غلامرضا مالکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه دانشگاه جامع علمی‌کاربردی با هدف افزایش مهارت‌های شغلی متناسب با حوزه فعالیت افراد تأسیس شد، اظهار کرد: بنیان‌گذار این دانشگاه مرحوم تقی ابتکار بود که پس از دریافت مجوزهای لازم، با مشارکت سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، تلاش کرد تا نیروی انسانی مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و حتی فرهنگی را تربیت کند.
وی افزود: از ویژگی‌های بارز دانشگاه علمی‌کاربردی در ابتدا، ارائه مهارت‌های شغلی در قالب پودمان‌های تخصصی بود که متناسب با تغییرات جامعه و دانشگاه، به دوره‌های ترمی تبدیل شد. یکی از نکات کلیدی در موفقیت این دانشگاه، تاکید بر آموزش‌های عملی در کنار محیط کار بود که موجب تمایز آن از سایر دانشگاه‌های نظری شده است.
رئیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی با اشاره به اینکه طبق ماده «۱» اساس‌نامه دانشگاه که در هجدهم مهر ۱۳۷۱ به تصویب شورای عالی گسترش آموزش رسید، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی با هدف توسعه آموزش‌های عالی کاربردی برای ایجاد ارتباط میان دانش و مهارت‌های لازم و تحریک استعدادهای نهفته در افراد تأسیس شده است، ادامه داد: این دانشگاه تلاش دارد تا با استفاده از امکانات دستگاه‌های اجرایی، آموزش‌های شغل‌محور را ارائه کند و نیروی انسانی ماهر را برای اشتغال در بخش‌های دولتی و غیردولتی تربیت کند در حالی که بسیاری از دانشگاه‌ها بر آموزش نظری متمرکز بودند، این دانشگاه با هدف افزایش بهره‌وری نیروی کار شاغل، ارائه آموزش‌های کاربردی و شغل‌محور را به‌عنوان شعار خود مطرح کرد.
مالکی گفت: بر اساس مجوزهای ارائه‌شده، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی فعالیت خود را در چهار گروه اصلی شامل کشاورزی، صنعت، مدیریت و خدمات اجتماعی و فرهنگ و هنر انجام می‌دهد که این فعالیت‌ها در قالب دوره‌های پودمانی و مقاطع کاردانی و کارشناسی، متناسب با شرایط هر منطقه و استان اجرا می‌شود.
وی ادامه داد: در دهه‌های گذشته، تمایل جامعه به گرفتن مدارک دانشگاهی به‌ویژه به دلیل کمبود امکانات آموزشی در نقاط مختلف کشور، بسیار بالا بود، اما با گذر زمان، دانشگاه به سمت ارائه دوره‌هایی متناسب با نیاز بازار اشتغال حرکت کرد. از این رو، امروز مهم‌ترین شرط برای اجرای دوره‌های کاربردی، نیازمحور بودن آن‌ها است. در مهر ۱۴۰۱، با اصلاح و به‌روزرسانی دوره‌ها، تعداد کدرشته‌ها از ۸۰۰ به حدود ۴۴۰۰ افزایش پیدا کرد که نشان‌دهنده تلاش دانشگاه برای انطباق آموزش‌ها با نیازهای بازار است.
رئیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی افزود: هیچ مجموعه رو به رشد و پویایی را نمی‌توان پیدا کرد که بدون چالش باشد. مجموعه‌هایی که پویا و در حال حرکت هستند و در بسترهای پیچیده فعالیت می‌کنند، با چالش‌های خاص خود مواجه می‌شوند. در سطح دانشگاه‌ها نیز این چالش‌ها در حوزه‌های مدیریتی، آموزشی، فرهنگی و حتی جنس مخاطبان به طور کامل مشهود است. اگر بخواهیم یکی از مهم‌ترین چالش‌ها را که تأثیر بسزایی بر دانشجویان یا اعضای هیئت علمی داشته بیان کنیم، باید به مسئله رقابت در جذب دانشجو اشاره کنیم، رقابتی که در برخی مناطق به شدت افزایش پیدا کرده و چالش‌های زیادی را برای دانشگاه به وجود آورده است.
