به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدسعید ایزدی در شصت‌ونهمین نشست از سلسله نشست‌های وبیناری بازآفرینی شهری با موضوع «سیاست‌ها و برنامه‌های بازآفرینی شهری در ایران، مروری بر تجارت و اقدامات یک دهه گذشته» که به همت محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان، به‌عنوان رئیس دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور برگزار شد، اظهار کرد: سیاست بازآفرینی شهری در دهه ۸۰ میلادی با تحولاتی در نقش دولت و تغییرات ساختاری در انگلستان آغاز شد و به‌تدریج به‌عنوان راهکاری برای بازگرداندن زندگی به اراضی متروکه مورد استفاده قرار گرفت.
وی با اشاره به تجربه دولت تاچر در انگلستان افزود: این سیاست در واقع تداوم سیاست‌های بازسازی پس از جنگ و توسعه مجدد شهرها بود که در طول دهه‌ها به تکامل رسید و به‌نحوی که در سیاست بازآفرینی شهری تحولات و تکامل پیوسته‌ای مشاهده می‌شود، تجربه‌های موفق جهانی نشان می‌دهد که برنامه‌های بازآفرینی باید به جای آغاز از صفر، بر اساس تحلیل و بهبود نقاط ضعف سیاست‌های گذشته توسعه پیدا کند.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با اشاره به مشکلاتی همچون حذف تجربیات قبلی با تغییر دولت‌ها و مدیران در ایران تاکید کرد: در کشور ما اغلب تجارب گذشته نادیده گرفته می‌شود و هر بار سیاست‌های جدیدی به‌کار گرفته می‌شود، در حالی که بسیاری از کشورهای پیشرو همچون انگلستان، سیاست‌های قبلی را بهبود داده و تداوم می‌بخشد.
ایزدی با تاکید بر لزوم ایجاد هماهنگی میان نقش‌آفرینان و تشکیلات مرتبط با بازآفرینی شهری گفت: توجه به ابعاد کیفی در کنار کمیت، یک چالش اصلی در برنامه‌های شهری کشور است، زیرا تمرکز بیش از حد بر آمار و ارقام کمیتی، موجب فراموشی مسائل کیفی نظیر هویت، امنیت و کیفیت زندگی شهروندان شده است.
وی با اشاره به ضرورت کاهش مداخله مستقیم دولت و حمایت از مشارکت‌های محلی و خصوصی به‌عنوان یکی از اصول موفق در سیاست‌های بازآفرینی شهری ادامه داد: کاهش فقر شهری و بهبود دسترسی‌ها، راهکاری برای ارتقای کیفیت زندگی شهری است.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با اشاره به سیاست بازآفرینی شهری خاطرنشان کرد: این سیاست یک رویکرد جامع است که نه‌تنها به مسائل کالبدی شهرها توجه دارد، بلکه ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را نیز مد نظر قرار می‌دهد.
ایزدی با تاکید بر اهمیت پیشگیری در کنار درمان گفت: سیاست بازآفرینی به جای محدود شدن به رفع مشکلات کنونی، به دنبال جلوگیری از پیدایش مشکلات جدید در شهرها است.
وی افزود: در سال‌های گذشته، اقداماتی برای بهبود سکونتگاه‌های غیررسمی، ارتقای کیفیت محلات و حفاظت از میراث تاریخی انجام شده است، اما با وجود این تلاش‌ها، روند فرسودگی و نزول کیفیت زندگی در شهرها با سرعت بیشتری ادامه یافته است.
سیاست بازآفرینی شهری ایران مبتنی بر تجربیات داخلی و تاریخی است
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران تاکید کرد: سیاست بازآفرینی شهری ایران مبتنی بر تجربیات داخلی و تاریخی است و برخلاف تصور عمومی، صرفاً الگوبرداری از مدل‌های غربی نیست.
ایزدی با اشاره علل ناکارآمدی و چالش‌های موجود در شهرها گفت: از جمله این عوامل می‌توان به تغییرات سریع در سازمان فضایی شهرها در دوره پهلوی، افزایش جمعیت و رشد حاشیه‌نشینی اشاره کرد.
وی با اشاره به ناکارآمدی نظام برنامه‌ریزی و طراحی شهری و شکست در ایجاد توسعه متوازن ادامه داد: توجه نکردن به موضوعات اجتماعی و فرهنگی در طرح‌های شهری موجب بروز بحران‌هایی نظیر آلودگی، کمبود آب و مشکلات زیست‌محیطی شده است.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با بیان اینکه تمرکزگرایی در مدیریت شهری و ناکارآمدی نظام حکمرانی یکی از دلایل عمده مشکلات شهرهای ایران است، خاطرنشان کرد: شهرها در طول سال‌ها به دلیل تمرکز اداری و توزیع نشدن منابع، توسعه نامتوازنی داشته و بحران اقتصادی نیز به این مسئله دامن زده است! این تمرکزگرایی موجب شده که کیفیت خدمات شهری در مناطق مختلف کشور کاهش پیدا کند و حاشیه‌نشینی و فقر شهری رشد کند.
