چالش کشف قیمت برق در بورس انرژی

آرش جالبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در تهران درباره عواملی که منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و ناترازی در صنعت برق شده است، اظهار کرد: با وجود اینکه بورس انرژی تالار شیشه‌ای برای شفافیت معاملات برق است، اما با توجه به عرضه و تقاضای محدود و سازوکارهای غیرمنعطف همواره به‌صورت واقعی نرخ برق در بورس انرژی کشف نمی‌شود.

وی افزود: با توجه به تورم موجود هزینه‌های جاری نیروگاه از جمله هزینه اداری عمومی، هزینه تعمیرات و هزینه خرید قطعات افزایش افزایش پیدا کرده است.

عضو سندیکای برق ایران خاطرنشان کرد: اصلاح نرخ‌های انرژی و آمادگی موجب کاهش درآمد نیروگاه به نسبت سال گذشته خواهد شد در حالی که در بودجه پیش‌بینی شده این شرکت، سقف نرخ انرژی از ابتدای سال ۱۴۰۳ با افزایش ۳۰ درصدی پیش‌بینی شده است.

جالبی اضافه کرد: این مورد نه‌تنها محقق نشده است، بلکه با الزام به فروش برق در بورس انرژی نرخ فروخته شده از سقف بازار کمتر خواهد بود و با این شرایط هزینه‌های نیروگاه در عمل به مقدار زیادی افزایش پیدا کرده و فروش برق نیروگاه نیز کاهش پیدا کرده است.

وی عنوان کرد: این دو عامل کاهش چشمگیری در درآمد عملیاتی نیروگاه خواهد داشت و تعیین سقف قیمت در بورس انرژی زیان‌بار است، علاوه‌بر افزایش سقف نرخ انرژی باید نرخ آمادگی نیز اصلاح شود و لازم است هر ساله متناسب با درصدی از سقف انرژی افزایش پیدا کند که این مدل توسط شرکت مدیریت شبکه برق ایران نیز پیشنهاد شده است.

نیروگاه‌های خصوصی با ظرفیت و راندمان بالا که تازه ساخته شده نیز هستند، هزینه‌های جاری کمی در مقایسه با سایر نیروگاه‌ها دارند و تاکنون با انعقاد قرارداد دوجانبه با شرکت‌های خرده‌فروش و مصرف‌کنندگان صنعتی و با در نظر گرفتن نرخ تنزیل مناسب، نقدینگی خود را تأمین کرده‌اند

عضو سندیکای برق ایران تصریح کرد: با توجه به نقدینگی زیادی که توانیر در اختیار شرکت‌های توزیع قرار داده است، در حال حاضر بازیگران اصلی بورس انرژی شرکت‌های توزیع هستند که نقش مهمی در تعیین قیمت خرید در بورس انرژی خواهند داشت.

جالبی تاکید کرد: زمانی که شرکت‌های توزیع برق برای خرید در تابلوی اول بورس اقدام به معامله کردند، با توجه به آگاه نبودن آن‌ها، نرخ فروش برق در بورس انرژی نیروگاه‌ها بالا بود، اما با گذشت زمان، با اطلاع و حتی تبانی احتمالی میان شرکت‌های توزیع برق نرخ فروش برق بورس انرژی کاهش پیدا کرده است و بسیاری از شرکت‌های توزیع توقع نرخ‌های بسیار پایین را خواهند داشت.

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال شرکت‌های توزیع استان خراسان رضوی و استان اصفهان با این شرکت ارتباط گرفته‌اند و خواستار تأمین برق با حجم بالا و نرخ پایین شده‌اند، از طرفی با توجه به سازوکار جدید وزارت نیرو درباره تخصیص نیافتن منابع نقدی برای نیروگاه شرکت‌های مالک نیروگاه برای تأمین نقدینگی خود مجبور به فروش برق در بورس شده‌اند و در آینده نزدیک شاهد عرضه بیشتر نیروگاه‌ها در تابلوی اول بورس انرژی خواهیم بود و نرخ تقاضا پایین خواهد آمد.

عضو سندیکای برق ایران عنوان کرد: نیروگاه‌های خصوصی با ظرفیت و راندمان بالا که تازه ساخته نیز هستند، هزینه‌های جاری کمی در مقایسه با سایر نیروگاه‌ها دارند و تاکنون با انعقاد قرارداد دوجانبه با شرکت‌های خرده‌فروش و مصرف‌کنندگان صنعتی و با در نظر گرفتن نرخ تنزیل مناسب نقدینگی خود را تأمین کرده‌اند.

جالبی تصریح کرد: این نیروگاه‌ها می‌توانند با نرخ بسیار بالاتری در مقایسه با نرخ قرارداد دوجانبه برق خود را به صورت نقدی در بورس به فروش برسانند، به‌عنوان مثال نیروگاه‌ها تا پیش از این برق تولیدی خود را در قراردادهای دوجانبه با نرخ حدود ۸۷۰ ریال و سررسید یک ماه پس از پایان ماه مصرف به خریداران عرضه می‌کردند و در شرایط کنونی با نرخ بالای ۱,۰۵۰ ریال و تسویه نقدی می‌توانند برق خود را بدون هیچ دغدغه‌ای به فروش برسانند.

وی گفت: در شرایط کنونی که تأمین اعتبار برای نیروگاه‌ها صورت نمی‌گیرد، آن‌ها مجبور به فروش برق در بورس انرژی (حتی با نرخ پایین) هستند و تنها با بازاریابی مناسب می‌توانند تا حدودی به نرخ فروش مناسب‌تری برسند، در مجموع می‌توان گفت که وزارت نیرو باید درباره این رویه تجدید نظر کند.

عضو سندیکای برق ایران افزود: با توجه به وجود شرایط نابرابر و رقابت ناسالم در بورس انرژی، وزارت نیرو باید شرایطی را برای نیروگاه‌های خصوصی فراهم کند تا در صورت صرفه و صلاحدید، بتوانند در بورس انرژی فعالیت کنند، در واقع نیروگاه‌هایی که از بابت فروش برق در بورس انرژی مشمول زیان وارده زیادی خواهند شد، باید معاف شوند.

جالبی افزود: این نیروگاه‌ها باید بتوانند مشابه قبل برق خود را در بازار عمده‌فروشی و تسویه ماهیانه به فروش برسانند، از جمله این نیروگاه‌ها که وزارت نیرو می‌تواند آن‌ها را از این رویه معاف کند نیروگاه‌های خصوصی قدیمی با ظرفیت و راندمان پایین، نیروگاه‌هایی دارای AVC بالاتر از سقف بازار و نیروگاه‌هایی است که خواستار فروش برق در بورس انرژی هستند.

وی ادامه داد: این نیروگاه‌ها باید با کشف قیمت مناسب بخشی از برق خود را در قالب قرارداد دوجانبه به فروش برسانند تا در ماه‌های سرد سال که نرخ بورس انرژی پایین خواهد آمد، از نظر درآمد به مشکل برنخورند.