به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، کتاب به بالندگی و شکوفایی استعدادهای فردی در راستای تولید اندیشه، علم و غنای فرهنگ جامعه کمک می‌کند، از گذشته دور تا به امروز مطالعه و کتابخوانی یکی از مهم‌ترین ابزارهای انتقال فرهنگ به نسل‌های دیگر بوده است که این نقش با همه تغییر و تحولاتی که در زندگی بشر صورت گرفته به قوت خود باقی است.
آنچه مسلم است میزان رشد کتاب و کتابخوانی بیانگر رشد و تعالی فرهنگی هر ملتی است و یکی از مؤلفه‌های تکامل و توسعه فرهنگی جوامع از جمله جامعه اسلامی ما به شمار می‌آید، زیرا کتابخوانی سبب افزایش سطح بینش و آگاهی عمومی افراد جامعه می‌شود و در سایه آن پیشبرد اهداف فرهنگی موفق‌تر خواهد بود.
بدون شک گسترش کتابخوانی به عنوان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تنها زمانی به فرهنگی عمومی تبدیل می‌شود که جامعه آن را نیازی پایان‌ناپذیر و وسیله‌ای برای رشد و پویایی شخصیت خود بداند.
امروزه، برخورداری از راهبردهای فرهنگی مؤثر به‌عنوان نقشه راه در رسیدن به چشم‌انداز و نقاط مطلوب یک جامعه که مطابق با نیازهای واقعی مردم باشد و بتواند ساختارها فرهنگی و میراث معنوی کشور را در تلاطم‌ها و نوسانات مختلف حفظ کند و اشاعه دهد از اصلی‌ترین معیارهای توسعه‌یافتگی و رشد فرهنگی است.
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های فرهنگی که زیرساخت محتوایی فرهنگ را تشکیل می‌دهد، مطالعه و فرهنگ کتابخوانی است و هرچه ضریب کتابخوانی نزد ملت‌ها افزایش پیدا کند نیل به توسعه فرهنگی آن‌ها دست‌یافتنی‌تر خواهد شد.
شاید بتوان گفت که افزایش سرانه فضاهای آموزشی و فرهنگی و ارتقای سطح آگاهی شهروندان به واسطه افزایش سرانه مطالعه یکی از پیش نیازهای دستیابی به توسعه پایدار شهری است، آنچه شاید کمتر مورد توجه مدیریت شهری قرار گیرد.
شورای ششم شهر اراک تلاش کرده است تا طی چند سال گذشته اقدامات فرهنگی را با هدف گسترش کتاب و کتابخوانی انجام دهد و در این زمینه به موفقیت‌هایی نیز دست پیدا کرده است در این خصوص گفت‌وگویی را با عباس خسروانی، استاد دانشگاه و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و سخنگوی شورای اسلامی شهر اراک داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
کتابخانه‌ها کارکرد خود را از دست نداده‌اند
ایمنا: اهمیت فعال بودن کتابخانه‌ها در شهر در چیست و توجه به کتابخانه‌ها چه ضرورتی دارد؟
خسروانی: کتابخانه‌ها نه تنها مکانی برای دسترسی به کتاب‌ها و منابع آموزشی است، بلکه پایه فضیلت جامعه محسوب می‌شود؛ کتابخانه های عمومی شهر جایی است که شهروندان از هر سن و سال و با هر پیش‌زمینه‌ای می‌توانند به علم و دانش دسترسی پیدا کنند.
کتابخانه‌ها به شهروندان ما کمک می‌کنند تا چشم‌انداز وسیع‌تری نسبت به دنیا داشته باشند و فرصت‌های زیادی را برای یادگیری و رشد فراهم کنند؛ کتابخانه‌ها امکانات لازم برای تحقیق، مطالعه و خلاقیت را در اختیار ما قرار می‌دهند، با این حال برای حفظ و بهبود این منابع ارزشمند نیاز به حمایت همه‌جانبه از کتابخانه‌ها داریم.
کمک‌های مالی، اهدای کتاب‌ها و منابع، حتی داوطلب شدن برای خدمت در کتابخانه‌ها به صورت رایگان در ساعاتی از هفته می‌تواند تأثیرگذار باشد؛ حمایت از کتابخانه‌ها حمایت از آینده‌مان است، کتابخانه‌ها به ما کمک می‌کنند تا نسلی را پرورش دهیم که نه تنها تحصیل‌کرده بلکه متفکر و خلاق باشد.
مسئولیت‌های اجتماعی ما حکم می‌کند از این مراکز حیاتی حمایت کنیم تا جامعه‌ای بهتر و آگاه‌تر بسازیم.
کتابخانه‌ها هنوز نقش مهمی در جامعه دارند
ایمنا: کتابخانه‌های شهری محبوبیت سابق را ندارند، می‌توان گفت که نقش خودشان را از دست داده‌اند؟
خسروانی: درست است که کتابخانه‌ها به اندازه گذشته محبوب نیستند، اما این همه ماجرا نیست، کتابخانه‌ها هنوز نقش مهمی در جامعه دارند به عنوان مثال کتابخانه‌ها می‌توانند مکانی برای برگزاری برنامه‌های آموزشی و رویدادهای اجتماعی و فرهنگی و هنری باشند که ما در اراک در حال تجربه آن هستیم.