ایزدی با اشاره به مشکلات زیست‌محیطی همچون نشست زمین گفت: آلودگی هوا و تخریب منابع آب زیرزمینی، تهدیدی جدی برای شهرها است و اگر مدیریت بحران زیست‌محیطی جدی گرفته نشود، پیامدهای سنگینی برای زندگی شهری خواهد داشت.
وی با اشاره به طرح‌های آماده‌سازی زمین و شهرهای جدید اضافه کرد: این طرح‌ها نتوانسته به‌طور کامل به مشکلات شهری پاسخ دهد و سیاست‌های بهسازی و نوسازی باید با رویکرد محله‌محوری و با مشارکت ساکنان مناطق انجام شود تا به نتایج پایدارتری برسد.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با بیان اینکه رویکردهای نوین باید به سمت ایجاد تعاملات اجتماعی، تقویت ساختارهای محله‌ای و ایجاد فضای امن و قابل اعتماد برای شهروندان حرکت کند، تصریح کرد: سیاست‌های توسعه شهری باید به سمت بهبود شهرهای موجود و جلوگیری از ایجاد مشکلات تازه هدایت شود.
ایزدی با بیان اینکه توسعه متوازن نیازمند اصلاح ساختار مدیریتی و مشارکت همه‌جانبه مردم است، اظهار داشت: امیدواریم سیاست‌های بازآفرینی شهری بتوانند به تحقق این هدف کمک کنند.
وی با اشاره به تحولات و چالش‌های سیاست‌های بهسازی و نوسازی شهری در ایران افزود: این سیاست‌ها در طول صد سال گذشته تغییرات قابل توجهی داشته است.
برای رسیدن به وضعیت مطلوب شهری، باید به خدمات، فرهنگ و تولید شغل توجه کنیم
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با اشاره به مداخلات پیش از انقلاب تاکید کرد: این مداخلات تحت عنوان معاصر سازی نه تنها کمکی به رفع مشکلات شهری نکرده بلکه آن‌ها را تشدید کرده است، همچنین پس از انقلاب تحولات مثبت و اقدامات ارزشمندی به ویژه در اصفهان صورت گرفت.
ایزدی با اشاره به نقش مهم سرمایه اجتماعی پس از انقلاب گفت: یکی از اقدامات کلیدی در این دوره، طرح‌های روان‌بخشی بود که به دلیل همکاری مردم با شهرداری‌ها، تحولی در بهسازی محله‌ها ایجاد کرد، اما این طرح‌ها بعدها با تغییرات ساختاری و ورود مهندسان مشاور به دست شهرداری‌ها از شکل مردمی خود خارج شد.
وی با اشاره به تجربیات ارزشمند در شهرهایی همچون اصفهان، شیراز، ارومیه و سمنان که در آن‌ها طرح‌های بهسازی و نوسازی بر پایه همکاری مردم و نهادهای دولتی اجرا شد، ادامه داد: این طرح‌ها الگویی برای سایر شهرهای کشور محسوب می‌شود.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران خاطرنشان کرد: در دهه ۷۰، در جریان طرح‌های بافت مسئله‌دار، بسیاری از مناطق شهری تحت تملک قرار گرفت و مردم از محل سکونت خود رانده شدند؛ این مداخلات نه تنها مشکلات موجود را رفع نکرد بلکه موجب بروز معضلات جدیدی شد.
ایزدی با اشاره به تغییرات قانونی در دهه‌های اخیر گفت: سیاست‌های بازآفرینی شهری باید با رویکردی جامع و مبتنی بر شناسایی دقیق مشکلات و ظرفیت‌های هر محله یا منطقه اجرایی شود، همچنین نباید همه مشکلات شهری را با یک رویکرد مشابه رفع کرد.
وی با اشاره به چالش‌های موجود در مدیریت شهری و با تاکید بر ضرورت همگرایی دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی برای رفع مشکلات افزود: مدیریت هماهنگی شهری با تشکیل ستادهای ملی بازآفرینی، نقش بسیار مهمی در پیشبرد این اهداف دارد.
دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی ایران با اشاره به اهمیت توسعه فضاهای عمومی برای تحقق سیاست‌های بازآفرینی شهری تاکید کرد: برای رسیدن به وضعیت مطلوب شهری، باید به خدمات، فرهنگ و تولید شغل توجه کنیم.
ایزدی گفت: بازآفرینی شهری یک مسیر نوین در مواجهه با مشکلات شهری است که باید با همکاری تمام کنشگران و با توجه به زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی به اجرا درآید.
نظر شما