به گزارش خبرگزاری ایمنا، ایران دارای ذخایر قابل توجهی از زغال‌سنگ است که به دو دسته کلی زغال‌سنگ حرارتی و زغال‌سنگ کک‌شو تقسیم می‌شود. زغال‌سنگ کک‌شو بیشتر در صنایع فولادسازی استفاده می‌شود، در حالی که زغال‌سنگ حرارتی برای تولید برق کاربرد دارد. مهم‌ترین معادن زغال‌سنگ ایران در استان‌های کرمان، خراسان جنوبی، مازندران و گلستان واقع شده‌اند.
بر اساس آمارهای رسمی، تولید سالانه زغال‌سنگ در ایران در حدود ۱.۵ میلیون تن بوده است، اما این مقدار به نسبت نیاز داخلی، به‌ویژه در صنایع فولاد، کافی نیست. ایران برای تأمین نیاز خود به واردات زغال‌سنگ از کشورهایی نظیر روسیه و استرالیا روی آورده است. مصرف عمده زغال‌سنگ در ایران در صنعت فولاد (حدود ۸۰ درصد) و تولید برق است. زغال‌سنگ یکی از منابع مهم انرژی در ایران به شمار می‌رود که علاوه‌بر تأمین سوخت برای صنایع مختلف، در تولید برق و توسعه اقتصادی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در ادامه، نگاهی به وضعیت زغال‌سنگ در ایران خواهیم داشت.
به نقل از گمرک ایران، از سال ۱۳۹۹ تاکنون، پاکستان عمده‌ترین کشور مقصد صادرات کک و زغال‌سنگ ایران بوده، به‌طوری که سهم آن در سال ۱۴۰۲ به ۷۰ درصد از کل ارزش صادرات این محصول رسیده است.
جزئیات آمار صادرات و واردات کک و زغال‌سنگ در پنج سال اخیر و شش ماهه سال‌جاری توسط گمرک اعلام شد و در شش ماهه سال‌جاری ۱۲ میلیون دلار کک و زغال‌سنگ صادر شده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷.۷ درصد کاهش داشته است، همچنین واردات این محصول در شش ماهه سال‌جاری با کاهش ۵۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به رقم ۱۵۵ میلیون دلار رسیده است.
تأثیر قیمت‌گذاری بر تولید و واردات
سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران اظهار می‌کند: در سال گذشته، قیمت زغال‌سنگ داخلی ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود، در حالی که قیمت زغال‌سنگ وارداتی به ۱۶ میلیون تومان می‌رسید. این اختلاف قیمت، ارتباط چندانی به کیفیت ندارد، بلکه ناشی از سیاست‌های نامناسب قیمت‌گذاری دولت است.
وی می‌گوید: در سه سال اخیر، با وجود تورم‌های شدید و افزایش هزینه‌های تولید، قیمت زغال‌سنگ داخلی تنها ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. این شرایط، تولید زغال‌سنگ را غیراقتصادی کرده و موجب کاهش تولید در معادن بزرگ کشور شده است. برای نمونه، تولید زغال‌سنگ کرمان که در دهه ۸۰ سالیانه ۷۵۰ هزار تن بود، اکنون به ۱۴۰ هزار تن کاهش پیدا کرده است در سال گذشته، ۵۵ درصد از نیاز کشور از طریق واردات تأمین شد، در حالی که تنها ۴۵ درصد از نیاز بازار با تولید داخلی پوشش داده شد. اگر این روند اصلاح نشود، وابستگی به واردات بیشتر خواهد شد.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران به مشکلات تکنولوژیکی نیز اشاره کرده و می‌گوید: اکثر معادن زغال‌سنگ ایران با فناوری‌های ۵۰ سال گذشته کار می‌کنند. این عقب‌ماندگی تکنولوژیکی نه‌تنها موجب کاهش راندمان تولید شده، بلکه مشکلات ایمنی جدی نیز ایجاد کرده است، تنها یک معدن در کشور با تکنولوژی روز کار می‌کند و باقی معادن نیازمند به‌روزرسانی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین هستند.
ضرورت اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری
صمدی بیان می‌کند: نخستین گام برای هرگونه اصلاح در صنعت زغال‌سنگ، واقعی شدن قیمت‌هاست. اگر قیمت‌ها نزدیک به نرخ‌های جهانی تنظیم شود، تولید داخلی می‌تواند رونق گیرد و سرمایه‌گذاری‌ها افزایش پیدا کند. با توجه به ذخایر عظیم زغال‌سنگی که در ایران داریم، می‌توانیم به‌جای وابستگی به واردات، نیاز داخلی را از منابع داخلی تأمین کرد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، با وجود اینکه ایران ذخایر بالایی در زمینه زغال‌سنگ دارد، اما نقشی در بازار زغال‌سنگ دنیا ندارد که در این زمینه کشور باید به سمت استفاده از زغال‌سنگ حرکت کند که در مجموع نتوانستیم از فرصت جهانی برای صادرات یا حضور در بازارهای جهانی استفاده مناسبی داشته باشیم، در این زمینه کشور آلمان طی چند ماه اخیر معادن زغال‌سنگ خود که در دهه ۹۰ میلادی تعطیل کرده بود را فعال کرده است.
از نظر زغال‌سنگ کشور ایران دارای ذخایر دست‌نخورده زیادی است و دولت چهاردهم باید برنامه و طرح‌های مشوق برای توسعه این ذخایر داشته باشد.
نظر شما