به گزارش خبرگزاری ایمنا، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در جریان سفر دوروزه به ایران با مقامات ارشد ایرانی از جمله رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد. این نخستین سفری است که گروسی پس از روی کار آمدن دولت جدید به ریاست مسعود پزشکیان و در عین حال هم‌زمان با شرایط پیچیده بین‌المللی پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات پنجم نوامبر ریاست‌جمهوری آمریکا، به ایران داشته است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین از تأسیسات هسته‌ای فردو و نطنز بازدید کرد و آن را «مرحله بسیار مهمی» از سفر خود عنوان کرد. گروسی تاکید کرد که دستیابی به توافق با ایران ضروری است و هشدار داد که وضعیت بین‌المللی در حال متشنج شدن است. او مانور زیادی بر اهمیت این سفر و تأثیر آن بر نحوه تعامل یا تقابل شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورمان داده و ابراز امیدواری کرده بود که بتواند در شرایط جدید به نقشه راه جامع‌تر و عملیاتی‌تری در حل‌وفصل موارد ادعایی با ایران برسد.
وی همچنین از تمرکز بر بیانیه مشترک مارس سال گذشته سخن گفته بود و بنابراین می‌توان گفت این سفر با هدف پیگیری اجرای بیانیه مشترک توافق شده بین ایران و آژانس در مارس ۲۰۲۳ انجام شد. در مجموع این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که این سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند نقش مهمی در آینده روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد. در مقابل مقامات ایرانی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و آمادگی برای همکاری با آژانس تاکید کردند.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران گفت که مسیر همکاری‌های ایران و آژانس در یک سال آینده روشن شده است. هم‌زمان با این سفر، گزارش شده که سه کشور اروپایی به دنبال صدور قطعنامه علیه ایران در آژانس هستند و در مجموع، به نظر می‌رسد این سفر فرصتی برای گفت‌وگو و کاهش تنش‌ها بوده است، اما هنوز چالش‌هایی در روابط ایران و آژانس وجود دارد. در اینجا دو نکته اساسی وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
نخستین نکته اینکه گروسی طی ماه‌های اخیر و با حمایت همیشگی دولت‌ها و رسانه‌های غربی از جمله رویترز و یورونیوز تلاش کرده است تا ایران را به صورت هدفمند به عنوان مقصر جلوه دهد. مدیرکل تلاش کرده است در این مدت آژانس را به نماد حسن‌نیت و تهران را به نماد لجاجت تشبیه کند.
گروسی به این سوال مهم و اساسی پاسخ نداده که دلیل پایبند نبودن آژانس نسبت به تعهدات قبلی وی در جریان دو سفر پیاپی به تهران چه بوده است؟ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حتی کمترین اشاره‌ای نسبت به ماهیت غیرحقوقی پرونده موسوم به «موارد ادعایی» علیه ایران نکرده و حتی تفکیکی میان همکاری‌های پادمانی و فراپادمانی کشورمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قائل نشده است. او از نقش اعضای غربی شورای حکام در اجرا نشدن تعهدات عملیاتی آژانس در نقشه راه مشترک ترسیم شده با تهران بر سر مختومه‌سازی پرونده «موارد ادعایی» پرده‌برداری نکرد.
نکته بعدی به تمرکز گروسی بر ابعاد فرامتنی پرونده هسته‌ای ایران و متعاقباً گرفتاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دور باطل کنونی برمی‌گردد. واقعیت امر این است که پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر در کشورمان، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها از تمایل خود در خصوص مذاکره با دولت جدید در ایران خبر داد. او پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز دقیقاً همین فرمول «تاکید بر مذاکرات سیاسی به‌جای مذاکرات فنی» را دنبال کرد. به بیانی دیگر، گروسی به‌جای تمرکز بر متن مذاکرات، به فرامتن می‌پردازد و به جای ترسیم چارچوبی عملیاتی، واقعی و معقول برای مختومه‌سازی پرونده‌های ادعایی علیه ایران، تلاش می‌کند از این عوامل فرامتنی و سیاسی به عنوان مؤلفه‌هایی در راستای بازگشت تهران به تعهدات فراپادمانی و همکاری‌های یک‌جانبه استفاده کند.
تحلیلگران معتقدند که رویکرد فعلی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون محکوم به شکست بوده است و در آینده نیز همین قاعده در مناسبات تهران و آژانس جاری خواهد بود، بنابراین گروسی باید چارچوب و روش بازی خود در رویارویی با ایران را تغییر دهد در غیر این صورت می‌توان گفت که تهران کمترین کمکی به استمرار بازی او در این دور باطل نخواهد کرد.
بر این اساس می‌توان گفت که گروسی فرصت‌زیادی برای اعمال تغییرات و تجدیدنظر در رویکرد مغرضانه سال‌های اخیر خود علیه ایران ندارد و بی‌شک مسئولان ارشد کشورمان چنین موضوعی را به وی یادآوری کرده‌اند.
نظر شما