آن‌ها دسترسی رایگان به کتاب‌ها، رایانه‌ها و منابع دیگر را فراهم و به عنوان مکانی برای تفکر و یادگیری آرام برای دانش‌آموزان و دانش پژوهان عمل می‌کنند.
حتی اگر افراد کمتری از آن‌ها استفاده کنند، باز هم خدمات ارزشمندی را به جامعه ارائه می‌دهند؛ فناوری‌های نوین و دیجیتالی و دسترسی به اینترنت نیز باعث شده است که گرایش به کتاب‌های فیزیکی کمتر شود.
فناوری دسترسی به اطلاعات و منابع کتابخانه‌ای را آسان کرده است
ایمنا: فناوری‌های نوین می‌تواند منجر به استقبال کم از کتابخانه‌ها شود؟
خسروانی: این درست است که فناوری دسترسی افراد به اطلاعات و منابع کتابخانه‌ای را آسان کرده است، اما هنوز دلایل زیادی وجود دارد که شهروندان از کتابخانه بازدید کنند، به عنوان مثال برخی افراد ترجیح می‌دهند به جای کتاب‌های الکترونیکی، کتاب‌های فیزیکی بخوانند و برخی نیز علاقه‌مند هستند از حس دورهمی و تعامل اجتماعی ناشی از بازدید از کتابخانه لذت ببرند.
کتابخانه‌ها می‌توانند یک اتفاق یا رخداد منحصربه‌فردی را برای کودکان و بزرگسالان ما رقم بزنند، حتی می‌توانند کلاس‌ها، کارگاه‌ها و سایر دوره‌های آموزشی را ارائه دهند که شما نمی‌توانید آن‌ها را در فضای مجازی پیدا کنید.
برای بسیاری از مردم کتابخانه‌ها هنوز راحت‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین راه برای دسترسی به کتاب‌ها و منابع دیگر هستند.
برنامه‌هایی برای ورود کودکان و نوجوانان به فضای مجازی ارائه می‌شود
ایمنا: به نظر شما وقت آن نرسیده است که کارکردهای جدیدی برای کتابخانه‌ها تعریف کنیم؟
خسروانی: این کار در حال انجام است، کتابخانه‌ها می‌توانند کارکردهای زیادی فراتر از امانت دادن کتاب یا قرائت خانه داشته باشند.
ما باید از تجربیات جهانی در این خصوص استفاده کنیم، کشورهای آلمان، ژاپن و ایسلند در این خصوص تجربه‌های بسیار ارزشمندی دارند و جزو کشورهایی هستند که کتابخوانی در آنجا یک کار محبوب و دوست داشتی است؛ امروزه کتابخانه‌ها به طور فزاینده‌ای بر ارائه خدمات اجتماعی و منابع دیجیتال متمرکز شده‌اند.
بسیاری از کتابخانه‌ها برنامه‌هایی برای ورود قدرتمند کودکان و نوجوانان به فضای مجازی ارائه می‌کنند که برای مخاطبان جوان هم جذاب است، البته ما به شدت به افزایش سطح سواد فضای مجازی به ویژه سواد هوش مصنوعی نیازمندیم و کتابخانه‌ها می‌توانند پاتوقی برای این آموزش‌ها شوند، به عبارتی کتابخانه‌های ما باید به سمت تغییر فضاهای خود برای پاسخگویی بهتر حرکت کنند.
حمایت دولت‌ها و شهرداری‌ها بر ترویج مطالعه و حمایت از کتابخانه‌ها مؤثر است
ایمنا: چه راهکارهایی را برای جذاب شدن کتابخانه ها در نظر دارید؟
خسروانی: راه‌های سرگرم کننده و خلاقانه زیادی برای علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوانان به مطالعه وجود دارد، همانطور که اشاره کردم باید از تجربیات جهانی استفاده کنیم و مهم‌ترین شاخص برای کتاب‌خوان شدن یک جامعه برخورداری آن‌ها از ریشه‌های تاریخی و فرهنگی عمیق است.
جامعه ما یک ریشه تمدنی غنی در این زمینه دارد و ما جزو سرآمدان تاریخ بشر در حوزه کتاب و علم اندوزی هستیم، اما از این هویت تاریخی خودمان غفلت کردیم و باید آن را احیا کنیم، مرحله بعد ارائه تکنیک‌های جذاب برای ترویج فرهنگ کتابخوانی است.
برگزاری مسابقات کتابخوانی با جوایز سرگرم کننده برای برندگان، کلوپ های کتاب یا گروه‌های کتابخوانی را پیشنهاد می‌کنم که بر موضوعات جذاب و محبوبی همچون فانتزی‌ها، علمی و تخیلی یا معمایی تمرکز کنند.
برگزاری رویدادهای تعاملی همچون دیدار با نویسندگان محبوب و چیره دست، برگزاری جلسات مستمر نقد کتاب، انتخاب بهترین کتاب با رأی مردمی و جشن امضای کتاب یا برگزاری جلسات داستان سرایی و قصه‌گویی در کتابخانه‌ها می‌تواند راهگشا باشد.
اگرچه عوامل فرهنگی و تاریخی و حتی تکنیک‌های جذاب ترویج نقش زیادی در ترویج فرهنگ مطالعه مردم دارند، اما در کنار اینها حمایت و پشتیبانی دولت‌ها و شهرداری‌ها نیز می‌تواند برای ترویج مطالعه و حمایت از کتابخانه‌ها مؤثر باشد.
نظر شما