افزایش ۲۰ درصدی تعداد دانشجویان دانشگاه علمی‌کاربردی در دو سال گذشته، به‌رغم گلایه بسیاری از زیرنظام‌های آموزشی از کمبود دانش مالکی گفت: یکی از چالش‌های کلیدی که دانشگاه با آن مواجه شد، مصوبه شورای عالی در بهمن ۱۳۹۶ بود. این مصوبه سبب شد بسیاری از بسترهای ارائه آموزش‌های علمی‌کاربردی در دانشگاه‌ها، به‌ویژه آن دسته از آموزش‌های مهارتی که ۷۰ درصد آن‌ها شامل واحدهای عملی گران‌قیمت است، با مشکلات جدی روبرو شوند، البته دانشگاه با چابکی که داشت توانست از این چالش عبور کند، اما ضرر آن به نظام آموزشی و بازار اشتغال وارد شد. به‌عنوان مثال در بعضی استان‌ها جهاد کشاورزی مسئولیت تولیت امور کشاورزی و دام‌پروری را برعهده داشت و این محیط به‌عنوان فضای واقعی کار برای دانشجویان رشته کشاورزی عمل می‌کرد. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته توانستند با ورود به حوزه کشاورزی و دام‌پروری، کارآفرینانی موفق شوند و هم‌اکنون در حال تولید مواد غذایی مورد نیاز جامعه هستند. این مصوبه روند کار را دشوار کرد و شرایط را برای دانشگاه‌ها و دانشجویان سخت‌تر کرد.
وی اظهار داشت: دانشگاه جامع علمی‌کاربردی یکی از ارکان اصلی ارائه آموزش‌های مهارتی در کشور است که پس از تأسیس با کمک ناچیز دولت و اتکا به بخش خصوصی فعالیت خود را آغاز کرد.
مالکی افزود: نکته مهم در این دانشگاه این است که به دلیل نیازمحور بودن آموزش‌ها، بسیاری از دستگاه‌های متقاضی برای ارتقا توان مهارتی و شغلی نیروهای خود اقدام به اجرای دوره‌های مهارتی می‌کردند. در این شرایط، این دستگاه‌ها بیشتر بر ارتقا کیفیت آموزش‌ها تمرکز داشته و کمتر به مسائل مالی توجه می‌کردند. اما با گذشت زمان و پررنگ شدن نگاه اقتصادی به آموزش عالی در برخی مراکز، مسئله درآمد و هزینه به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شد. این امر موجب شد که تعدادی از مراکز دانشگاهی به دلیل مشکلات مالی از همکاری با دانشگاه خارج شوند.
رئیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی ادامه داد: دانشگاه جامع علمی‌کاربردی همچنان با کمک بخش خصوصی به‌عنوان یکی از بازوهای مهم ارائه آموزش‌های مهارتی فعالیت خود را ادامه می‌دهد. جالب این است که به‌رغم اینکه در سال‌های اخیر بسیاری از زیر نظام‌های آموزشی حتی دانشگاه‌های دولتی و سراسری از کمبود دانشجو گلایه دارند، دانشگاه علمی‌کاربردی در دو سال گذشته شاهد افزایش ۲۰ درصدی تعداد دانشجویان خود بوده است. این افزایش باوجود کاهش ۵۰ درصدی تعداد مراکز فعال و تعطیلی ۱۰۰ مرکز دانشگاهی به دلیل مصوبات دولتی، نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه این دانشگاه در ارائه آموزش‌های مهارتی و پاسخگویی به نیاز بازار کار است.
وی گفت: یکی از ویژگی‌های بسیار مهم دانشگاه جامع علمی‌کاربردی که آن را از دیگر دانشگاه‌ها متمایز می‌کند، چابکی بالای آن است. در کمتر دانشگاهی چنین چابکی را مشاهده می‌کنید. منظور از چابکی این است که این دانشگاه به‌راحتی می‌تواند بر اساس نیازهای بازار، دوره‌های آموزشی مورد نیاز را طراحی و تدوین کند. به‌محض تصویب این دوره‌ها توسط شورای گسترش، دانشگاه بلافاصله اقدام به اجرای آن می‌کند، همچنین در صورت نیاز به توقف یک دوره آموزشی، این کار نیز با سرعت و سهولت انجام می‌شود.
