبود قطعیت بیشتر می‌شود

حمیدرضا رستمی، دکترای تخصصی کار درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به بیماری ام اس و تأثیر این بیماری بر سلامت افراد اظهار کرد: ام اس، یک بیماری مخرب و پیش‌رونده در سیستم عصبی است که در گذر زمان می‌تواند ابعاد مختلفی از زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و تا به امروز در تحقیقات مختلف انجام شده در حیطه‌های پزشکی و توانبخشی، دلیل قطعی برای درگیر شدن افراد به بیماری ام اس شناخته نشده است.

وی با بیان اینکه احتمالاتی مانند آلاینده‌های مختلف و نوع مواد غذایی برای ابتلای افراد به بیماری ام اس مطرح می‌شود، اما به طور کلی دلیل قطعی این بیماری مشخص نیست، افزود: قطعیت نداشتن موارد مربوط به بیماری ام اس باعث می‌شود هر روز به میزان استرس و نگرانی افراد مبتلا به این بیماری افزوده شود.

دکترای تخصصی کار درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: به طور معمول زمانی که تشخیص بیماری ام اس برای افراد انجام می‌شود، بیماران با عوامل متعدد جدیدی مانند آگاهی نداشتن علائم و نحوه پیشرفت ام اس، نحوه پذیرش این بیماری و تأثیر آن بر فعالیت‌های روزمره افراد مواجه می‌شوند که تمام این موارد منجر به نگرانی، استرس و سردرگمی بیماران می‌شود.

رستمی با بیان اینکه با توجه به نگرانی افرادی که بیماری ام اس برای آنها تشخیص داده می‌شود، لازم است جلساتی برگزار شود تا افراد این بیماری را بهتر بشناسند و بتوانند از راه‌های مقابله با این بیماری آگاهی بیشتری کسب کنند، ادامه داد: بیماری ام اس دو سیستم اصلی بدن شامل سیستم ایمنی و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

طول عمر افراد تحت تأثیر بیماری ام اس نیست

وی گفت: سیستم ایمنی بدن باید از سلامت افراد در برابر عوامل مختلف محافظت کند و با ابتلای فرد به بیماری ام اس بدون دلیلی شناخته شده، سیستم ایمنی فرد به سیستم عصبی او حمله می‌کند، در واقع سیستم ایمنی بدن در پی ابتلاء به این بیماری به بخش‌هایی از سیستم عصبی فرد حمله می‌کند که لایه‌های پوشاننده رشته‌های عصبی هستند.

دکترای تخصصی کار درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه بیماری ام اس یکی از بیماری‌های خودایمنی شناخته می‌شود، اضافه کرد: زمانی که غلاف پوشاننده‌ای که رشته‌های عصبی را پوشش می‌دهد دچار آسیب شود، آسیب‌های ایجاد شده منجر به از بین رفتن رشته‌های عصبی می‌شود و این آسیب‌ها می‌تواند در هر بخش از سیستم عصبی فرد بروز کند و زمانی که رشته عصبی از بین می‌رود، پلاک تشکیل می‌شود.

رستمی با اشاره به اینکه بر اساس اینکه پلاک‌های تشکیل شده به چه تعدادی می‌رسند، پیشرفت بیماری ام اس مشخص می‌شود، افزود: در بیماری‌های پیش‌رونده، آسیب‌های فرد مبتلا به این بیماری‌ها به تدریج و در طول زمان بیشتر می‌شود، اما سرعت پیشرفت بیماری ام اس برای برخی افراد ممکن است به نحوی باشد که بیماران تا پایان عمر روند طبیعی زندگی را طی کنند.

وی با بیان اینکه طول عمر افراد تحت تأثیر بیماری ام اس نیست، تصریح کرد: در صورتی که علائم بیماری ام اس در افراد مبتلا کنترل نشود، آسیب‌هایی که در گذر زمان به سیستم‌های حیاتی بدن مانند کلیه یا ریه وارد می‌شود می‌تواند منجر به کاهش طول عمر افراد شود، اما به طور کلی ابتلاء به بیماری ام اس به خودی خود طول عمر افراد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.

به گزارش ایمنا، در برخی افراد، ام اس یک بیماری خفیف و غیرفعال است، در حالی که در برخی دیگر، می‌تواند یک بیماری پیشرونده و ناتوان‌کننده باشد، اما با این حال، پیشرفت‌های اخیر در درمان‌های ام اس منجر به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا شده است و مدیریت صحیح بیماری، حمایت اجتماعی و مشارکت فعال در برنامه‌های درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به ام اس کمک کند تا زندگی فعال و پرمعنا داشته باشند.

تحقیقات در مورد ام اس به‌طور مداوم در حال پیشرفت است و محققان در حال بررسی درمان‌های جدیدی هستند که هدف آنها محافظت از میلین، بازسازی اعصاب آسیب دیده و اصلاح پاسخ ایمنی بدن است و امید است که در آینده، درمان‌های مؤثرتر و ایمن‌تری برای ام اس در دسترس قرار گیرد؛ تحقیقات در مورد علل ام اس و عوامل خطر ابتلاء به آن ادامه دارد تا بتوان از طریق پیشگیری، تعداد مبتلایان را کاهش داد.

از همین رو، افزایش آگاهی عمومی در مورد ام اس برای بهبود تشخیص زودهنگام، دسترسی به درمان‌های مناسب و حمایت از بیماران مبتلا بسیار مهم است و تشخیص زودهنگام می‌تواند به افراد مبتلا به ام اس کمک کند تا زودتر درمان را آغاز و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.