مالکی ادامه داد: به دلیل استفاده از اساتید خبره و حرفه‌ای در ارائه دوره‌های مهارتی، دانشگاه با چالش‌هایی که بسیاری از دانشگاه‌های دیگر به‌ویژه دانشگاه‌های دولتی در زمینه نیروی انسانی دارند، روبه‌رو نیست، همچنین از آنجایی که بسیاری از دوره‌های دانشگاه مبتنی بر نیازهای واقعی هستند، ممکن است برخی دوره‌ها تنها یک بار اجرا شوند و پس از رفع نیاز منطقه یا دستگاه مربوطه، به اتمام برسند. این نوع از انعطاف‌پذیری در تدوین، اجرا و توقف دوره‌های آموزشی تجربه‌ای گران‌بها است که دانشگاه در طی سال‌های فعالیت خود کسب کرده است.
توسعه آموزش‌های مبتنی بر شایستگی‌های فردی و شغل‌محور
وی درباره برنامه تحولی دانشگاه اظهار کرد: این برنامه در حوزه‌های مختلف تدوین شده و از ابتدای سال ۱۴۰۳ به اجرا درآمده است. یکی از مهم‌ترین محورهای این برنامه، دیپلماسی مهارتی است. به‌عنوان مثال، تصویب «طرح آباد» توسط هیئت وزیران و واگذاری مسئولیت اجرای آن به دانشگاه علمی‌کاربردی نشان‌دهنده جایگاه ویژه این دانشگاه در نظام حاکمیتی کشور است. محور دوم این برنامه، حرفه‌ای شدن مأموریت‌ها و استانداردسازی فضاهای آموزشی است.
رئیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی افزود: دانشگاه به‌دنبال آن است که مراکز خود را مأموریت‌گرا کند و از اجرای دوره‌های جزیره‌ای فاصله بگیرد. توسعه آموزش‌های مبتنی بر شایستگی‌های فردی و شغل‌محور نیز یکی دیگر از نکات کلیدی برنامه تحولی دانشگاه است. این برنامه بر آن است تا متناسب با این شایستگی‌ها نیروی انسانی متخصص و کارآمد به بازار کار معرفی شود، همچنین موضوع صلاحیت حرفه‌ای که از سال جاری مورد توجه ویژه قرار گرفته، از دیگر محورهای برنامه تحولی دانشگاه است. امیدواریم که با ورود جدی و حساب‌شده دانشگاه به این حوزه، شاهد پیشرفت‌های بیشتری باشیم.
مالکی بیان کرد: جالب است بدانید که پس از گذشت حدود ۴۵ سال از انقلاب و ارائه آموزش‌های متنوع، سال گذشته وزارت امور اقتصادی و دارایی متولی ارائه آموزش عالی مهارتی و مهارت‌محور شد و آموزش‌های پایه مهارتی را برای تمامی گروه‌های آموزشی اجباری اعلام کرد. این اقدام نشان می‌دهد که دانشگاه علمی‌کاربردی به‌لحاظ سیاست‌گذاری در مسیر درستی قرار دارد، البته ممکن است انتقاداتی نسبت به اجرای آموزش‌ها در برخی مراکز وجود داشته باشد، اما باید در نظر داشت که حتی دانشگاه‌های نظری و تیپ یک کشور نیز امروزه اهمیت مهارت‌آموزی و کارآفرینی را در برنامه‌های خود قرار داده‌اند.
وی تصریح کرد: تجربیات گران‌بهایی که در مراکز آموزشی علمی‌کاربردی به‌دست آمده، حاصل تلاش و مجاهدت همکاران این دانشگاه است و دانشگاه آمادگی دارد تا در قالب «طرح آباد» و همکاری با دیگر نهادهای آموزش عالی، در راستای آموزش برای اشتغال دانش‌آموختگان گام بردارد که این رسالت اجتماعی دانشگاه است و اگر بتوانیم زمینه اشتغال یک نفر را فراهم کنیم، به این رسالت عمل کرده‌ایم و در مسیر اهداف عالیه دانشگاه که گسترش فرهنگ کار و مهارت‌آموزی است، حرکت خواهیم کرد.
نظر شما